အြန္လိုင္းေပၚမွ က်င့္၀တ္မ်ား

By Thanda Win on Tuesday, December 18, 2012 at 2:40am

(လူမွဳဆက္ဆံေရး ပတ္၀န္းက်င္မွာ လိုက္နာေစာင့္စည္းအပ္တဲ့ ေလာကနီတိ ရွိသလိုပဲ လူ လူခ်င္း တိုက္ရုိက္ထိေတြ႔ဆက္ဆံတာမဟုတ္တဲ့ အြန္လိုင္းေပၚမွာလည္း အေလးထား လိုက္နာသင့္တဲ့ စည္းမ်ဥ္းကေလးေတြ ရွိတဲ့အေၾကာင္း ဗာဂ်ီးနီးယားရွား ကတင္ျပထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာျပန္မွ်ေ၀ဖို႔ တိုက္တြန္းတဲ့ ဆရာေမာင္ေမာင္ျမင့္ကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။)

• အြန္လိုင္းယဥ္ေက်းမွဳနယ္ပယ္ထဲမွာ ကိုယ္ပိုင္သေကၤတေတြရွိေနပါတယ္။ ဒါကို သတိမျပဳမိတဲ့အခါ အဆင္မေျပတာေလးေတြ ျဖစ္တတ္တာေပါ့။ တဖက္ကေျပာခ်င္တဲ့ ဆိုလိုရင္းကို မသိပဲ ရန္ေတြ႔မိတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ စာသားေတြခ်ည္း ျမင္ေနရေတာ့ တဖက္က လူသားစစ္စစ္ဆိုတာ ေမ႔သြားရင္ ပိုဆိုးသြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူလူခ်င္းဆက္ဆံပံုနဲ႔ကြဲျပားတဲ့ အြန္လိုင္းဆက္သြယ္ေရးဟာ လူသစ္ေတြအတြက္ေတာ့ အမွားေတြအမ်ားၾကီး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

• ဒီေဆာင္းပါးက လူသစ္ေတြကို အမွားနည္းေစဖို႔နဲ႔ လူေဟာင္းေတြက လူသစ္ေတြကို လမ္းျပဖို႔ ရည္ရြယ္ပါတယ္။ မိတ္ေဆြတိုးပြားျပီး ရန္သူနည္းေစဖို႔ပါ။ နည္းလမ္းေလး နည္းနည္းသိသြားတာနဲ႔ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္မျဖစ္ရေအာင္ ေရွာင္ရွားႏိုင္မွာပါ။ ျပသနာအကုန္လံုးကို ရွင္းမေပးႏိုင္ေပမယ့္ ျပသနာရွင္းနည္းေလးေတြကိုေတာ့ ေ၀မွ်ထားပါတယ္။

ဥပေဒသ (၁) လူသားမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း သတိျပဳပါ။

• ငယ္ငယ္တုန္းက သင္ခဲ့ရတဲ့အတိုင္းပါပဲ။ ကိုယ္လိုခ်င္တာ သူမ်ားကို ေပးပါ။ ကိုယ္မလိုခ်င္တာ သူမ်ားကို မေပးပါနဲ႔။ ကိုယ္ခ်င္းစာစိတ္ေမြးပါ။ သူတပါးခံစားခ်က္ေတြကို ျပက္ရယ္မျပဳပါနဲ႔။

• အြန္လိုင္းေပၚမွာေတာ့ ပိုျပီးသတိထားရပါတယ္။ တဖက္က မ်က္ႏွာအမူအရာ၊ ကိုယ္ဟန္အေနအထား၊ အသံအနိမ့္အျမင့္ေတြကို မသိရပဲ စာလံုးေတြခ်ည္း ျမင္ေနရတာနဲ႔ပဲ လူသားေတြဆိုတာကို ေမ႔ပစ္လိုက္လို႔ မျဖစ္ပါဘူး။

