ပုရစ္__အေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ

ျမန္မာအင္တာနက္စာၾကည့္တိုက္ added 5 new photos.

#ပုရစ္__အေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ
🍉🍉🍉🍉🍉🍉🍉🍉🍉🍉🍉🍉🍉
*ကမၻာ့စားနပ္ရိကၡာသုေတသီအဖြဲ ့က environmentally sustainable (ေခၚ) သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ စားနပ္ရိကၡာမျပတ္လပ္ေရး အေျခအေန ကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာခဲ့ရာမွာ -

· ကမၻာေပၚရွိရွိသမွ် တိရိစၦာန္ထြက္ပစၥည္းမ်ားထဲတြင္ အမဲသားက ပရိုတင္းဓာတ္ပါ၀င္မႈမ်ားေၾကာင္း၊ ၄င္းအမဲသား ၁ ကီလို အေလး ခ်ိန္ရရွိဖို ့အတြက္၊ ႏြားမ်ားကို ေသာက္ေရ ၁၅၄၀၀ လီတာ တိုက္ေကြ်းရေၾကာင္း၊ အဲဒီလို ႏြားမ်ားအတြက္ကုန္က်တဲ့ ေရလီတာ ပမာဏ ႏွင့္ အျခားကုန္က်စရိတ္မ်ားဟာ ေကာက္ပဲသီးႏွံ စိုက္ခင္းေပါင္းမ်ားစြာအတြက္ ေရလိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္တင္းေပးနိုင္ ေၾကာင္း။

· အဲဒီလို အမဲသားအလားတူ ပရိုတိန္းဓာတ္ကုိလည္း အင္းဆက္ပိုးမႊားမ်ားထံမွ ရရွိနိုင္ေၾကာင္း၊ အားသာခ်က္မွာ အင္းဆက္ပိုးမႊားမ်ား ရွင္သန္ေမြးျမဴဖို ့အတြက္ကိုေတာ့ ႏြားမ်ားကဲ့သို ့ကုန္က်စရိတ္မမ်ားဘဲ ေရ၊ အစားအစာ၊ အေထြေထြကုန္က်စရိတ္၊ အခ်ိန္၊ လူအင္ အား(လူသားအရင္းအျမစ္)စတဲ့ စရိတ္စေတြကို ေလ်ာ့ခ်နိုင္ေၾကာင္း။
· ဒါ့ျပင္ အင္းဆက္ပိုးမႊားမ်ားထံမွရရွိေသာ ပရိုတင္းအာဟာရက၊ အျခားေသာသတၱ၀ါတို ့ထက္ပို၍ အာဟာရတန္ဘိုးျမင့္မားေၾကာင္း။
· သကၠရာဇ္ ၂၀၅၀ ခုနွစ္ေရာက္တဲ့အခါ ကမၻာ့လူဦးေရ သန္းကိုးေထာင္အထိ တိုးပြားလာမည္ဟု ခန္ ့မွန္းေၾကာင္း၊ အဲဒီလို လူဦးေရ တိုးပြားလာတဲ့အခါ စားနပ္ရိကၡာ ရွားပါးလာနိုင္ျပီး Demand ႏွင့္ Supply မညီမွ်ေတာ့ဘဲ၊ ပရိုတင္း ႏွင့္ သံဓာတ္ အာဟာရေတြ ခ်ိဳ ့ တဲ့၍ ေသြးအားနည္းေရာဂါေတြျဖစ္လာနိုင္ေၾကာင္း၊ အဲဒီလိုမျဖစ္ရေလေအာင္ ပရိုတင္း ႏွင့္ သံဓာတ္ၾကြယ္၀တဲ့ ပုရစ္ေတြကို စားသံုး သင့္ေၾကာင္း စသျဖင့္ ေလ့လာေတြ ့ရွိခဲ့ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ကမၻာ့စားနပ္ရိကၡာသုေတသီအဖြဲ ့က ဤကမၻာၾကီးအား တစ္ဖက္တစ္လမ္းမွေန၍ ေရေျမသဘာ၀ သယံဇာတအရင္းအျမစ္ကို ထိန္း သိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေပးရန္ ႏွင့္ လူသားတို ့စားနပ္ရိကၡာဖူလံုေစရန္အလို ့ဌာ၊ လူကို ေဘးမျဖစ္ေစေသာ ပုရစ္ အပါအ၀င္ အင္းဆက္ပိုးမ်ားကို ေရြးခ်ယ္၍ အစာအာဟာရအျဖစ္ စားသံုးေပးသင့္ေၾကာင္း အၾကံျပဳထားပါတယ္။
ကမၻာ့လူဦးေရ တေန ့တျခားတိုးပြားလာတာနဲ ့အမွ် စားနပ္ရိကၡာလိုအပ္ခ်က္အရ၊ ယေန ့ကမၻာေပၚရွိ လူဦးေရ သန္း ႏွစ္ေထာင္ခန္ ့ဟာ ပုရစ္ အပါအ၀င္ အင္းဆက္ပိုးမႊားေတြကို ေန ့စဥ္ စားသံုးလ်က္ရွိေနၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အာဖရိကတိုက္၊ အာရွတိုက္ ႏွင့္ လက္တင္အေမရိက တိုက္ေတြမွာ အင္းဆက္ပိုးမႊားစားသံုးမႈ ျမင့္မားလ်က္ရွိေနေၾကာင္းတို ့ကို entomophagy@the study of insects (ေခၚ) အင္းဆက္ပိုးမႊား ဆိုင္ရာေဗဒ သုေတသနတစ္ရပ္အရ ေလ့လာသိရွိရပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာ သဘာ၀အေလ်ာက္ ရွင္သန္ေပါက္ပြားေနၾကတဲ့ အင္းဆက္ပိုး အမ်ိဳးအစား ေျမာက္ျမားစြာရွိၾကရာ၊ စား၍ရေသာ အင္းဆက္ပိုးရွိသလို၊ စား၍မရဘဲ လူကို အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစတတ္ေသာ အင္းဆက္ပိုး ေတြလည္း ရွိၾကပါတယ္။ ၄င္းတို ့အနက္ အရသာဆိမ့္ေသာ ပုရစ္(ေခၚ)Crickets Insect က စား၍ရျပီး အာရွတိုက္တြင္သာမက၊ အေနာက္ နိုင္ငံ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာလည္း ပုရစ္ေတြကို ေတြ ့ျမင္နိုင္ပါတယ္။
ျမန္မာျပည္၏ မိုးဦးက်ရာသီအပါအ၀င္၊ ရာသီဥတု အေျပာင္းအလဲမွာ ပုရစ္ေတြေဖာေဖာသီသီ ေပၚလာတတ္ျပီး၊ အထူးသျဖင့္ မႏၱေလးတိုင္း ႏွင့္ စစ္ကိုင္းတိုင္းတို ့မွ ပုရစ္ထြက္ရွိ မႈမ်ားပါတယ္။ ေရေျမေတာေတာင္သဘာ၀အရ ကသာခရိုင္၊ စစ္ကိုင္းတိုင္းမွ ပုရစ္ေတြက အဆီအႏွစ္ပို မ်ား၍ အရသာပိုေကာင္းလွပါတယ္။ ပုရစ္ အထီး ႏွင့္ အမ ကို ခြဲျခားသိျမင္နိုင္ရန္ ပုရစ္ဖင္ကို ၾကည့္ရႈစစ္ေဆးနို္င္ပါတယ္။ ပုရစ္ အထီး၏ ဖင္က အတန္ငယ္လံုး၀န္းပါတယ္။ ပုရစ္ အမ ၏ ဖင္မွာ ဆူးေခ်ာင္းတစ္ေခ်ာင္း ပါရွိပါတယ္။ ပုရစ္ အထီးက အေကာင္အရြယ္အစားပိုၾကီး၍ အရသာခ်ိဳပါတယ္။ ဥပါေသာ ပုရစ္ အမက အရသာဆိမ့္ပါတယ္။

