စိတ္ဓါတ္မက်နဲ႕ မာမား

 

Health Magazine (က်န္းမာေရးမဂၢဇင္း)

ႏို၀င္ဘာလထုတ္ က်န္းမာေရး မဂၢဇင္းမွ

အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္တြင္ စိတ္ဓာတ္က်တတ္ ၾကပါသည္။ မိမိကိုယ္ကို အားမလိုအားမရျဖစ္တဲ့စိတ္ေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ေဟာ္မုန္းဓါတ္အေျပာင္းလည္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း စိတ္ဓာတ္က်ေလ့ရွိၿပီး တခ်ိဳ႕မွာ စိတ္က်ေရာဂါ သက္သာေစေသာ ေဆးမ်ားကို သံုးစြဲရသည္ အထိ ခံစားရတတ္ပါသည္။ မည္သည့္ေၾကာင္းေၾကာင့္ စိတ္ဓာတ္က် သည္ျဖစ္ေစ မိခင္ေလာင္းမ်ားအေနျဖင့္ စိတ္ဓါတ္မက်ေအာင္ ႀကိဳးစားေနထိုင္ဖို႔ လိုပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ မိခင္ေလာင္းမ်ား စိတ္ဓာတ္မက်ေစဖို႔ ၀မ္းဗိုက္အတြင္းမွ ကေလးငယ္က ဆုေတာင္းေနေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။
ေမြးကင္းစ ကေလးငယ္မ်ားသည္ မည္သည့္ ဘာသာစကားကိုမဆုိ သင္ယူဖို႔ အသင့္ျဖစ္ေနသည္ဟုဆုိလွ်င္ အ့ံၾသစရာ မဟုတ္ပါ။ ကေလးငယ္ ေလးမ်ား၏ ဘာသာစကားဆုိင္ရာ စြမ္းအားသည္ လူႀကီးမ်ား မယွဥ္ႏုိင္ ေလာက္ေအာင္ မ်ားျပားေနေသာေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။
ဥပမာအားျဖင့္ အဂၤလိပ္လူမ်ဳိးတစ္ေယာက္၏ “D”ဟူေသာ အသံ ထြက္ႏွင့္ ဟင္ဒီလူမ်ဳိးတစ္ေယာက္၏ “D”ဟူေသာ အသံထြက္သည္ (ဘာသာစကားႏွစ္မ်ဳိးမတတ္ေသာ သူတစ္ေယာက္အတြက္) အသံထြက္တူ သည္ဟုထင္ရေပလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္ အသံထြက္ႏွစ္ခု မတူသည္ကို (၆)လ သား ကေလးငယ္မ်ားက ခြဲျခားသိသည္ဟုဆုိလွ်င္ သင္အံ့ၾသသြားေပ လိမ့္မည္။
ထိုမွ်သာမက အဂၤလိပ္လူမ်ဳိးတစ္ေယာက္၏ ေလယူေလသိမ္းႏွင့္ ျပင္သစ္ လူမ်ဳိးတစ္ေယာက္၏ ေလယူေလသိမ္းကို ဘာသာစကား ႏွစ္မ်ဳိး ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားသာ ခြဲျခားသိရွိႏုိင္ပါသည္။ ထုိသုိ႔ ခြဲျခားသိရွိႏုိင္စြမ္းသည္ (၆)လသား ကေလးမ်ားတြင္လည္း ရွိေနပါသည္။
သို႔ရာတြင္ (၁၀)လသား အရြယ္သို႔ ေရာက္ေသာအခါ ကေလးငယ္မ်ား ၏ ဘာသာစကားခြဲျခားသိႏိုင္ေသာ စြမ္းရည္မ်ားသည္ တျဖည္းျဖည္း ေလ်ာ့နည္းသြားပါသည္။ ၿဗိတိန္ ကိုလမ္ဘီယာ တကၠသိုလ္မွ စိတ္ေရာဂါကု ဆရာ၀န္ႀကီး Janet Werker ၏ အဆိုအရ ကေလးငယ္မ်ားသည္ မိခင္ ဘာသာစကားကို လက္ခံမွတ္သားလာသည္ႏွင့္အမွ်မိခင္ဘာသာမဟုတ္ ေသာ ဘာသာစကားမ်ားကို မွတ္ႏုိင္စြမ္း ေလ်ာ့က်သြားသည္ဟု ဆိုပါသည္။
