“တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ကိုသန္႔--”

Blue Peace with Dota Prince

“တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ကိုသန္႔--”

ကိုသန္႔သည္ ၁၉၂၆ ခုႏွစ္တြင္ ပန္းတေနာ္အမ်ိဳးသားအထက္တန္းေက်ာင္းမွ ဆယ္တန္း စာေမးပဲြကို ေအာင္ျမင္ၿပီး ရန္ကုန္တကၠသိုလ္သို႔ ဆက္လက္ တက္ေရာက္၍ အထက္တန္း ပညာရပ္မ်ားကို ဆည္းပူးေလ့လာ ခဲ့သည္။
ကိုသန္႔သည္ ၀ိဇၨာပညာရပ္ မ်ားကိုယူၿပီး ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္တြင္ ေက်ာင္းအိပ ္ေက်ာင္းစား ေန၍ ပညာ သင္ၾကားခဲ့သည္။ သူေနေသာ ပထမဆုံး ေက်ာင္းေဆာင္မွာ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ရိပ္သာ ျပည္လမ္း ေပၚတြင္ရွိေသာ တေကာင္းေက်ာင္းေဆာင္ ျဖစ္သည္။
တေကာင္းေက်ာင္းေဆာင္တြင္ ေနထုိင္၍ ေလးလၾကာေသာ အခါတြင္ ကိုသန္႔သည္ ပုဂံေက်ာင္းေဆာင္သို႔ ေျပာင္း၍ ေနသည္။ ပုဂံေက်ာင္းေဆာင္တြင္လည္း ေလးလေနၿပီးေနာက္ ေမေအာင္ ေက်ာင္းေဆာင္သို႔ ေျပာင္းသည္။
ေမေအာင္ ေက်ာင္းေဆာင္ဆုိသည္မွာ ယခုေရႊတိဂုံဘုရားလမ္းမွ ဆန္းကဖီးဟုိတယ္ႏွင့္ ကပ္လွ်က္ရွိေသာ အေဆာက္အဦးျဖစ္သည္။ ထုိအခ်ိန္က ယင္းအေဆာက္ အဦးကို ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွ ငွားရမ္းအသုံးျပဳၿပီး ေက်ာင္းအိပ္ေက်ာင္းစား ေက်ာင္းသားမ်ားကို ထားရွိျခင္းျဖစ္သည္။ ကိုသန္႔သည္ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္တြင္ ပထမႏွစ္ ဥပစာတန္း သင္တန္းခ်ိန္ကုန္ဆုံးခါနီးေရာက္မွ ေမေအာင္ေက်ာင္းေဆာင္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ေနျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိအခ်ိန္က ေမေအာင္ေက်ာင္းေဆာင္၏ လက္ေထာက္အေဆာင္မွဴးမွာ ေနာင္အခါတြင္ ေက်ာက္စာ၀န္ ဦးလူေဖ၀င္း (မဟာ၀ိဇၨာ)အျဖစ္ ထင္ရွားလာမည့္ ဆရာ ဦးလူေဖ၀င္းပင္ျဖစ္သည္။
ဆရာ ဦးလူေဖ၀င္းႏွင့္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားႀကီး ကိုသန္႔တုိ႔သည္ ေက်ာင္းေဆာင္တစ္ခုတည္းတြင္ ဆရာႏွင့္တပည့္ အျဖစ္လာ ေရာက္ေတြ႕ဆုံၾကသည္။ ဆရာဦးလူေဖ၀င္းမွာ ေနာင္အခါတြင္ မဟာ၀ိဇၨာေအာင္ၿပီး ျမန္မာစာတြင္ ေရႊတံဆိပ္ရသူျဖစ္ေလသည္။