#ပုရစ္ႏွင့္က်န္းမာေရး။
*************
· ၁၀၀ ဂရမ္ ပမာဏရွိတဲ့ ပုရစ္ တစ္ပန္းကန္ထဲမွာ ကယ္လိုရီ ၁၂၁၊ ပရိုတိန္း ၁၂.၉ ဂရမ္၊ အဆီ ၅.၅ ဂရမ္၊ ကာဗိုဟိုက္ျဒိတ္ (ေခၚ) က စီဓာတ္ ၅.၁ ဂရမ္၊ ကယ္လ္စီယမ္ ၇၅.၈ မီလီဂရမ္၊ ေဖာ့စဖရက္ ၁၈၅.၃ မီလီဂမ္၊ သံဓာတ္ ၉.၅ မီလီဂရမ္၊ သီအာမင္ ၀.၃၆ မီလီ ဂရမ္၊ ရီဗို ဖလာဗင္ ၁.၀၉ မီလီရဂရမ္၊ နီအာစင္း ၃.၁၀ မီလီဂရမ္ တို ့ အသီးသီးပါရွိေနၾကပါတယ္။
· ပုရစ္ထဲမွာ ဗီတာမင္ နဲ ့သတၱဳဓာတ္မ်ားအျပင္ အိုမီဂါ ၃ ႏွင့္ အိုမီဂါ ၆ ဖက္တီးအက္ဆစ္ေတြ ပါရွိေနပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ ကယ္လ္စီယမ္ ႏွင့္ ဗီတာမင္ဘီ ၁၂ တို ့လည္း ျမင့္မားစြာပါရွိေနပါတယ္။
· အေလးခ်ိန္ ပမာဏတူတဲ့ အမဲသား ႏွင့္ ပုရစ္ ကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္တဲ့အခါ၊ ပုရစ္ထဲမွာ ပါရွိတဲ့ သံဓာတ္ပမာဏဟာ အမဲသားထက္ ပိုမို ေနပါတယ္။
· အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ ပုရစ္ကို တာရွည္ခံစားသံုးနိုင္ရန္အတြက္ ဂ်ံဳမႈန္ ့အသြင္ ပုရစ္မႈန္ ့ျပဳလုပ္၍ ေရာင္းခ်လ်က္ရွိၾကပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္အတြက္ လိုအပ္ေနေသာ အသားအာဟာရ ပရိုတင္းဓာတ္အတြက္ ၄င္းပုရစ္မႈန္ ့ လက္ဖက္ရည္ဇြန္း ၂ ဇြန္း ၃ ဇြန္း ခန္ ့ကို ဟင္းလ်ာမ်ား (သို ့) အကင္ (သို ့) အသုပ္ ေတြေပၚမွာ ျဖဴး၍ စားသံုးေလ့ရွိပါတယ္။ ဟင္းလ်ာ အရသာပိုေကာင္း၍ အၾကိဳက္ ေတြ ့ေနၾကပါတယ္။
· နယ္သာလန္နိုင္ငံရွိ Wageningen တကၠသိုလ္မွ သုေတသီတစ္ဦးျဖစ္သူ ပါေမာကၡ Arnold van Huis က တစ္ေအာင္စ ပမာဏရွိတဲ့ ပုရစ္ဟာ အမဲသားထက္ ပရိုတင္းအာဟာရ ႏွစ္ဆပိုေပးနိုင္ျပီး၊ မဂၢနီစီယမ္ပါ၀င္မႈမွာလည္း အမဲသားထက္ ၅ဆမွ်ပိုမ်ားေၾကာင္း၊ ဒါ့ျပင္ ပုရစ္ထဲမွာ အမိုင္နို္အက္ဆစ္ ကိုးမ်ိဳးပါရွိေၾကာင္း အၾကံျပဳထားပါတယ္။