ကေလးငယ္ေလးမ်ား၏ ဘာသာစကားဆုိင္ရာ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈကို သုေတသန ပညာရွင္မ်ား အလြန္စိတ္၀င္စားၾကသည္။ မိခင္ဘာသာ မဟုတ္ေသာ ဘာသာစကားကို ေလ့လာသင္ယူႏုိင္စြမ္း ေလ်ာ့က်သြားေအာင္ မည္သည့္ အခ်က္မ်ားက ဖန္တီးေနသည္ကို သုေတသနပညာရွင္မ်ားက ေလ့လာလ်က္ ရွိပါသည္။
ကုိယ္၀န္ေဆာင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ (၂၀)ရာခုိင္ႏႈန္းခန္႔သည္ စိတ္မူမမွန္ ျခင္း (စိတ္အားငယ္ျခင္း၊ စိတ္ဓာတ္က်ျခင္း)ကို ခံစားရေလ့ ရွိပါသည္။ ၎းအမ်ဳိးသမီးမ်ားအနက္မွ (၁၃)ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သည္ စိတ္က်ေ၀ဒနာ သက္သာေစေသာ ေဆးမ်ားကို သံုးစြဲၾကပါသည္။
Janet Werker ဦးေဆာင္ေသာ အဖြဲ႕သည္ မိခင္၏ စိတ္က်ေ၀ဒနာ ခံစားရျခင္းႏွင့္ စိတ္က်ေ၀ဒနာ သက္သာေစေသာ ေဆးသံုးစြဲရျခင္းတို႔သည္ ကေလးငယ္၏ ဘာသာစကားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအေပၚ မည္သုိ႔ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈရွိသည္ကို ေလ့လာခဲ့ၾကပါသည္။
ေလ့လာမည့္ ကေလးမ်ားကို အုပ္စုသံုးစု ခြဲလိုက္ ပါသည္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေနစဥ္အတြင္း စိတ္က် ေ၀ဒနာ သက္သာေစေသာေဆး သံုးစြဲသည့္ မိခင္မ်ား၏ ကေလး (၃၂) ေယာက္ကို အုပ္စု တစ္စု၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေနစဥ္အတြင္း စိတ္က် ေ၀ဒနာ သက္သာေစေသာေဆး မသံုးစြဲသည့္ မိခင္မ်ား၏ ကေလး (၂၁)ေယာက္ကို တစ္အုပ္စု၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေနစဥ္အတြင္း စိတ္က်ေ၀ဒနာ မခံစားရေသာ မိခင္မ်ား၏ ကေလး (၃၂) ေယာက္ကို တစ္အုပ္စုဟူ၍ စုစုေပါင္း အုပ္စုသံုးစု ခြဲကာ ေလ့လာခဲ့ပါသည္။
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေနစဥ္ စိတ္က်ေ၀ဒနာ မခံ စားရေသာ မိခင္မ်ား၏ ကေလး (၃၂)ေယာက္သည္ (ေမွ်ာ္လင့္ထားသည့္အတုိင္း) (၆)လသားအရြယ္တြင္ ဘာသာစကား ခြဲျခားသိႏုိင္စြမ္းရွိေနၿပီး (၁၀)လအရြယ္တြင္ ဘာသာစကား ခြဲျခားသိႏုိင္စြမ္း ျပန္လည္ေပ်ာက္ဆံုးသြား သည္ကို ေတြ႕ရွိရပါသည္။
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေနစဥ္ စိတ္က်ေ၀ဒနာ ခံစားရၿပီး စိတ္က် ေ၀ဒနာ သက္သာေစေသာေဆး မသံုးစြဲေသာ မိခင္မ်ား၏ ကေလး (၂၁)ေယာက္သည္ (၆)လအရြယ္တြင္ ဘာသာစကား ခြဲျခားသိႏုိင္စြမ္း မရရွိေသးဘဲ (၁၀)လအရြယ္ေရာက္မွ ဘာသာစကား ခြဲျခားသိႏုိင္စြမ္း ျပန္ေပၚလာသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္သည္ စိတ္က်ေ၀ဒနာခံစားရပါက စိတ္က်ေ၀ဒနာသက္သာေစေသာေဆး မသံုးစြဲေသာ္လည္း ကေလးျဖစ္သူ၏ ဘာသာစကားဆုိင္ရာ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈကို ေနာက္က်ေစသည္ဟု ယူဆႏုိင္ပါသည္။