• အြန္လိုင္းေပၚမွာ စကားေျပာၾက၊ ေဆြးေႏြးၾကတဲ့အခါ တဖက္လူရဲ့ ဆိုလိုရင္းကို အဓိပၸါယ္မေပါက္တာ၊ ေကာက္ခ်က္လြဲသြားတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္လည္း မသိၾက၊ မဆံုဖူးၾကဘူး။ ကြန္ျပဴတာကတဆင့္ သိၾကတာဆိုေတာ့ ပင္ကိုယ္စရုိက္ မဟုတ္တာေတြလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဥပမာ - ကားေမာင္းတဲ့အခါ တဖက္က ေမာင္းသူကို ဆဲဆိုတာမ်ဳိး၊ ရုိင္းစိုင္းတာမ်ဳိးေတြ လုပ္မိတတ္ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ အလုပ္ထဲမွာ၊ အိမ္မွာေတာ့ အမ်ားအားျဖင့္ ဒါမ်ဳိးဘယ္ေတာ့မွ မလုပ္ၾကပါဘူး။ အြန္လိုင္းေပၚမွာေတာ့ အလြယ္တကူ လုပ္မိတတ္ျပန္ေရာ။ ဒါဟာ လက္သင့္ခံစရာ၊ လိုက္ေလ်ာစရာမဟုတ္ပါဘူး။

• အြန္လိုင္းသံုးတယ္ဆိုတာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ထုတ္ေဖာ္ဖို႔၊ နယ္ေျမသစ္ေတြကို ရွာေဖြဖို႔နဲ႔ ရဲရဲရင့္ရင့္ တျခားကမၻာအထိ အေရာက္သြားဖို႔ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္လည္း တဖက္က လူသားပကတိဆိုတာ သတိျပဳရပါမယ္။ တကယ္လို႔မ်ား မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ဆိုရင္ ဒါမ်ဳိးေျပာျဖစ္မလား လို႔ စဥ္းစားသင့္ပါတယ္။အေျဖက ဟင့္အင္းဆိုရင္ေတာ့ အသစ္တခုသာ ျပန္ေရးပါေတာ့။ သက္ရွိလူသားတေယာက္ကို ေျပာလို႔အဆင္ေျပတဲ့အဆင့္ကို မေရာက္မခ်င္း ထပ္ကာ ထပ္ကာျပန္ေရးပါ။

• မ်က္ႏွာတည့္တည္႔ၾကည့္ျပီး ပက္ပက္စက္စက္ ေျပာပစ္လိုက္ရမွ အရသာရွိတယ္ ထင္ေနရင္ေတာ့လည္း မတတ္ႏိုင္ဘူးေပါ့ေလ။ ဒါမ်ဳိးဆိုရင္ေတာ့ ဒီေဆာင္းပါးကလည္း မကူညီႏိုင္ပါဘူး။ ယဥ္ေက်းလိမၼာသင္တန္း ျပန္တက္ဖို႔သာ ေျပာရေတာ့မွာပဲ။

• ရုိင္းစိုင္းတဲ့ စကားလံုးေတြ မသံုးသင့္တဲ့ ေနာက္တေၾကာင္းကေတာ့ စာလံုးေတြက အြန္လိုင္းေပၚမွာ မွတ္တမ္းတင္ျပီးသားျဖစ္ေနလို႔ပါ။ လက္လွမ္းမမွီတဲ့ တေနရာမွာ သိမ္းျပီးသားျဖစ္သြားရင္ အရိပ္လိုလိုက္လာတတ္တယ္ေလ။

• အေမရိကန္သမၼတအိမ္ျဖဴေတာ္က အိုလီဗာေနာ့ဆိုရင္ ေရးထားသမွ် ဂရုတစိုက္ျပန္ဖ်က္တာပဲ။ သူမသိတာက တျခားကြန္ျပဴတာတခုက ဖ်က္သမွ်ျပန္သိမ္းေနတာေလ။ ေနာက္ဆံုး တရားရုံးေရာက္ေတာ့ အကုန္လံုးလက္ပူးလက္ၾကပ္ မိကုန္ပါေရာလား။ ဒီလို ရာဇ၀တ္မွဳမ်ဳိးေတြနဲ႔ မပတ္သက္ဘူးဆိုရင္ေတာင္ ပို႔လိုက္သမွ်ေသာ စာေတြ၊သတင္းေတြဟာ တေနရာမွာ သိမ္းထားႏိုင္တယ္ဆိုတာ သိထားရပါမယ္။