· ပုရစ္အပါအ၀င္ အင္းဆက္ပိုးထဲမွာပါရွိတဲ့ မဂၢနီစီယမ္ဓာတ္က ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္နိုင္ေျခအလားအလာကို ၂၂ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ် ေလ်ာ့ခ်ေပး နိုင္တဲ့အျပင္၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ အမွတ္-၂ ကိုလည္း ေလ်ာ့ခ်ေပးနိုင္တယ္လို ့ Harvard တကၠသိုလ္မွ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေလ့လာမႈမွတ္တမ္း မ်ားအရ သိရပါတယ္။
· ဂ်ပန္နိုင္ငံရွိ သုေတသီမ်ား၏ လတ္တေလာ ေလ့လာေတြ ့ရွိခ်က္အရ၊ ပုရစ္ထဲမွ ရရွိနိုင္တဲ့ သံဓာတ္ဟာ အမဲသားထက္ သံုးဆမွ် ပို တယ္လို ့ ဆိုပါတယ္။
· ဘယ္လ္ဂ်ီယမ္နိုင္ငံမွ သုေတသီမ်ားကေတာ့ ပုရစ္စားသံုးမႈနဲ ့ပတ္သက္၍ အသက္ ၂၆ ႏွစ္မွ ၄၅ ႏွစ္ၾကား၊ လူေပါင္း ၁၈၉ ဦးကို ေလ့လာခဲ့ရာ၊ ပုရစ္စားသံုးျပီးေနာက္ ကယ္လိုရီ နဲ ့ပရိုတင္းခြန္အားေတြ ျပည့္လာတာေၾကာင့္ အစာစားခ်င္စိတ္ကို တင္းတိမ္ေရာင့္ရဲ သြားျပီး စိတ္ေက်နပ္မႈရလာေၾကာင္း ႏွင့္ အမ်ိဳးသားမ်ား လိင္စိတ္ကို အားေပးေၾကာင္း အေျဖထြက္ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ ပုရစ္စားသံုး ျခင္းက စိတ္ဖိစီးမႈေတြကို ေျပေလ်ာ့ေပးနိုင္တယ္ဟု သိရပါတယ္။
#ပုရစ္ရဲ႕ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး။
*****************
· ပုရစ္ထြက္ရွိမႈေပါမ်ားတဲ့ နယ္ျမိဳ ့ေတြမွာ ပုရစ္ေတြကို အစိမ္းလိုက္ေရာင္းခ်ေလ့ရွိပါတယ္။ ေစ်းမွ၀ယ္ယူလာေသာ ၄င္းပုရစ္စိမ္းမ်ား ကို အိမ္ေရာက္တဲ့အခါ အေတာင္ပံျဖဳတ္၊ ေျခထိပ္လက္ထိပ္ အဆူးမ်ားျဖဳတ္၊ ပုရစ္ဖင္မွ ခ်ီးထုတ္ကိုဖယ္၍ သန္ ့စင္သြားပါက၊ ၄င္း ပုရစ္ဖင္ထဲသို ့ ၾကက္သြန္ျဖဴ၊ ဂ်င္းတို ့ကို ေထာင္း၍ထည့္ကာ ဆီပူပူျဖင့္ ေၾကာ္စားၾကပါတယ္။ အဲဒီလို မိမိဖာသာ အိမ္မွာ စားသံုး ျခင္းက ေဘးအႏၱရာယ္ကင္းေ၀းျပီး အထက္မွာေဖာ္ျပထားတဲ့ က်န္းမာေရး အက်ိဳးေက်းဇူးေတြ ရရွိနိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