ကုိသန္႔သည္ ပထမႏွစ္ ဥပစာတန္း ၿပီးဆုံး၍ ဒုတိယႏွစ္ဥပစာတန္းသို႔ တက္ေရာက္သင္ၾကားရျပန္ ေသာအခါ ေမေအာင္ေက်ာင္းေဆာင္မွာပင္ ဆက္လက္ေနထုိင္ ခဲ့သည္။ ထုိစဥ္က ကိုသန္႔၏ တကၠသုိလ္ အေပါင္းအသင္းမ်ားမွာ ကိုမ်ိဳးမင္း (ယခု အဂၤလိပ္စာ ပါေမာကၡေဟာင္း၊ ၀ိဇၨာသိပၸံတကၠသုိလ္၊ ရန္ကုန္)၊ ကိုေရႊမရ (အုိင္စီအက္စ္ ဦးေရႊမရ)၊ ပ်ဥ္းမနား ကိုစိုးသိန္း (မိတီၳလာ အမ်ိဳးသားအထက္တန္းေက်ာင္းအုပ္ႀကီး) တုိ႔ျဖစ္ေလသည္။ ကိုသန္႔ႏွင့္ ခ်စ္ခင္ေပါင္းသင္းၾကေသာ မိတ္ေဆြသဂၤဟအမ်ားပင္ရွိၾကေသာ္လည္း ထုိသူမ်ားသာ ကိုသန္႔ႏွင့္တပူးတဲြတဲြ ခင္မင္စြာေနၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။ ကိုသန္႔ႏွင့္ အရင္းႏွီးဆုံးသူငယ္ခ်င္းမ်ား လည္း ျဖစ္သည္။
ထုိအခါတြင္ ကိုသန္႔ထက္ အတန္းႀကီးေသာ မိတ္ေဆြမ်ားျဖစ္သည့္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားႀကီးမ်ား ျဖစ္ေသာ ကိုႏုႏွင့္ ကိုထင္ေအာင္တုိ႔မွာ ကိုသန္႔ထက္ ၂ ႏွစ္ ေစာၿပီး ရန္ကုန္တကၠသိုလ္သို႔ ေရာက္ေနခဲ့ၾကၿပီး ျဖစ္ေလသည္။
သူတို႔သည္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းေတာ္တြင္ ေနထုိင္ရင္း ပညာဗဟုသုတေဆြးေႏြးညွိႏိႈင္းျခင္း၊ စာေပ ေမြ႕ေလ်ာ္သူမ်ားျဖစ္သျဖင့္ ျမန္မာစာေပအတြက္ ေလ့လာ ေဆြးေႏြးျခင္းမ်ား ျပဳခဲ့ၾကသည္။ ကိုထင္ေအာင္ကား ေနာင္အခါတြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ေဒါက္တာထင္ေအာင္အျဖစ္ႏွင့္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အမႈထမ္းခဲ့ၿပီးလွ်င္ ျမန္မာစာေပေလာကႏွင့္ ပါတ္သတ္သည့္ စာအုပ္မ်ားကို အဂၤလိပ္ဘာသာ ျဖင့္ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့ေသာ ကမၻာသိစာေရးဆရာတစ္ဦးျဖစ္ခဲ့သည္။
ကိုႏုကား စစ္ႀကိဳေခတ္က နဂါးနီစာအုပ္တုိက္ထြက္ စာေရးဆရာမ်ားတြင္ နာမည္ေက်ာ္ စာေရးဆရာ တစ္ဦးျဖစ္ခဲ့သည္။ သူေရးေသာ စာအုပ္မ်ားထဲတြင္ `ရက္စက္ ပါေပ့ကြယ္´စာအုပ္မွာ လူႀကိဳက္ မ်ားသည္။ စစ္ၿပီးေခတ္တြင္ ဂ်ပန္ေခတ္အေတြ႕အႀကဳံမ်ားကို ေဖာ္ျပေသာ `ငါးႏွစ္ရာသီ ဗမာျပည္´စာအုပ္၊ `လူထု ေအာင္သံ´ ျပဇာတ္မ်ားကိုလည္း ေရးခဲ့ျပန္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံလြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ပထမဆုံး ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ လည္းျဖစ္ခဲ့သည္။