ဥပေဒသ (၂ ) အတြင္း နဲ႔ အျပင္ တူပါေစ

• တကယ့္ဘ၀ထဲမွာ လူူမ်ားစုဟာ ဥပေဒကို ေလးစားၾကပါတယ္။ အဖမ္းခံရ၊ ဖယ္က်ဥ္ခံရမွာစိုးတာေၾကာင့္ ထင္ပါတယ္။ အြန္လိုင္းေပၚမွာေတာ့ မဟုတ္တာလုပ္ေပမယ့္ မိတဲ့အၾကိမ္ကနည္းပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း တခါတေလ ကြန္ျပဴတာတဖက္မွာ လူရွိေနတာ သတိမထားမိပဲ က်င့္၀တ္မထိန္းတာ၊ ပုဂၢိဳလ္ေရး ထိခိုက္တာေတြကို လုပ္လို႔ရတယ္လို႔ ထင္မိတတ္တယ္။

• လက္ေတြ႔ဘ၀နဲ႔ အြန္လိုင္းဘ၀ၾကားထဲမွာ ဇေ၀ဇ၀ါျဖစ္တတ္တာကို နားလည္ေပးလို႔ရေပမယ့္ အမွားကေတာ့ အမွားပါပဲ။ အတြင္းနဲ႔ အျပင္ အတူတူပါပဲ။ က်င့္၀တ္ဆိုတာ ေစာင့္စည္းဖို႔ပါ။ တစံုတေယာက္ကမ်ား ဘာမွေစာင့္စည္းေနစရာ မလိုပါဘူးလို႔ ဆိုလာခဲ့ရင္ မယံုပါနဲ႔။ အြန္လိုင္းေပၚမွာ ဒိြဟျဖစ္စရာေတြေပၚခဲ့ရင္ အျပင္ေလာကမွာ လိုက္နာေနက်အတိုင္းပဲ လိုက္နာရမွာပါပဲ။ အေျဖရွာရမွာပါပဲ။

• တကယ္လို႔ ပိုက္ဆံေပး ရွဲ လုပ္ရတာမ်ဳိးဆိုရင္ ေပးလိုက္ပါ။ ဒါမွလဲ စာေရးတဲ့လူ ပိုမ်ားလာမယ္။ မျဖစ္စေလာက္ေငြေလးက ေနာင္အရွည္သျဖင့္မွာ အြန္လိုင္းတခုလံုးအတြက္ အက်ဳိးရွိေစႏုိင္ပါတယ္။

• ဥပေဒခ်ဳိးေဖာက္တယ္ဆိုတာ မေကာင္းတဲ့အက်င့္ပါပဲ။ အြန္လိုင္းေပၚမွာ ဥပေဒမဲ့ လုပ္တာဟာလည္း အတူတူပါပဲ။ တခ်ဳိ႔ဥပေဒေတြကေတာ့ ရွဴပ္ေထြးျပီး နားလည္ဖို႔ခက္ပါတယ္။ မူပိုင္ခြင့္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးလည္း ဥပေဒေတြထုတ္ထားပါတယ္။ ဒီေဆာင္းပါးက ဥပေဒစာအုပ္ၾကီးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္လည္း အျပင္ေလာကမွာေကာ၊ အြန္လိုင္းမွာပါ ဥပေဒေဘာင္ထဲမွာ သတိထားေနဖို႔ တိုက္တြန္းပါရေစ။

ဥပေဒသ (၃) မိမိေနရာ မိမိသိပါေစ။

• အြန္လိုင္းတေနရာမွာ လက္ခံႏိုင္တာတခုက ေနာက္တေနရာမွာ ရုိင္းခ်င္ရုိင္းေနမွာပါ။ ဥပမာ - ရုပ္ျမင္သံၾကားက အိမ္ရွင္မမ်ား သတင္းပလင္း အစီအစဥ္မွာ အတင္းအဖ်င္းေတြ ေျပာတာ လက္ခံလို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဂ်ာနယ္သမားေတြရဲ့ စာပံုးထဲကို ေကာလဟာလမ်ဳိးစံု ေလွ်ာက္ထည့္ရင္ေတာ့ ဘယ္သူမွ မၾကိဳက္ပါဘူး။ တေနရာနဲ႔ တေနရာ မတူဘူးဆိုတာကို နားလည္ရပါမယ္။