· ယေန ့ ရန္ကုန္ျမိဳ ့အပါအ၀င္ အျခားေသာ ျမိဳ ့ေတြမွာလည္း ပုရစ္ေၾကာ္ေတြကို ေရာင္းပန္းလွေအာင္ အေတာင္ပံမျဖဳတ္၊ ေျခထိပ္ လက္ထိပ္မွ ဆူးေတြမျဖဳတ္၊ ခ်ီးထုတ္လည္းမဖယ္ဘဲ အေကာင္လိုက္ ဆီပူထိုးေၾကာ္၍ ေရာင္းခ်ေနၾကပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ ေရာင္းမကုန္ တဲ့ ပုရစ္ေၾကာ္ေတြကို ေနာက္ေန ့တစ္ဖန္ ဆီျဖင့္ျပန္လည္၍ ေၾကာ္ထားထာေၾကာင့္ အာဟာရတန္ဖိုးေပ်ာက္ဆံုးကာ စားလို ့လည္း အရသာ မရွိေတာ့ပါဘူး။
· အဲဒီလို သန္ ့စင္မႈမရွိတဲ့ ပုရစ္ေၾကာ္ေတြကို စားသံုးျခင္းျဖင့္ အီကိုလိုင္းပိုး ကူးစက္နိုင္ပါတယ္။ ၄င္းပိုး ကူးစက္ခံရတဲ့အခါ ၀မ္းအရည္ သြားျခင္း၊ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုးဝင္ျခင္း၊ ဝမ္းေလွ်ာျခင္း၊ ေသြးတြင္း ပိုးဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္း ႏွင့္ ဦးေႏွာက္အေျမႇးပါး ေရာင္ျခင္းတို႔ျဖစ္ေစနိုင္ ပါတယ္။
· မသန္ ့ရွင္းတဲ့ ပုရစ္ေၾကာ္ေတြ စားမိတဲ့အခါ ႏႈတ္ခမ္းမွာ ေရယံုကဲ့သို ့ ယားနာဖုေတြေပါက္လာနိုင္ပါတယ္။ ေရယံုၾကီးကဲ့သို ့ ေရာဂါ မျပင္းထန္ေသာ္လည္း ပုရစ္မွတစ္ဆင့္ ႏႈတ္ခမ္းသားကို ဗိုင္းရပ္စ္၀င္တာေၾကာင့္ ယားနာ၍ ခံရခက္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပုရစ္ ေၾကာ္စားတဲ့အခါ အေတာင္ပံ ႏွင့္ ေျခလက္ ဆူးေခ်ာင္းေတြကို ဖယ္၍စားပါ။ ႏႈတ္ခမ္းသား ႏွင့္ လွ်ာတို ့ကို ၄င္းဆူးေခ်ာင္းမ်ား မထိုး မိပါေစႏွင့္။
· ပုရစ္က အာဟာရရွိေစတာမွန္ေသာ္လည္း၊ ေျမေအာင္းသား ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေသြးေလးေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးတိုးေရာဂါ ရွိသူမ်ား ႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဓမၼတာလာေနစဥ္ ပုရစ္မစားသင့္ပါဘူး။
· တခ်ိဳ ့လူတြက ေျမေအာင္းသားေတြ ႏွင့္ ေမြးရာပါ ဓာတ္မတည့္တတ္ၾကပါဘူး။ ပုရစ္ေၾကာ္စားျပီး ဓာတ္မတည့္ပါက ေသြးယားျခင္း၊ အေရျပားေပၚ အဖုအပိမ့္ အင္ျပင္မ်ား ထြက္လာနိုင္၍ သတိျပဳပါ။

#ပုရစ္ေမြးျမဴေရး။