ကိုသန္႔ တကၠသိုလ္ ေရာက္လာသည့္ အခ်ိန္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ၿဗိတိသွ် ျဗဴရုိကေရစီစနစ္ႀကီး အင္အား ႀကီးမားစြာ ထြန္းကားေနခ်ိန္ ျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္တြင္ ကုကၠဳိင္းေရကူးကန္ကလပ္၊ ဂ်င္မခါနာကလပ္၊ ပဲခူးကလပ္ဟူ၍ ႏုိင္ငံျခားသား မ်က္ႏွာျဖဴ မ်ား၏ကလပ္အသီးသီးရွိခဲ့သည္။ ထုိကလပ္အသီးသီးမွာ အထက္တန္းလႊာမ်ားႏွင့္ မ်က္ႏွာျဖဴအရာရွိႀကီးမ်ား ႀကီးစုိးလွ်က္ရွိသည္။ အျခားေကာလိပ္ေက်ာင္းသားႀကီးမ်ားသည္ တရုတ္ေပ်ာ္ပဲြစားရုံမ်ား၌ ေပ်ာ္ပါးလည္ပတ္ ေနစဥ္တြင္ ကိုသန္႔သည္ စာအုပ္ပုံထဲ၌သာ ေပ်ာ္ေမြ႕ေနခဲ့၏။ သူသည္ ထုိဟုိတယ္မ်ားကို တက္ေရာက္ေပ်ာ္ပါးရန္အတြက္ တကၠသိုလ္သို႔လာခဲ့သည္မဟုတ္၊ သုံး ရန္ၿဖဳံးရန္လည္း ေငြပိုမပါလာ။ သုံးရန္ ျဖဳန္းရန္လည္းဆႏၵမရွိေပ။ သူတုိ႔တစု၏ အခ်စ္ဆုံးတကၠသုိလ္ဆရာတစ္ဦးမွာ ၿဗိတိသွ်သမုိင္းဆရာ ဒီဂ်ီအီးေဟာလ္ ျဖစ္၍၊ သူသည္ အေနာက္ဥေရာပရာဇ၀င္ကို သင္ၾကားေသာ ကထိက တစ္ဦးျဖစ္ခဲ့သည္။
ဆရာေဟာလ္သည္ ကိုသန္႔၊ ကိုႏုစေသာ ေက်ာင္းသားႀကီးမ်ားကို ခင္မင္သည္။ သူတုိ႔သည္ ဆရာေကာင္းတပည့္မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာျပေလ့ရွိသည္။ ကိုသန္႔သည္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္တြင္ အဂၤလိပ္ဘာသာႏွင့္ ျမန္မာဘာသာတုိ႔ကို ပင္ရင္းဘာသာ အျဖစ္သင္ၾကားရ၏။ ထုိ႔ျပင္ ျမန္မာအႏု စာေပသမုိင္းႏွင့္ သခ်ၤာ၊ ေလာဂ်စ္ဘာသာတုိ႔ကိုလည္း အပိုဘာသာ အျဖစ္သင္ယူရသည္။
တကၠသိုလ္တြင္ေနစဥ္ ကိုသန္႔သည္ အ၀တ္အစားကို ပပလႊားလႊားၾကြားၾကြားေမာ္ေမာ္ ၀တ္ေလ့ မရွိေပ။ သုိ႔ေသာ္အက်ီ ၤလုံခ်ည္မ်ားကို ေသေသသပ္သပ္ႏွင့္ ျဖဴျဖဴစင္စင္ ၀တ္ဆင္ေလ့ရွိသူျဖစ္၏။