• ဒါေၾကာင့္မို႔ ေနရာအသစ္တခုကိုေရာက္ရင္ သူမ်ားေတြ ေျပာေန၊ ေရးေနတာေတြကို အရင္ၾကည့္ပါဦး။ ဘယ္လိုလူမ်ဳိးေတြလည္းလို႔ ေလ့လာပါဦး။ ျပီးမွသာ ၀င္ေျပာသင့္ပါတယ္။

ဥပေဒသ (၄) သူတပါးအခ်ိန္ကုိ မျဖဳန္းပါနဲ႔။

• အခုေခတ္မွာ လူတိုင္းအခ်ိန္ရွားပါတယ္။ အိပ္ခ်ိန္နဲနဲ အလုပ္ခ်ိန္မ်ားမ်ားျဖစ္ေနၾကတယ္။ ေဆြးေႏြးဖို႔ အေၾကာင္းအရာတခု တင္ျပထားရင္ ဒါကိုဖတ္ဖို႔ အခ်ိန္ေပးရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူမ်ားအခ်ိန္ကို ျဖဳန္းသလိုျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ပို႔စ္ေတြ မတင္တာေကာင္းပါတယ္။ အြန္လိုင္းေပၚမွာ သတင္းစီးဆင္းႏွဳန္းနဲ႔ သိမ္းဆည္းထားဖို႔ ေနရာကလည္း အကန္႔အသတ္ရွိပါတယ္။ ကိုယ္တေယာက္တည္း သံုးေနတာမွ မဟုတ္တာ။ ဒါေၾကာင့္ သတင္းတခုထဲကို မေတာ္တဆ ၅ ၾကိမ္ပို႔မိတယ္ဆိုရင္ အခ်ိန္ကိုေကာ ေနရာကိုပါျဖဳန္းတာပါပဲ။

• နားေထာင္လို႔ေတာ့ သိပ္မေကာင္းဘူးေပါ့ေလ။ ဒါေပမယ့္လည္း ကိုယ္တုိင္လည္းအလုပ္ေတြထဲ ေခါင္းႏွစ္ေနရရင္ က်န္တာေတြ ေမ့တတ္တာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္ေမးခြန္းေတြကို တဖက္က ခ်က္ခ်င္းျပန္ေျဖဖို႔ မေမွ်ာ္လင့္ပါနဲ႔။ ကိုယ္က အားတက္သေရာေျပာေနေပမယ့္ အားလံုးက သေဘာတူေခါင္းျငိမ့္လိမ့္မယ္၊ အေရးလုပ္လိမ့္မယ္လို႔လည္း မထင္ပါနဲ႔။

ဥပေဒသ (၄) အုပ္စုဖြဲ႔ ေဆြးေႏြးခန္းမွာ ဂရုျပဳစရာ

• အမ်ားအားျဖင့္ အုပ္စုအဖြဲ႔၀င္ေတြဟာ ကြန္ျပဴတာသံုးခ်ိန္၊ မိသားစုနဲ႔ ေနခ်ိန္၊ ကိုယ္ပိုင္အိပ္ခ်ိန္စားခ်ိန္ စသျဖင့္ အားခ်ိန္နည္းပါတယ္။ ျပီးေတာ့ စာတပုဒ္ကို ဖတ္ေတာ့မယ္ဆိုတာနဲ႔ ဖြင့္ဖို႔ကလည္း အခ်ိန္ယူပါေသးတယ္။ နိဒါန္းပ်ဳိးေနတာေတြကို ဖတ္ျပီးမွ ေသာ့ခ်က္ကိုေရာက္ရတာပါ။ တကယ္လို႔မ်ား ၾကိဳးစားပမ္းစားဖတ္ျပီး ဘာမွလည္းမဟုတ္ဘူးဆိုရင္ အစာမေက်ဘူး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

