"ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြရဲ ့ေခတ္သစ္ျပသနာ"

 

ေဒါက္တာေအာင္မ်ိဳး စာအုုပ္စင္

 

"ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြရဲ ့ေခတ္သစ္ျပသနာ"

နီနာဟာ ၁၆နွစ္ အရြယ္အထက္တန္းေက်ာင္းသူေလးတစ္ေယာက္ပါ၊သူမမွာ ေႏြးေထြးတဲ ့ မိသားစုုရွိတယ္၊ခင္မင္တဲ ့သူငယ္ခ်င္းေတြရွိတယ္၊သူမဟာ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ေနတတ္တယ္၊ အားကစားကိုု ခံုုမင္ျပီး စာေတာ္တဲ့ေက်ာင္းသူတစ္ေယာက္။စိတ္ဓါတ္က်တယ္ဆုုိတာ သူမဘ၀မွာ ရွိမယ္လုုိ ့ေတာင္ မထင္ရဘူး။တျခားသူမအရြယ္သူငယ္ခ်င္းေတြလုုိပဲ အားလပ္တဲ့ အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ သူမရဲ ့ဖုုန္း နဲ ့အခ်ိန္ကုုန္ေလ့ရွိတယ္..အထူးသၿဖင္ ့social network ေတြကိုု ဟိုုၾကည္ ့ဒီၾကည္ ့ေပါ့။
တရက္ေတာ ့စိတ္ဓါတ္က်ျပီးကိုုယ္ ့ကိုုယ္ကိုုသတ္ေသဖုုိ ့သူမလုုပ္ခဲ ့တယ္၊ဒါနဲ ့ပဲ.စိတ္က်န္းမာေရး႒ာနကိုုေရာက္ျပီး ကုုသမႈ ခံယူခဲ့ရတယ္။"က်မဘယ္ေၾကာင္ ့စိတ္ဓါတ္ေတြ က်သြားမွန္းေတာင္ မသိဘူး။ က်မကိုုေတာင္ က်မ နားမလည္ဘူး" လိုု ့..သူမက ေျပာတယ္။ေနာက္ေတာ ့သူ႕ကိုု ကုုေပးတဲ့ ဆရာ၀န္က "ဒီျပသနာရဲ့ အေၿခခံဟာ Body-Image insecurity ကိုုယ္ ့ရဲ ့ရုုပ္ရည္၊ခႏၶာကိုုယ္အေပၚ အလုုိမက်တဲ့ စိတ္ ပဲ" ဆုုိတာ အေျဖရွာနုိင္ခဲ ့တယ္။ နီနာကလဲ.."က်မဟာ ဖုုန္းသံုုးတိုု္င္း အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား Instagram လိုု social media ေပၚက ေမာ္ဒယ္ေတြရဲ ့ဓါတ္ပံုုေတြကိုု ၾကည္ ့ၿဖစ္ခဲ့တယ္.. ေနာက္ေတာ ့ ငါက သူတိုု ့လုုိ လွလွပပ မဟုုတ္ပါလား..ဆိုုျပီး ကိုုယ္ ့ရုုပ္ရည္အတြက္ အလြန္အမင္း စိုုးရိမ္ပူပန္တာေတြၿဖစ္လာခဲ့တယ္"..လိုု ့၀န္ခံခဲ့တယ္။