***********
ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ပုရစ္ေတြကို အထူးတလည္ စီးပြားျဖစ္ေမြးျမဴသူနည္းပါတယ္။ အိမ္နီးခ်င္းထိုင္းနိုင္ငံမွာေတာ့ ပုရစ္ေမြးျမဴဟာ က်ယ္က်ယ္ ျပန္ ့့ျပန္ ့ေအာင္ျမင္ျဖစ္ထြန္းေနပါတယ္။ ယေန ့ထိုင္းနို္င္ငံမွာ ေျမာက္အေမရိကတိုက္မွ တင္သြင္းလာေသာ အိမ္ပုရစ္မ်ိဳးတမ်ိဳးျဖစ္တဲ့ (sading Acheta domesticus L.) အမ်ိဳးအစားကို ထိုင္းနိုင္ငံသို ့တင္သြင္းကာ၊ ၾကီးထြားလာေအာင္ျပဳစု ေမြးျမဴျပီးေနာက္ နိုု္င္ငံျခားသို ့ ပို ့ကုန္အျဖစ္ ျပန္လည္ တင္ပို ့ေရာင္းခ်ေနပါတယ္။ ပုရစ္ျခံ (သို႔) ေလွာင္ကန္မ်ားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အထပ္သား (သို ့) ေက်ာက္ပါတ္တီးမႈန္ ့တုိ႔နဲ႔ ျပဳလုပ္ ထားတဲ့ ေသတၱာမ်ားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ပလပ္စတစ္ျပားေတြနဲ႕ အံဆြဲငယ္ေလးေတြကို ေလွာင္အိမ္အျဖစ္ ဖန္တီး၍လည္းေကာင္း ပံုစံုအမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖင့္ ေမြးျမဴၾကပါတယ္။
ပုရစ္ျခံအမ်ားစုမွာ ပုရစ္စာအျဖစ္ ပရိုတင္းဓာတ္ ၁၄ ရာခိုင္ႏႈန္း မွ ၂၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ပါ၀င္ေသာ ၾကက္စာေတြကို ေကြ်း ၾကျပီး၊ ဥမွေပါက္ျပီးေနာက္ သက္တမ္းရက္ ၂၀ ရွိ ပုရစ္မ်ားကို ပရိုတင္း ၂၁ ရာခိုင္ႏႈန္းပါ၀င္တဲ့ ၾကက္စာကိုေကြ်းကာ၊ ၄၅ ရက္သား အရြယ္ ပုရစ္ေတြကိုေတာ့ ပရိုတင္း ၁၄ ရာခိုင္ႏႈန္း နဲ႕ ၂၁ရာခိုင္ႏႈန္းပါေသာ ၾကက္စာ ႏွစ္မ်ိဳးကိုေရာစပ္ေကြ်းၾကပါတယ္။ ၄င္းပုရစ္မ်ား ထုတ္မေရာင္း ခင္ ရက္ပိုင္းေလာက္အလိုမွာ ပုရစ္အစာဘုိးသက္သာေစရန္ ႏွင့္ အေကာင္ၾကီးထြား၍ ေရာင္းပန္းလွေစရန္အတြက္ ပုရစ္ေတြကို ဖရံု၊ ပေလာ ပီနံ၊ ဖရဲရြက္မ်ားေရာစပ္၍ ေကြ်းၾကပါတယ္။
ပုရစ္ေမြးျမဴျခင္းလုပ္ငန္းဟာ ေျမေနရာအက်ယ္အ၀န္းမလိုအပ္သလို၊ ငါး၊ ပုစြန္ေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းမ်ားေလာက္ လူအင္အားသိပ္မလိုဘဲ ကုန္ က်မႈ စရိတ္သက္သာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာမွာအၾကိဳက္ေတြ ့ေနတဲ့ ပရိုတင္းအာဟာရျပည့္ ပုရစ္ေတြကို တစ္ပိုင္တစ္နိုင္ ေမြးျမဴေရး လုပ္ငန္းအျဖစ္ စီးပြားျဖစ္ေမြးျမဴနိုင္ၾကပါရန္ အၾကံျပဳလိုက္ရပါတယ္။

#CREDIT_မေပါက္ေပါက္
#Achitlwinpyin