• အရင္ေခတ္ကေတာ့ ကာဘြန္စကၠဴေတြသံုးျပီး မိတၱဴပြားရတာပါ။ တခါပြားရင္ ၅ စံုထက္မပိုပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီစာကို ဘယ္သူ႔ဆီအဓိကပို႔မလဲဆိုတာ ေသေသခ်ာခ်ာစဥ္းစားရပါတယ္။ အခုေတာ့ ဒါေတြမလိုေတာ့ပါဘူး။ ကူးခ်င္သေလာက္ကူး၊ ပြားခ်င္သေလာက္ပြားလို႔ရပါျပီ။ ဒါေၾကာင့္လည္း အက်င့္ပါျပီး ပြားခ်င္တိုင္း ပြားေနမိတတ္ပါတယ္။ လူေတြမွာ အခ်ိန္ရွားပါတယ္။ သတင္းကလည္း စံုလြန္း မ်ားလြန္းပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အုပ္စု၀င္ေတြ ဘာေၾကာင့္သိသင့္တာလဲလို႔ ကိုယ့္ဘာသာ အရင္ေမးၾကည့္တာ ေကာင္းပါတယ္။ မလိုအပ္ဘူးထင္ရင္ မပို႔ပါနဲ႔။ လိုခ်င္လည္း လိုႏိုင္တယ္ ဆိုရင္ေတာင္မွ မပို႔ခင္ ၂ ခါျပန္စဥ္းစားပါဦးေလ။

ဥပေဒသ (၅) ၾကည့္ေပ်ာ္ရွဴေပ်ာ္ျဖစ္ပါေစ။

• အြန္လိုင္းေပၚမွာ ေအးတိေအးစက္၊ ေစာ္ကားေမာ္ကားလုပ္တတ္သူေတြနဲ႔ ျပည့္ေနတာပဲလို႔ ထင္ကုန္ၾကရင္ မေကာင္းပါဘူး။ ဒီေလာက္က်ယ္တဲ့ ကမၻာၾကီးမွာ အြန္လိုင္းသံုးသူအမ်ားစုဟာ တျခားသူေတြက like လုပ္သြားတာ လိုခ်င္တတ္ၾကပါတယ္။ တခါမွ မသိဖူးသူေတြနဲ႔ ဆံုခြင့္ရတယ္။ သူတို႔ကလည္း ကိုယ့္ကိုမျမင္ႏိုင္။ ကိုယ့္အေပၚမွာ ဆံပင္အေရာင္၊မ်က္လံုးအေရာင္၊ ကိုယ္ခႏၶာအခ်ဳိးအဆက္၊ အသက္အရြယ္၊ အ၀တ္အစား စတာေတြနဲ႔ မဆံုးျဖတ္ပဲ စာအေရးအသားနဲ႔သာ ဆံုးျဖတ္မွာပါ။ စာလံုးေတြကို မသံုးခ်င္ရင္ ဘယ္သူမွ အြန္လိုင္းမလာပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ စာလံုးေပါင္းနဲ႔ သဒၵါကလည္း အေရးပါ ပါတယ္။

• အြန္လိုင္းလည္း အသံုးမ်ားတယ္၊ ဒီဟာေတြကိုလည္း စိုးရြ႔ံတယ္ဆိုရင္ေတာ့ အြန္လိုင္းေပၚမွာပဲ လမ္းညႊန္စာအုပ္ေတြ ဖတ္ရင္း၊ ေလ့လာသင္ယူရင္း ေပ်ာ္စရာေကာင္းလာမွာပါ။ အြန္လိုင္းသင္တန္းေတြ၊ ျပင္ပသင္တန္းေတြရွိရင္လဲ တက္လို႔ရပါတယ္။ အသက္အရြယ္ၾကီးရင့္သူမ်ားဆိုရင္ေတာ့ အသိအကြ်မ္းေတြပိုရလာျပီး ပိုေပ်ာ္စရာေကာင္းပါလိမ့္မယ္။

