"အားနာတတ္တာကို စီမံခန္႔ခြဲပါ"

 

ေဒါက္တာေအာင္မ်ိဳး စာအုုပ္စင္

 

"အားနာတတ္တာကို စီမံခန္႔ခြဲပါ"

လြန္ခဲ့တဲ ့၃ရက္ေလာက္က က်ေနာ္ ရန္ကုန္ကိုေရာက္ေတာ့ မိသားစုနဲ ့ ညစာစားဖို ့စီီစဥ္တယ္၊ ညီအရင္းလိုခ်စ္ရတဲ ့ညီငယ္တစ္ေယာက္ကို မေတြ႕ရတာၾကာလို ့ ညစာအတူစားရေအာင္ လွမ္းေခၚလိုက္တယ္။သူနဲ႔က လြန္ခဲ့တဲ ့အနွစ္၂၀ေလာက္ကထဲက အတူတူေနခဲ ့ၾကတာ၊အခု သူက ေအာင္ျမင္တဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကို စီမံခန္ ့ခြဲေနတဲ ့သူတစ္ေယာက္ျဖစ္ေနျပီ။။ သူကလဲ "အကိုႀကီးနဲ ့သိပ္ေတြ႕ခ်င္တယ္..လာမယ္"..လို ့ ဝမ္းပန္းတသာပဲ ေျပာတယ္။ ဒါနဲ ့က်ေနာတို ့ည ၇နာရီေလာက္ ညစာ စစားၾကတယ္၊ ၈နာရီ ခြဲ ေလာက္မွ သူေမာေမာပန္းပန္းေရာက္လာတယ္.."အကိုႀကီးေရ..ညေနက်မွ customer တစ္ေယာက္ေရာက္လာလို ့သူ႔ကိုလဲ အားနာ၊ အကိုႀကီး နဲ ့ေတြ ့ခ်င္ နဲ ့..အလုပ္ကို အျမန္ၿပီးလုပ္ၿပီးမွ ထြက္ခဲ ့ရတယ္"လို ့ေရာက္ေရာက္ခ်င္းေျပာတယ္၊က်ေနာ္က "တို ့ညီအကိုက ေနာက္ေန႔မွ ေတြ ့လဲ ရတာပဲကြာ"..ဆိုေတာ ့ "အကိုႀကီးလဲ အားနာတယ္"..တဲ ့။ ဒါက သူငယ္ငယ္ကတဲက အက်င္ ့၊ အလြန္အားနာတတ္တာ..။

"အားနာတာ" နဲ ့ပါတ္သက္လို႔ က်ေနာ္ဆက္စဥ္းစားမိတယ္၊က်ေနာ္တို႔က ေတာ္ေတာ္ အားနာတတ္တယ္၊ဘာကို အားနာရမွန္းမသိကို တစ္ခါတစ္ေလ အားနာေနတာ။ ေမးစရာရွိတာ အားနာလို ့မေမးျဖစ္ဘူး၊ေျပာစရာရွိတာ အားနာလို ့မေျပာျဖစ္ဘူး၊ ေစ်းဆစ္လို ့ရေပမယ့္ အားနာလို ့ေစ်းမဆစ္ျဖစ္ဘူး၊ ၫွိနိႈင္းရတဲ ့ကိစၥဆိုရင္လဲ အားနာတာနဲ ့ကိုယ့္ရပိုင္ ခြင့္ကို မေတာင္းဆို ျဖစ္ဘူး။ ငယ္ငယ္က ၾကားဖူးတဲ ့ဟာသျပက္လံုးေလးကို သတိရတယ္..."က်မက သိပ္အားနာတတ္တာ၊အားနာတတ္လြန္းလို ့ အခုရွိတဲ ့ကေလး ၅ေယာက္ ရဲ ့အေဖေတြ ဘယ္သူလဲ ဆိုတာေတာင္မသိဘူး.တဲ့။