၁၉၂၈ ခုႏွစ္၊ ကိုသန္႔ ဥပစာတန္းစာေမးပဲြကို ေအာင္ျမင္ေသာအခါတြင္ အမွတ္ေကာင္းစြာျဖင့္ ေအာင္ျမင္ခဲ့၏။ ဤသုိ႔ျဖင့္ သူသည္ အသက္ ၁၉ႏွစ္တြင္ ပန္းတေနာ္ သုိ႔ျပန္၍ အထက္တန္းျပဆရာအျဖစ္ျဖင့္ အမ်ိဳးသားအထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ညီငယ္မ်ားအေပၚ ညွာတာသည့္ကိုသန္႔၏စိတ္ထားကို အထူးသိသာႏုိင္သည္။ ၁၉၂၈ ခုႏွစ္၊ ကိုသန္႔၏ ေအာက္ အသက္ ၂ႏွစ္ခန္႔ငယ္ေသာ ကိုခန္႔သည္ ဆယ္တန္းစာေမးပဲြကို ေအာင္ျမင္လာသည္။ ကိုသန္႔သည္ ကိုခန္႔ပညာဆက္လက္သင္ၾကားေရးအတြက္ မိမိကုိယ္က်ိဳးအနစ္နာခံၿပီး ထုိႏွစ္တြင္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းမွ ထြက္ခဲ့ေလသည္။
မိမိညီျဖစ္သူ ကိုခန္႔ရန္ကုန္တကၠသုိလ္သို႔ တက္ေရာက္၍ ပညာဆက္လက္သင္ၾကားေသာအခါ မိမိေရာ၊ မိမိညီျဖစ္သူပါ ႏွစ္ေယာက္စလုံးပာာသင္စရိတ္မွာ မနည္း လွသည္ကိုလည္း ကိုသန္႔နားလည္သည္။ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားႏွစ္ေယာက္၏ ပညာသင္စရိတ္ကုိ မိခင္ႀကီးေဒၚနန္းေသာင္က ေထာက္ပံ့ရန္ မ်ားစြာပင္ပန္းေနမည္ကိုလည္း ကိုသန္႔ခန္႔မွန္းမိသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ထုိေခတ္က လူအမ်ား အလြန္တန္ဖုိးထားၾကေသာ ဘီေအစာေမးပဲြေအာင္ရန္ဆႏၵကို တစ္ပတ္ေလွ်ာ့လုိက္၏။ အုိင္ေအ (ဥပစာတန္း)စာေမးပဲြေအာင္ ေသာအခ်ိန္တြင္ ကိုသန္႔သည္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ဆက္လက္မတက္ပဲ ေက်ာင္းမွ ထြက္လုိက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိသုိ႔ ကုိသန္႔က ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွ ထြက္လုိက္ရန္ဆုံးျဖတ္သည္ကို မိခင္ႀကီးက သေဘာသိပ္မတူ။
“သား …. လူကေလး ေမာင္သန္႔ရယ္ …. ေနာင္ ၂ ႏွစ္သာ က်န္ေတာ့တာပဲ၊ တကၠသိုလ္ကိုဆက္တက္ၿပီး ဘဲြ႕ရတဲ့အထိ ပညာသင္လုိက္ပါဦးကြယ္။ အေမတုိ႔စီးပြား ေရးလဲ ဒီေလာက္ခ်ိဳ႕တဲ့ ေနတာမွမဟုတ္ပဲ။” ေဒၚနန္းေသာင္က သားႀကီးကို ဤသို႔ ယုယၾကင္နာစြာ ေျပာခဲ့သည္။ ကိုသန္႔က မိခင္ျဖစ္သူအား မိမိ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ဤသို႔ ရွင္းျပခဲ့သည္။
“အမ ေျပာတာလဲ မွန္ပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ …. ေကာလိပ္ေက်ာင္းသား နွစ္ေယာက္ရဲ႕စရိတ္ဆုိတာ နည္းတာမဟုတ္ဘူးေနာ္၊ အမ သိပ္ပင္ပန္းမယ္၊ ကၽြန္ေတာ္အလုပ္ထြက္လုပ္ခ်င္ပါၿပီ၊ ညီေလး ေမာင္ခန႔္ၿပီးရင္ ေနာက္အဆင့္ တက္လာမဲ့ ညီေတြရဲ႕တာ၀န္ရွိေသးတယ္၊ ကၽြန္ေတာ္ ေက်ာင္းထြက္ၿပီး အမကုိလဲ သားလုပ္စာနဲ႔ ကန္ေတာ့ပါရေစဦး အမရယ္ ……”