• ကိုယ္ေရးခ်င္တဲ့အေၾကာင္းအရာကို အဓိပၸါယ္ေပါက္ေအာင္ ေရးပါ။ ကိုယ္တကယ္သိတဲ့ ကိစၥျဖစ္ပါေစ။ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ သေဘာေပါက္ နားလည္ထားတာလား၊ သူမ်ားေျပာလို႔ ယံုထားတာလားဆိုတာ အရင္ေမးၾကည့္ပါဦး။ ပို႔စ္မတင္ခင္၊ အခ်က္အလက္ေတြကို ျပန္မစစ္ခင္ တကယ္တင္ခ်င္ရဲ႔လားလို႔ ထပ္ေမးပါဦး။ သတင္းဆိုးေတြဟာ ေတာမီးလိုပ်႔ံလြယ္ပါတယ္။ တဆင့္စကား တဆင့္နားျဖစ္သြားရင္ မူလဆိုလိုရင္း ေပ်ာက္သြားတတ္ပါတယ္။ အြန္လိုင္းပဲဟာ၊ မွန္ကန္တိက်စရာမလိုဘူးလို႔ ျပန္ျငင္းခ်င္လည္းျငင္းပါ။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ့္တာ၀န္ေတာ့ ကိုယ္ယူတတ္ရမွာေပါ့ေလ။

• ေနာက္တခ်က္ကလည္း မွတ္စုေတြေရးတဲ့အခါ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း က်ဳိးေၾကာင္းဆက္စပ္တာမ်ဳိးေတြ ျဖစ္ဖို႔လိုပါတယ္။ စာတပုိဒ္လံုးမွာ သတ္ပံု၊ သဒၵါတလံုးမွ မမွားေပမယ့္လည္း ဘာေျပာမွန္းမသိတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါေသးတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကိုယ့္ကို အထင္ၾကီးေစခ်င္တာနဲ႔ စကားလံုးအၾကီးၾကီးေတြ သံုးမိတဲ့အခါမ်ဳိးေတြမွာေပါ့။ ရုိးရုိးပဲေရးတာေကာင္းပါတယ္။

• တို႔မီး၊ ရွဴိ႔မီးေတြ မေရးပါနဲ႔။ ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်း၊ လွလွပပေလးေတြေရးပါ။ ညစ္ညမ္းတဲ့စကားေတြ မသံုးပါနဲ႔။ ဆန္႔က်င္လိုတာသက္သက္နဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ေတြမေရးပါနဲ႔။

• အြန္လိုင္းေပၚမွာ ဆဲလို႔ရသလား လို႔ ေမးၾကပါတယ္။ အမွဳိက္ကို ေရႊထင္တဲ့ ေနရာေတြမွာေတာ့ လက္ခံမွာပါ။ ဆဲဆိုလိုက္ဖို႔ လိုတယ္ထင္ရင္လည္း စာလံုးေဖ်ာက္ျပီးသံုးႏိုင္ပါတယ္။ ---င္၊ ----ာ စသည္ျဖင့္။ လူတိုင္းက ကိုယ္ဘာဆိုလိုတယ္လို႔ သိမွာပါပဲ။ မလိုအပ္ပဲ သူမ်ားစိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေအာင္ မလုပ္တာေကာင္းပါတယ္။

ဥပေဒသ (၆) အဖိုးတန္ ဗဟုသုတေတြကို ေ၀မွ်ပါ။

• ဆိုးတာေတြေျပာျပီးသြားေတာ့ ေကာင္းတာေလးေတြေျပာပါရေစ။ အြန္လိုင္းရဲ့ မူလဘူတအစြမ္းက လူမ်ဳိးစံု အသံုးမ်ားတာပါ။ ေမးခြန္းေတြကို အြန္လိုင္းေပၚမွာ ေမးလိုက္ရင္ ဗဟုသုတၾကြယ္၀သူေတြ အမ်ားၾကီးရွိေနတာမို႔ အေျဖရႏုိင္ပါတယ္။ တေယာက္ ႏွစ္ေယာက္ေလာက္က ၀င္ေျပာေပးလိုက္တာနဲ႔ အၾကံေကာင္း ဥာဏ္ေကာင္းေတြ တိုးလာပါတယ္။ အင္တာနက္ဆိုတာကို ရွာေဖြေတြ႔ရွိျပီး ဖန္တီးတည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ မူလရည္ရြယ္ခ်က္ကိုက သိပၸံပညာရွင္ေတြဟာ သူတို႔အခ်င္းခ်င္း ပညာဖလွယ္ခ်င္လို႔ပါ။ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔မွ လူေတြအားလံုးပါလာၾကတာပါ။