"အားနာတယ္" ဆုိတာ တကယ္ေတာ ့ကိုယ္ ့အျပဳအမူ၊အေၿပာအဆုိေၾကာင္ ့သူမ်ားကို ထိခိုက္မွာ၊သူမ်ား စိတ္ဆင္းရဲသြားမွာကို စိုးရိမ္တဲ ့စိတ္ေပၚ အေျခခံတာ။ အေျခခံအားျဖင္ ့ေကာင္းတဲ့ စိတ္ ျဖစ္ေပမယ္ ့..ဒီ အားနာတာၾကီးတာက လြန္လြန္ကၽႊြံကၽႊံ ျဖစ္သြားရင္ ကိုယ္ ့အကိ်ဳးထိခိုက္သလို တစ္ျခားသူ အတြက္လဲ ဘာမွ အကိ်ဳးမရွိဘူး။ အားမနာတတ္သူနဲ ့ဆို ကိုယ္နစ္နာဖို႔ မ်ားတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ counter-productive ဆိုးက်ိဳးေတာင္ ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။

ဒါနဲ ့က်ေနာ္ သူ ့ကို ေျပာျဖစ္တယ္.."ဒီညမွာ အကိုကလဲ မင္းကို ညစာစားဖုိ ့ေခၚတယ္၊ မင္းမွာလဲ လုပ္စရာအလုပ္ေတြ ရွိေနတယ္ ဆုိၾကပါစို ့။ တကယ္ေတာ ့ငါ ့ညီအေနနဲ လုပ္ရမွာက..အလုပ္ နဲ ့ညစာစားတာမွာ ဘယ္ဟာက ဒီညလုပ္မွ ျဖစ္မယ္ဆုိတာ စဥ္းစားရမွာ၊ ဆုိပါေတာ ့..အလုပ္ကို ေနာက္ေန ့ေရႊ ့လုိ ့ရမလား။ ဒါမွမဟုတ္..ေနာက္ရက္မွ အကို နဲ ့မနက္စာ (ဒါမွမဟုတ္) ညစာ အတူစားလုိ ့ရမလား..စဥ္းစားရမွာ။ အဲလုိ စဥ္းစားနိုင္ဖုိ ့အတြက္..မင္းမွာ အခ်က္အလက္ေတြ လိုတယ္၊ဒါ့ အတြက္ သက္ဆိုင္တဲ ့သူေတြကို ေမးရမွာ။ အလုပ္နဲ ့ပါတ္သက္တဲ ့သူေတြကို အလုပ္ေရႊ ့ရမရ ေမး၊တကယ္လုိ ့ေရႊ ့မရရင္လဲ အကို ့ကို ရွင္းျပျပီး ေနာက္ရက္ေတြ ့လို ့ရမရ ေမးရမွာ။ ဒါေပမယ္ ့တစ္ခါတစ္ေလ တို ့က အဲဒီလုိ ေမးရမွာကို အားနာတာနဲ ့ပဲ..ဘယ္သူ ့ကိုမွ မေမးပဲ၊ကိုယ့္စိတ္နဲ ့ကိုယ္ ဆံုးျဖစ္ေလ့ရွိတတ္တယ္။ ဒီေတာ့ အလုပ္ကို အျမန္ျပီးေအာင္လုပ္၊ျပီးေတာ ့အကိုဆီကို ကတုိက္ကရိုက္ေျပးလာတာေပါ ့။ အဲဒီေတာ ့မင္းလဲ ပင္ပန္းတယ္၊အလုပ္ ၂ခုလံုးေပၚမွာ လဲ အျပည္ ့အ၀ စိတ္မထားနုိင္ဘူး"
"ဟုတ္တယ္အကိုႀကီး..ဒါေတာ ့အမွန္ပဲ..အားနာတတ္တဲ ့စိတ္ေၾကာင့္ တစ္ခါတစ္ေလ ကိုယ္ပင္ပန္း၊စိတ္ပင္ပန္း ရတယ္". သူကေျပာတယ္။