ဒီအၿဖစ္အပ်က္ကေတာ ့..၂၀၁၇ နုုိ၀င္ဘာလ ထုုတ္ "Time" magazine မွာပါတဲ ့ Markham Heid ေရးတဲ ့ “We need to talk about kids and Smartphones” “ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္ ကေလးေတြ နဲ ့ဖုုန္းသံုုးတာအေၾကာင္း က်ေနာ္တိုု ့ေျပာဖိုု့လိုုျပီ” ဆိုုတဲ့ ေဆာင္းပါးထဲ ကပါ။
ဒီေဆာင္းပါးမွာပဲ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ Department of Health and Human Services က လုုပ္တဲ့ တနိုုင္ငံလံုးက ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္လူငယ္ ၁၇၀၀၀ အေပၚ ေကာက္ယူတဲ ့စစ္တမ္း အရ ..၂၀၁၀က ၂၀၁၆ အတြင္း ဒီလုူငယ္ေတြမွာ စိတ္က်ေရာဂါခံစားရတဲ့ ႏႈန္း ဟာ ၆၀% ေက်ာ္တက္လာတာတာ ေတြ ့ခဲ့ရတယ္။ အေမရိကန္မွာ ပ်မ္းမွ် အသက္ ၁၀ နွစ္သားေလာက္မွာ ဖုုန္း စကိုုင္ေနၾကျပီ၊ တစ္ေန ့ကိုု ၅နာရီနဲ ့အထက္ ဖုုန္းလိုု electronic device သံုုးတဲ့ ကေလးေတြရဲ ့ ၄၈% ဟာ ကိုုယ့္ကိုုယ္ကို သတ္ေသတာနဲ ့ ပါတ္သတ္တဲ ့အေတြးျဖစ္ၿဖစ္၊လုုပ္ရပ္ၿဖစ္ၿဖစ္ လုုပ္တတ္တာ ေတြ ့ရတာလိုု ့အဲဒီစစ္တမ္းေကာက္ယူမႈက ဆုုိပါတယ္။ဒါဟာ ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္ေတြ အတြက္ စိုးရိမ္စရာပါ..
ဒီလုုိ ျဖစ္တာဟာ.. ဖုုန္းေတြေၾကာင္ ့လား၊တစ္ၿခားအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္လား. ဆိုုတာကိုု ပညာရွင္ေတြ အၾကား အၿငင္းပြားေနဆဲ ျဖစ္ေပမယ့္ ပန္ဆယ္ေဗးနီးယား ေဆးတကၠသိုုလ္က အာရံုုေၾကာ႒ာန အၾကီးအကဲ Frances Jensen က ေတာ့ “ အခုုက်ေနာ္တိုု ့ရဲ ့မ်ိဳးဆက္သစ္အေနနဲ ့ နည္းပညာအသစ္ ေတြနဲ ့ျဖတ္သန္းေနတဲ ့ဘ၀ဟာ သိပ္ကိုုၾကီးမားတဲ ့စမ္းသပ္မႈၾကီးတစ္ခုုပဲ” What this generation is going through right now with technology is a giant experiment.” လုုိ ေျပာတယ္။

က်ေနာ္ လြန္ခဲ့တဲ့ လ က ရန္ကုန္ေရာက္ေတာ့ က်ေနာ့္တူတူမေတြ အပါအဝင္ ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္ေတြ ဖုန္းေတြ သံုးေနတာေတြ႕တယ္၊သူတို ့Facebook တို႔၊Instagram တို ့ေတာင္ သံုးတတ္ေနၿပီ၊တကယ္ေတာ ့social media ဆိုတာ ကိုယ္ေဖာ္ျပခ်င္တာပဲ ေဖာ္ျပၿပီး မသိေစခ်င္တာကို ဖြက္လို႔ ရတာမ်ိဳး၊ဘဝတစ္ခုလံုး မဟုတ္ဘူး၊အေရးႀကီးတာက ကေလးေတြရဲ႕ ့ဦးေႏွာက္ရဲ ့အခ်ိဳ ့အပိုင္းေတြ(အထူးသျဖင္ ့စိ္တ္လႈပ္ရွားမႈ emotion ကို ထိန္းခ်ဳပ္တဲ ့အပိုင္းေတြ)က အျပည့္အဝဖြံ ့ၿဖိဳးေသးတာ မဟုတ္ဘူး၊ခုနက ေဆာင္းပါးထဲမွာပါတဲ ့အေမရိကန္က ဆယ္ေက်ာ္သက္ေလး နီနာလို ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ အေတြးေတြ ျဖစ္လာမွာ စိုးရိမ္တယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ အခုအခ်ိန္မွာ အေျဖတိတိက်က် မရွိေသးေပမယ္ ့ ဒီအရြယ္လူငယ္ေတြအတြက္ မိဘရဲ ့ေစာင့္ၾကည့္ လမ္းၫႊန္မႈကေတာ ့လိုတယ္လို ့ယူဆပါေၾကာင္း။

ေပ်ာ္ရႊင္ေအာင္ျမင္ၾကပါေစ..
ေဒါက္တာ ေအာင္မ်ိဳး
(နိဝင္ဘာ ၅၊၂၀၁၇)