ကိုသန္႔၏ က်ိဳးေၾကာင္းမွ်တေသာ စကားကိုမိခင္ျဖစ္သူမွာ လက္ခံရေတာ့သည္။ သာႀကီးစိတ္မေကာင္းမည္ကိုလည္း စိုးရိမ္သျဖင့္ မိခင္ႀကီးက “ေအးကြယ္ … သားကလဲ အမစိတ္ခ်မ္းသာေစခ်င္လုိ႔ ဒီလို လုပ္ရတယ္ဆုိရင္ လုပ္ေပ့ါ၊ သား ညီေတြရဲ႕ တက္လမ္းကိုလဲ သားၾကည့္ေသး တာကိုး ….” ဟုသာ ေျပာရေတာ့သည္။
ဤသုိ႔ျဖင့္ ကိုသန္႔သည္ ရုတ္တရက္ေက်ာင္းမွထြက္ခဲ့၏။ ကိုသန္႔ေက်ာင္းထြက္ျခင္းကို သူငယ္ခ်င္း အေပါင္းအသင္းမ်ားက ေကာင္းစြာမေက်နပ္ၾကေပ။ ေလွေျပးတုန္း တက္က်ိဳးဆုိသလုိ ျဖစ္ေန၍ စိတ္မေကာင္း ျဖစ္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ …. ကိုသန္႔မွာကား မိမိစိတ္ကူးနွင့္ မိမိဆုံးျဖတ္ျပဳေဆာင္ရသည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေက်နပ္ေနသည္။ မိခင္ႀကီးကို လုပ္ေကၽြးသမႈျပဳရေတာ့မည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ကိုသန္႔မွာ မ်ားစြာ၀မ္းေျမာက္ ၀မ္းသာျဖစ္လွ်က္ရွိေပသည္။ ကိုသန္႔သည္ ပန္းတေနာ္ၿမိဳ႕ အစုိးရအေထာက္အပံ့ခံ အမ်ိဳးသားအထက္တန္း ေက်ာင္းတြင္ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္မွစ၍ အထက္တန္းျပဆရာအျဖစ္ျပန္လည္ အမႈထမ္း ခဲ့ သည္။ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္မွ ကိုသန္႔ ထြက္လာၿပီးေနာက္ သိကၽြမ္းရသူမ်ားအနက္ သူ႔ကို အထူးခင္မင္ေသာ ၿဗိတိသွ်အမ်ိဳးသားႀကီးတစ္ဦးရွိခဲ့သည္။ သူကား ေဂ်အက္စ္ ဖာနီဗယ္ ဆုိေသာ ပုဂိၢဳလ္ႀကီးျဖစ္သည္။ ထုိပုဂိၢဳလ္ ႀကီးမွာ အိႏၵိယပဋိညာဥ္ခံ၀န္ထမ္း (အုိင္စီအက္စ္)အျဖစ္မွ အၿငိမ္းစားယူလာသူျဖစ္၍ အသက္ ၅၀ ေက်ာ္ရွိၿပီ ျဖစ္သည္။ သူသည္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းအနီးတြင္ စာအုပ္ဆုိင္ဖြင့္ထား၏။ သူ႔စာအုပ္ဆုိင္အမည္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံစာအုပ္အသင္းလီမိတက္ျဖစ္ေလသည္။ ဖာနီဗယ္ကား စာေပ ၀ါသနာရွင္တစ္ဦးျဖစ္၏။ စာလည္းေရးသည္။