ဒါနဲ ့က်ေနာတို ့ညစာစားရင္း သူ ့ကို ေမးျဖစ္တယ္.."ငါ့ညီအေနနဲ ့ အခုလို အဖြဲ ့အစည္းႀကီးကို ဦးေဆာင္ရေတာ ့ ဒီအားနာတတ္စိတ္က ဒုကၡေပးတာရွိလား"..လို ့ဆိုေတာ ့..သူက.."ရွိတာေပါ့ အကိုႀကီးရာ..အထူးသျဖင့္ ကိုယ့္လက္ေအာက္က ဝန္ထမ္းေတြရဲ ့လုပ္ကိုိင္ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြက အားရစရာ မေကာင္းဘူးလို ့ ေခၚေဆြးေႏြး feedback ေပးရတဲ ့အခါမ်ိဳးေပါ့၊ ဒီအားနာစိတ္ၾကီးေၾကာင္ ့ သူ ့့တို႔ ကို သူ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္အေၾကာင္းေျပာရမွာ ၀န္ေလးေနတတ္တယ္၊အဲဒါဘယ္လိုရမလဲ အကိုႀကီး..တဲ့။
"ဒီအားနာစိတ္ၾကီးေၾကာင္ ့ သူ ့့ကို ေျပာျပဖို႔ ဝန္ေလးေနရင္..သူကလဲ သူ ့ဘာျဖစ္ေနတယ္ ဆုိတာ သိခြင္ ့ရမွာ မဟုတ္ဘူး။အဲဒီေတာ ့ သူ႔အေနနဲ ့့ျပင္ခ်င္တဲ ့စိတ္ရွိရင္ေတာင္ မျပင္နုိင္ဘူး၊မင္းရဲ ့အဖြဲ ့အစည္းအေနနဲ့လဲ အရည္ အေသြးမျပည္တဲ့၊ စြမ္းေဆာင္ရည္ မေကာင္းတဲ့ ၀န္ထမ္းတစ္ေယာက္ရွိတဲ့ အတြက္ မေကာင္းဘူး။ တကယ္ေတာ့ ဒီလုိ ကိစၥမ်ိဳးမွာ အားနာစိတ္ေၾကာင္ ့မေျပာတာထက္ ဒီ၀န္ထမ္းကို ဘယ္လို ေၿပာရမလဲ(How to communicate) က ပိုလို ့ အေရးၾကီးတယ္လုိ ့ အကို ထင္တယ္" .လို ့က်ေနာ္ ေျပာျဖစ္တယ္။

အဲဒီေတာ ့ သူက.."ဒီ သိပ္အားနာတတ္တဲ ့စိတ္ကို ဘယ္လိုျပင္ရင္ ေကာင္းမလဲ အကိုႀကီး" တဲ ့။
က်ေနာ္ ေျပာျဖစ္တာက.." တကယ္ေတာ ့ ဒီအားနာတတ္တဲ့စိတ္ဟာ အက်င့္ တစ္ခုလို ျဖစ္ေနေတာ ့ ျပင္ရတာေတာ ့နဲနဲ ခက္မယ္၊ ဒါေပမယ္ ့ ဒီစိတ္ဟာ ကိုယ့္ အတြက္ေရာ၊ကိုယ္ အဖြဲ ့အစည္း အတြက္ေရာ မေကာင္းတဲ ့ရလာဒ္ေတြ ရမယ္ဆိုရင္ေတာ ့ ဒီအားနာတတ္တဲ ့စိတ္ကို စီမံခန္႔ခြဲဖို ့လိုမယ္၊ အကို ေတြးမိတာကေတာ ့..EQ ထဲက Self-awareness(ကိုယ္ ့ကို ကိုယ္ သိတာ) နဲ ့Self-management(ကိုယ့္ ကို ကိုယ္ စီမံခန္ ့ခြဲတာ) ကို အသံုးခ်ရင္ ရမယ္ထင္တယ္။ ကိုယ္ေတြးတာ၊ကိုယ္လုပ္တာေတြဟာ အားနာစိတ္နဲ ့ေတြးတာ၊လုပ္တာလား၊ တကယ္လုပ္သင္ ့တာေတြ လုပ္တာလား..ဆိုတာ Self-awareness နဲ ့သိေအာင္ ေသခ်ာ စဥ္းစား၊ျပီးရင္ ေမးသင့္တာကို ေမး၊ေျပာသင္ ့တာကို ေျပာရလိမ့္မယ္။ တကယ္ေတာ ့ အားနာလုိ ့မေမးပဲ၊မေျပာပဲ ေနတာထက္..ဘယ္လုိ ေမးရမလဲ၊ဘယ္လုိ ေျပာရမလဲ "How"က ပို အေရးၾကီးတယ္..လုိ ့။

အားလံုး ေပ်ာ္ရႊင္ေအာင္ျမင္ၾကပါေစ..
ေဒါက္တာေအာင္မ်ိဳး
(စက္တင္ဘာ ၂၉၊၂၀၁၇)