ပန္းမ်ားနဲ႔ ေန႔ညအေျပာင္းအလဲ

Nine Nine Sanay @ ႏိုင္းႏိုင္းစေန

ေနရာေဒသတစ္ခုထဲမွာရွိတဲ့ပန္းေတြရဲ႕ ဖူးပြင့္ခ်ိန္က တူညီၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕ပန္းေတြက ပန္းပြင့္ခ်ိန္ တသတ္မတ္တည္းရွိတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ဥပမာ- Cnidium လို႔ေခၚတဲ့ပန္းက မနက္ ၃ နာရီမွာပြင့္တယ္။ Morning Gloryပန္းက မနက္ ၄ နာရီမွာပြင့္တယ္။ ႏွင္းဆီပန္းက မနက္ ၅နာရီမွာ ပြင့္တယ္။ ၾကာပန္းက မနက္ ၈ နာရီမွာပြင့္တယ္။ စပယ္ပန္းက ညေန ၅နာရီ ဝန္းက်င္ေလာက္မွာပြင့္တယ္။ ညေမႊးပန္းက ည၈နာရီမွာပြင့္တယ္။ Epiphyllum ပန္းက ည၉နာရီမွာပြင့္ပါတယ္။ အဲဒီလိုပန္းေတြဟာ သူ႔အခ်ိန္နဲ႔သူ ပြင့္တတ္ျပီး မနက္၊ ေန႔လယ္၊ ညေနမွာ အပြင့္မ်ားၾကတယ္။ ညမွာပြင့္တတ္တဲ့ ပန္းအမ်ဳိးအစားက နည္းပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ၁၈ ရာစုမွာ ဆီြဒင္႐ုကၡေဗဒပညာရွင္ Carolus Linnaeus က မတူတဲ့အခ်ိန္မွာ ပြင့္တတ္တဲ့ပန္းေတြနဲ႔ "ပန္းနာရီ" ျပဳလုပ္ခဲ့တယ္။ အခုအခ်ိန္ထိ ဥေရာပႏိုင္ငံတခ်ဳိ႕မွာ ပန္း"နာရီ"နဲ႔ ပန္းေတြကို အလွဆင္ဆဲျဖစ္ပါတယ္။
ပန္းပြင့္ခ်ိန္ဟာ သတ...္မွတ္ခ်ိန္မွာပဲ တသတ္မတ္တည္း ပြင့္ရတဲ့အေၾကာင္းရင္းက ပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ သက္ဆိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ- ေန႔နဲ႔ည၊ ရာသီဥတု၊ အလင္း၊ ေနေရာင္ျခည္ စတဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ျပီး ဝတ္မႈန္ကူးျခင္းနဲ႔လည္း ဆိုင္ပါတယ္။ ပ်ားနဲ႔ဝတ္မႈန္ကူးမယ့္ပန္းေတြက မနက္ေစာေစာမွာ ပြင့္ၾကရတယ္။ အေၾကာင္းက ပ်ားေတြဟာ မနက္ေစာေစာမွာ အလုပ္လုပ္ၾကလို႔ျဖစ္တယ္။ ညမွလႈပ္ရွားတဲ့ပိုးဖလံနဲ႔ ဝတ္မႈန္ကူးမယ့္ ပန္းေတြက ညမွပဲပြင့္ၾကရတယ္။

Morning Glory ပန္းမ်ဳိးက တမူထူးျခားပါတယ္။ မနက္ ၄ နာရီမွာ Morning Glory ရဲ႕ ပြင့္ဖတ္ေတြက ဖူးငံု႔ရာမွ တေျဖးေျဖး ပြင့္အာလာျပီး မနက္ ၆ နာရီခဲြမွာ လံုးဝပြင့္သြားေတာ့တယ္။ မြန္းတည့္ခ်ိန္ဟာ အပြင့္ဆံုးအခ်ိန္ျဖစ္ျပီး မြန္းလဲြတာနဲ႔ ပြင့္ဖတ္ေတြက တေျဖးေျဖး ျပန္ငံု႔သြားတတ္တယ္။ Morning Glory ဟာ မနက္ပိုင္းမွာပဲ ပြင့္ရတာက သိပ္မျပင္းေသးတဲ့ မနက္ပိုင္းေနေရာင္ျခည္မွာ ပန္းဟာ လိုအပ္တဲ့ေရဓာတ္ကို အလံုအေလာက္ရခဲ့လို႔ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေန႔လယ္ေရာက္တာနဲ႔ ပါးျပီးအလႊာၾကီးတဲ့ပြင့္ဖတ္က ေရကို အလြယ္တကူ အေငြ႔ပ်ံေစခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ မြန္းလဲြတာနဲ႔ ပန္းျပန္ငုံ႔သြားရျခင္းျဖစ္တယ္။
Epiphyllum ပန္းက ညမွပြင့္တတ္ျပီး ပြင့္ခ်ိန္နာရီပိုင္းပဲ ၾကာတတ္တယ္။ Epiphyllum ပန္းကအေမရိကားတိုက္မွာရွိတဲ့ မက္ဆီကို သဲကႏာၱရမွာ ေပါက္ေရာက္တယ္။ ပျူပင္းတဲ့ပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ လိုက္ေလွ်ာညီေထြႏိုင္ဖို႔ Epiphyllum ဟာ ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႔တဲ့ ဒဏ္ကို ခံႏိုင္ေအာင္ ၾကိဳးစားရတယ္။ ေရေငြ႔ပ်ံမႈေလ်ာ့နည္းေအာင္ အရြက္ေတြကို ေသးသြယ္တဲ့လွံခြ်န္ပံုသ႑ာန္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲထားတယ္။ ပူျပင္းတဲ့ေန႔အခ်ိန္မွာ ေရေငြ႔ပ်ံအားေကာင္းတဲ့အတြက္ ပန္းပြင့္ဖို႔ လံုေလာက္တဲ့ ေရဓာတ္ကိုမရခဲ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ညအပူရွိန္ ေလ်ာ့ခ်ိန္မွာပဲ ပန္းပြင့္ၾကတာျဖစ္တယ္။
Epiphyllum ပန္းဟာ ပန္းပြင့္ခ်ိန္နာရီပိုင္းပဲ ၾကာရတဲ့အေၾကာင္းကလည္း အျမစ္ကေန စုတ္ယူတဲ့ေရဓာတ္ မလံုေလာက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က သဲကႏာၱရမွာရွိတဲ့ ေန႔နဲ႔ည အပူခ်ိန္ ကြာဟခ်က္ေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပန္းပြင့္ခ်ိန္ ၃ , ၄ နာရီသာ ၾကာျမင့္တတ္လို႔ အခ်ိန္တိုေတာင္းျခင္းကို ဒီပန္းနဲ႔ ခိုင္းႏိႈင္းၾကပါတယ္။

*** တရုတ္စာ အလယ္တန္းျပဌာန္းစာအုပ္ထဲက စာတခ်ဳိ႕ပါ.. ကၽြန္မဖတ္မိၿပီးစိတ္ဝင္စားလို႔ ဘာသာျပန္သိမ္းထားခဲ့ပါတယ္။ ဗဟုသုတအျဖစ္ အားလံုးကို ျပန္မွ်ေဝပါတယ္။
ႏိုင္းႏိုင္းစေန (Friday, March 20, 2009)