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေနစဥ္ စိတ္က်ေ၀ဒနာ ခံစားရၿပီး စိတ္က်ေ၀ဒနာ သက္သာေစေသာေဆးသံုးစြဲသူ မိခင္မ်ား၏ ကေလး (၃၂)ေယာက္တြင္ ေတြ႕ရွိရသည္မွာ အလြန္စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းပါသည္။ ကေလးမ်ားသည္ (၆)လသားအရြယ္တြင္ ဘာသာစကား ခြဲျခားသိႏုိင္စြမ္း မေပၚသကဲ့သုိ႔ (၁၀)လ သား အရြယ္တြင္လည္း ဘာသာစကား ခြဲျခားသိႏုိင္စြမ္း ေပ်ာက္ဆံုးေနသည္ ကို ေတြ႕ရွိရေပသည္။ ဘာသာစကား ခြဲျခားသိႏုိင္သည့္ စြမ္းရည္ရွိေသာ အခ်ိန္ကာလသည္ မည္သည့္အခ်ိန္သုိ႔ ေရာက္ရွိသြားသနည္း။ Janet Werker ၏ ယူဆခ်က္အရ ၎င္းကာလ အပုိင္းအျခားသည္ ေက်ာ္လြန္သြား ခဲ့ၿပီဟု ဆုိႏုိင္ေပသည္။
ဘာသာစကား ခြဲျခားသိႏုိင္စြမ္း မေတြ႕ရွိခဲ့ရေသာ ကေလးမ်ား၏ အေၾကာင္းအရင္းကို သုေတသနျပဳသူမ်ား တိတိက်က် အေျဖမရွာႏုိင္ပါ။ ဤအခ်က္သည္ ေကာင္းသည္ (သို႔မဟုတ္) ဆုိးသည္ ဆုိသည္ကို ေကာက္ခ်က္ မခ်ႏုိင္ပါ။
စိတ္ဓာတ္က်ေနေသာ မိခင္၏ ဦးေႏွာက္အတြင္းမွ ထြက္ရွိေသာ ဓာတု ေဗဒပစၥည္းမ်ားသည္ ကေလးငယ္မ်ား၏ ဘာသာစကား စြမ္းရည္ကို ေနာက္က်ေစႏုိင္သလား။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္ စိတ္က်ေ၀ဒနာ သက္သာ ေစေသာေဆးမ်ား သံုးစြဲျခင္းသည္ ကေလးငယ္မ်ား၏ ဦးေႏွာက္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈကို အက်ဳိးအာနိသင္ တစ္ခုခု သက္ေရာက္ႏုိင္ေစသလား။ ဘာသာစကား ခြဲျခားႏုိင္စြမ္း ေနာက္က်ေသာ (သို႔မဟုတ္)ေပ်ာက္ဆံုးသြားေသာ ကေလးငယ္ မ်ားသည္ ေရရွည္တြင္ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈေနာက္က်ေသာ အက်ဳိးဆက္မ်ား ခံစားရႏုိင္ သလား။ ဘယ္သူမွ မသိႏုိင္ပါ။ အထက္ပါ စမ္းသပ္ေတြ႕ရွိခ်က္အား ပိုမုိ ျပည့္စံုေစရန္အတြက္ ပိုမိုတိက်ေသခ်ာေသာ သုေတသနျပဳခ်က္မ်ား ဆက္လက္လုပ္ကုိင္သြားဖို႔ လိုပါသည္။ အေကာင္းဆံုးမွာ မိခင္ေလာင္း မ်ားအေနျဖင့္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေနစဥ္အတြင္း စိတ္ဓာတ္မက်ေအာင္ ႀကိဳးစား ေနထုိင္ၾကပါဟု ရင္ေသြးငယ္မ်ားကိုယ္စား တိုက္တြန္းအႀကံျပဳ အပ္ပါသည္။

ေအာင္လူ

အဓိပၸာယ္ဖြင္႕ဆုိခ်က္

မိခင္ဘာသာစကား = Native Language
မိခင္ဘာသာမဟုတ္ေသာ = non-native language
စိတ္က်ေရာဂါ = Depression
စိတ္က်ေရာဂါ = antidepressant
သက္သာေစေသာေဆး
ဘာသာစကား = Language discrimination task
ခြဲျခားသိႏုိင္ေသာစြမ္းရည္
ဦးေႏွာက္အတြင္း = brain chemical
ထြက္ရွိေသာ ဓာတုေဗဒပစၥည္းမ်ား
Janet Werker = Psychologist at the University of British Columbia in Vancover