• ဒါေၾကာင့္မို႔ ကိုယ္သိတာေလး ကိုယ္၀င္ေျပာဖို႔ မတြန္႔ပါနဲ႔။ ေမးခြန္းတခုေမးလိုက္လို႔ အေျဖေတြရလာတယ္ဆိုရင္ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ကေလး ျပန္ေရးျပီး ေဆြးေႏြးခန္းမွာ ျပန္တင္ေပးပါ။ ဒါမွလည္း တတ္သိသူေတြက အခ်ိန္ကုန္ခံေရးေပးထားတဲ့ ဗဟုသုတေတြကို အားလံုးအတြက္ အက်ဳိးရွိေအာင္ ျပန္သံုးႏိုင္မွာပါ။

• ကိုယ္တိုင္က တတ္သိပညာရွင္ဆိုရင္ေတာ့ ပိုေတာင္မွလုပ္ေပးႏိုင္ပါဦးမယ္။ ကိုယ္တိုင္ဦးေဆာင္ေဆြးေႏြးတာေတြ၊ အမ်ားစိတ္၀င္စားမယ့္ အေၾကာင္းအရာကို ေရးတင္တာမ်ဳိးေတြ၊ ေမးခြန္းထုတ္တာေတြ လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဗဟုသုတေ၀မွ်တယ္ဆိုတာ ေပ်ာ္စရာၾကီးပါ။ ဒါဟာအြန္လိုင္းရဲ့ ရုိးရာဓေလ့ထံုးစံပါ။ ကမၻာၾကီးကိုလည္း ပိုေကာင္းေစတယ္ေလ။

ဥပေဒသ (၇) ၀င္ေရာက္ျဖန္ေျဖပါ။

• တျခားသူေတြက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ေရးေနၾကျပီ၊ အခိုင္အမာေတြ ဆုပ္ကိုင္ျငင္းေနျပီဆိုရင္ ေသြးဆူလာတတ္ၾကပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ နဲနဲအရွိန္၀င္ေလွ်ာ့ေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ အြန္လိုင္းမွာ ေသြးဆူ၊ ေသြးပူခြင့္မရွိဘူးလားဆိုေတာ့ ရွိတာေပါ့။ ေသြးဆူတယ္ဆိုတာ အြန္လိုင္းရဲ႔ ရုိးရာပါပဲ။ ဒါကို အေျပာင္အပ်က္ ရယ္စရာ ေမာစရာလုပ္ေပးလိုက္ရင္ ေပ်ာ္စရာျဖစ္သြားပါေရာ။ တခါတေလေတာ့လည္း အရွိန္မေသေသးရင္ ဆက္ျဖစ္ေပါ့ေလ။

• ဒါေပမယ့္လည္း အြန္လိုင္းက်င့္၀တ္မွာ တဖက္နဲ႔တဖက္ မျပီးႏိုင္ မစီးႏိုင္ တိုက္ခိုက္ေနတာေတြ၊ ရန္စေနတာေတြ၊ ေစာ္ကားေနတာေတြကိုေတာ့ ခြင့္မျပဳသင့္ပါဘူး။ ဒါက အဖြဲ႔တခုလံုးကို စိတ္ပ်က္ေစပါတယ္။ တျခားမဆိုင္သူေတြအေပၚမွာလည္း မတရားရာေရာက္ပါတယ္။ အစပိုင္းမွာေတာ့ စကားႏိုင္လုေနတာကို ၀ိုင္းၾကည့္ရတာ ေပ်ာ္စရာေကာင္းသလိုလိုေပါ့။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ၀င္မပါတဲ့သူေတြက ပ်င္းသြားတာပါပဲ။ ကိုယ္ေတြခ်ည္းပဲ လက္၀ါးၾကီးအုပ္ထားသလိုျဖစ္ေနတာ မသင့္ေတာ္ပါဘူး။