သူသည္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံအနာဂတ္အတြက္ အလြန္ပင္ ေစတနာ ရွိသူတစ္ဦးျဖစ္သည္။ ထုိအခ်ိန္က ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ပညာေရးအဆင့္အတန္းမွာ အရည္အခ်င္းမွီရန္ မ်ားစြာလုိေသး သည္ကို ဖာနီဗယ္သိသည္။ ဖာနီဗယ္သည္ စာၾကည့္တုိက္မ်ား၊ စာဖတ္မ်ားကို တတ္ႏုိင္သမွ် ႀကိဳးစား၍ တည္ေထာင္ေလ့ရွိခဲ့သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ပညာျပန္႔ပြားေရး အသင္းႀကီးကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့သူမွာ ဆရာႀကီး ဖာနီဗယ္ျဖစ္သည္။ ဂႏၲေလာကမဂၢဇင္းကိုလည္း စတင္ တည္ေထာင္ခဲ့၏။
သူသည္ ျမန္မာေက်ာင္းသားမ်ားအား အမ်ိဳးသားစိတ္ဓာတ္ ဖံြ႕ၿဖိဳးရွင္သန္ေစရန္ ပထမဦးစြာ လံႈ႕ေဆာ္ေပးခဲ့ေသာ ႏုိင္ငံျခားသားတစ္ဦးလည္း ျဖစ္ေပသည္။ ဖာနီဗယ္သည္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းထြက္ ကိုသန္႔ကို အလြန္ခ်စ္သည္။
ကိုသန္႔၏အရည္အခ်င္းကို သူအလြန္သေဘာက်ႏွစ္သက္သည္။ ကိုသန္႔၏ အေနအထုိင္ အေျပာအဆုိမ်ားကိုလည္း သူက တန္ဖုိးအလြန္ထားသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဆရာႀကီးက ကိုသန္႔ကို ျပည္သူ႕၀န္ထမ္းစာေမးပြဲ၀င္ေရာက္ေျဖဆုိၿပီး ရာထူးႀကီးႀကီးတစ္ခု ကို ယူပါရန္ တုိက္တြန္းခဲ့၏။ အစိုးရအရာရွိ ျဖစ္လာလွ်င္ အမ်ိဳးသားအထက္တန္းေက်ာင္းဆရာ ရာထူးထက္ မ်ားစြာပုိလွ်ံေသာ လစာေငြကို ရမည္ျဖစ္ေပသည္။
သို႔ေသာ္ … ကိုသန္႔သည္ အုိင္စီအက္စ္၊ ဘီစီအက္စ္ စေသာ ပ်ိဳတုိင္းႀကိဳက္သည့္ႏွင္းဆီခိုင္ရာထူးမ်ားကို လက္ခံရန္ လုံး၀စိတ္မ၀င္စားေပ။ ထုိရာထူးမ်ားကို လုိခ်င္ လွ်င္ တကၠသိုလ္၌ ေနာက္ထပ္ အနည္းဆုံး ၂ ႏွစ္ထပ္ေနရဦးမည္ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ျပင္လည္း အမ်ိဳးသားအထက္တန္း ေက်ာင္းဆရာတစ္ေယာက္၏ လစာေငြမွာ မိမိအတြက္ လုံေလာက္မွ်တေသာ လစာဟု ကိုသန္႔က ထင္သည္။ အမ်ိဳးသားအထက္တန္းေက်ာင္းဆရာဘ၀တြင္ အစိုးရအရာရွိထက္ ပိုမုိ၍ လြတ္လပ္စြာ စာေပ ေဆာင္းပါး ကဗ်ာ ၀တၱဳအစုစုကို ေရးသားႏုိင္မည္လည္း ျဖစ္သည္ဟု ကိုသန္႔က ယူဆသည္။ သတင္းစာဆရာ၊ စာေရးဆရာဘ၀ကို ေမွ်ာ္မွန္းေတာင္တေသာ ကိုသန္႔သည္ အစုိးရရာထူးကိုမမက္။ တကၠသိုလ္တြင္ ၂ ႏွစ္သာေနၿပီး ေက်ာင္းဆရာထြက္၍ လုပ္ရန္သာ သႏၵိ႒ာန္ခ်လိုက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္ ကိုသန္႔သည္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ႏွင့္ အဆက္အသြယ္မျပတ္ေပ။ ထုိအခ်ိန္တြင္ ကိုသန္႔၏ ညီျဖစ္သူ ကိုခန္႔သည္ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္သို႔ တက္ေရာက္ေနၿပီ။ ဆရာႀကီး ဖာနီဗယ္ႏွင့္ ကိုခန္႔တုိ႔သည္ ကိုသန္႔၏ ေဆာင္ရြက္ေပးမႈေၾကာင့္ သိကၽြမ္းေနၾကၿပီျဖစ္ေလသည္။ ကိုသန္႔သည္ အမ်ိဳးသားအထက္တန္းေက်ာင္းဆရာအျဖစ္ အမႈထမ္းေနစဥ္ သမုိင္း၊ အဂၤလိပ္ဘာသာ၊ ျပည္သူ႔နီတိႏွင့္ သခ်ၤာဘာသာမ်ားကို သင္ၾကားပို႔ခ်ေပး သည္။ သူသည္ ေက်ာင္းသားေတြကို ေက်ာင္းသင္ ပညာရပ္မ်ားကို သာမာန္သာ သင္ၾကားပို႔ခ်ေပးျခင္းမဟုတ္။
ယင္းအခ်ိန္က ျမန္မာေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ အထူးလုိအပ္ေသာ ႏုိင္ငံေရးဗဟုသုတႏွင့္ သမုိင္းဆုိင္ရာ ေလ့လာဖြယ္ရာမ်ားကိုလည္း အထူးသင္ၾကားေပးသည္။ ေက်ာင္းသားမ်ားအား မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ႏွင့္ အမ်ိဳးသားေရး ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္လုိစိတ္မ်ား ေပၚေပါက္လာေစရန္ လံႈ႕ေဆာ္အားေပးျခင္းလည္း ျပဳခဲ့၏။ ကိုသန္႔သည္ ေက်ာင္းသားမ်ားအား သမုိင္းသင္ၾကားေပးရာတြင္ ေရွးျမန္မာမင္းတုိ႔၏ ခၽြတ္ယြင္းခ်က္မ်ား၊ အျမင္က်ဥ္းမႈမ်ား၊ ဘုန္းေတာ္ဘဲြ႕ကိုသာ နားေထာင္၍ တုိးတက္ေသာ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားမွ လြဲဖယ္ေနမႈမ်ားကို ေထာက္၍ျပသည္။ အတိတ္ျဖစ္စဥ္ကုိ ၾကည့္၍မွားယြင္းေသာအယူအဆမ်ားကို တပည့္မ်ားတုိ႔ပယ္စြန္႔ေစရန္ လမ္းျပေပးသည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ သူသည္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ အုပ္ ခ်ဳပ္သူအစိုးရ၏ ခၽြတ္ယြင္းခ်က္မ်ားကိုလည္း ဆဲြႏုတ္၍ျပေလသည္။ ေက်ာင္းသားတုိ႔ကို အမ်ိဳးသားစိတ္၊ အမ်ိဳးသားရဲမာန္ ထၾကြ ေစေအာင္ အၿမဲသင္ျပလံႈ႕ေဆာ္ ေပး၏။
ထုိစဥ္က လန္ဒန္ၿမိဳ႕မွ ထုတ္ေ၀ေသာ ၿဗိတိန္မဂၢဇင္းတစ္ေစာင္မွ ဖဲြ႕စည္းသည့္ “လက္၀ဲစာေပကလပ္”စာေပအသင္းသုိ႔ ကုိသန္႔သည္ အသင္းသားတစ္ဦးအျဖစ္ ၀င္ေရာက္ခဲ့၏။ သူကား ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ပထမဆုံးေသာ အသင္း၀င္ေပတည္း။ ကိုသန္႔သည္ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းဆရာအျဖစ္ အမႈထမ္းေနစဥ္ စာကိုဖတ္လည္းဖတ္၊ ေရးလည္းေရးခဲ့သည္။ ကိုသန္႔ေရးေသာစာမ်ားမွာ ပုံႏွိပ္ထုတ္ေ၀သည့္ မဂၢဇင္းမ်ားသို႔ေရာက္သည္လည္းရွိသည္။ မိမိ၏ ေန႔စဥ္မွတ္တမ္းအျဖစ္ စာတစ္ေစာင္ေပ တစ္ဖဲြ႕ ေရးမွတ္သည္မ်ားလည္း ရွိခဲ့သည္။