ဥပေဒသ (၈) တျခားသူမ်ားရဲ့ အတြင္းေရးကို မစပ္စုပါနဲ႔၊

• လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ရဲ့ အံဆြဲကို ခြင့္မေတာင္းပဲ ဖြင့္ၾကည့္ဖို႔ မသင့္ေတာ္သလိုပဲ သူမ်ားစာေတြကို ဖြင့္မဖတ္ပါနဲ႔။ နမူနာတခုကေတာ့ ဂ်ာနယ္တိုက္တခုမွာ စာေတြဖြင့္ဖတ္ခံရတယ္လို႔ သံသယရွိတဲ့အခါ သတင္းအတုတခုကို ထည့္ထားလိုက္ပါတယ္။ ဖတ္တဲ့လူက အဲဒီသတင္းအတုအေၾကာင္း ေမးလာတဲ့အခါ မိသြားတာေပါ့။ ဒါနဲ႔ သူ႔ကို တျခားေနရာပို႔ပစ္လိုက္ပါတယ္။ သူမ်ားအတြင္းေရးစပ္စုတာ အလုပ္ျပဳတ္တဲ့အထိ ဒုကၡေပးႏိုင္ပါတယ္။

ဥပေဒသ (၉) လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို အလြဲသံုးစားမလုပ္ပါနဲ႔။

• တခ်ဳိ႔လူေတြဟာ အင္တာနက္မွာ ဆရာၾကီးေတြပါ။ ကြန္ျပဴတာစနစ္နဲ႔ အင္တာနက္ကို သူမ်ားေတြထက္ ပိုကြ်မ္းက်င္ရုံနဲ႔ သူမ်ားဆီက အခြင့္အေရးပိုယူဖို႔ မသင့္ပါဘူး။ ဥပမာ -- ဌာနမွဳးက လက္ေအာက္ငယ္သားေတြရဲ့ ကိုယ္ပိုင္စာေတြကို မဖတ္ရပါဘူး။

ဥပေဒသ (၁၀) သူမ်ားအမွားေတြကို ခြင့္လႊတ္လိုက္ပါ။

• လူတိုင္းက အြန္လိုင္းမွာ လူသစ္ျဖစ္ဖူးၾကတာပါပဲ။ ဒီေဆာင္းပါးကိုလည္း လူတိုင္းဖတ္ဖူးတာမွ မဟုတ္တာ။ ဒါေၾကာင့္ သတ္ပံုမွားတာ၊ အူေၾကာင္ေၾကာင္ေမးတာ၊ မလိုအပ္ပဲ စကားေၾကာရွည္တာေတြကို သည္းခံလိုက္ပါ။ အေသးအဖြဲဆိုရင္ ေျပာေနဖို႔ေတာင္ မလိုပါဘူး။ ေျပာဖို႔လိုတယ္ ထင္ရင္ေတာင္ ၂ ခါျပန္စဥ္းစားပါ။ ကိုယ္ေတာ္တာနဲ႔ပဲ သူမ်ားကိုဆရာလုပ္တာ ဘယ္ေကာင္းပါ့မလဲ။ မွားေနတယ္လို႔ ေျပာေတာ့မယ္ဆိုရင္ ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်းေျပာပါ။ အမ်ားေရွ႔မွာမေျပာပဲ တဦးထဲကို စာပို႔ေျပာပါ။ ဘယ္လိုေျပာေျပာ သူ႔ဘက္က ဒီထက္ကို ပိုမသိေတာ့တာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဆရာၾကီးေလသံ မဖမ္းပါနဲ႔။ သူ႔အမွားကို ကိုယ့္အမွားမျဖစ္ပါေစနဲ႔။ က်င့္၀တ္နဲ႔ ညီ မညီျငင္းၾကရင္းနဲ႔ က်င့္၀တ္နဲ႔မညီပဲကို ရန္ျဖစ္တတ္ေၾကာင္း သတျိပဳေတာ္မူၾကပါကုန္။