ကိုသန္႔ႏွင့္ ဆရာႀကီး ဖာနီဗယ္တုိ႔သည္ မၾကာခဏပင္ ေတြ႕ၾက၏။ ကိုသန္႔ ရန္ကုန္သို႔ လာသည့္အခါတြင္လည္း ေတြ႕ၾက၊ ဖာနီဗယ္က မအူပင္တုိ႔ သြားသည့္ အခါလည္း ေတြ႕ၾက၏။ တစ္ခါတြင္ ဆရာႀကီး ဖာနီဗယ္သည္ မအူပင္ စာၾကည့္ပိဋကတ္တုိက္ဖြင့္ပဲြသုိ႔ အေရးပိုင္ (C.H.Davis)က ဖိတ္ၾကား၍ ေရာက္လာခဲ့သည္။ ထုိအခါတြင္ ဆရာႀကီးက ေတြ႕ဆုံသိကၽြမ္းရေသာ ေက်ာင္းဆရာမ်ားအား မိမိတပည့္ မိတ္ေဆြကိုသန္႔၏ အရည္အခ်င္းထူးတစ္ရပ္ျဖစ္ေသာ ဘာသာျပန္ ကၽြမ္း က်င္မႈကို ခ်ီးက်ဴးေလ့ရွိသည္။ ဆရာႀကီးသည္ ကိုသန္႔၏ ဘာသာျပန္စာေပမ်ား၊ ဂႏၲေလာကမဂၢဇင္းတြင္ ဆုမ်ားရေနသည္ကို အလြန္ ၀မ္းသာေနေလသည္။
အမ်ိဳးသားအထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ ကုိသန္႔အမႈထမ္းေနစဥ္ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီးရာထူး လစ္လပ္ ေသာအခါ၌ ကိုသန္႔သည္ ဦးႏုထံသုိ႔လွမ္းၿပီး စာေရးအ ေၾကာင္းၾကားခဲ့သည္။ ဤသုိ႔ျဖင့္ ဦးႏုသည္ ပန္းတေနာ္သို႔ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီး (အုပ္ခ်ဳပ္ေရး) အျဖစ္ ေရာက္ရွိလာသည္။ ကိုသန္႔ႏွင့္ ဦးႏုတို႔သည္ ညေနတုိင္း စာေပ ေဆြးေႏြးျခင္း၊ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းျဖင့္ အလြန္ပင္ ေပ်ာ္ရႊင္ေက်နပ္လွ်က္ရွိခဲ့ၾကသည္။
မိမိ ပညာရင္ႏုိ႔ ေသာက္စို႔ခဲ့ရေသာ အမ်ိဳးသားအထက္တန္းေက်ာငး္တြင္ပင္ ျပန္၍ ေက်ာင္းဆရာလုပ္ရ သျဖင့္လည္း ကိုသန္႔မွာ အထူးေက်နပ္၀မ္း သာျဖစ္ရ ျပန္ ေလသည္။ ေက်းဇူးရွင္ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းေတာ္ႀကီးကုိ မိမိတတ္ကၽြမ္းသမွ် ပညာျဖင့္ ေက်းဇူးဆပ္သည့္ႏွယ္ ေက်ာင္း၏ အမႈေတာ္ ထမ္းရြက္ခြင့္ရသျဖင့္လည္း ျဖစ္ပါေခ်သည္။ ဤသုိ႔ျဖင့္ ကိုသန္႔သည္အမ်ိဳးသား အထက္တန္းေက်ာင္း အထက္တန္းျပဆရာ ဦးသန္႔ ျဖစ္ခဲ့ေပၿပီတည္း။ တကၠသိုလ္စိန္တင္
(တကၠသိုလ္စိန္တင္ ေရး ကမၻာ႔ျငိမ္းခ်မ္းေရးဗိသုကာ ဦးသန္႔)