ျမန္မာႏိုင္ငံက်င့္သုံးလိုက္နာရမည့္အခ်က္ ၁၀ခ်က္

 

Burma-Newselite

ျမန္မာႏိုင္ငံက်င့္သုံးလိုက္နာရမည့္အခ်က္ ၁၀ခ်က္
( ထားထားျမင့္၏ ဆဲဗင္းေဒးသတင္းစာတြင္ေဖာ္ျပျပီးေဆာင္းပါး)

Asia Society မွဒုတိယဥကၠဌ ဆူဆန္နီ ဒီမက္ဂီယိုႏွင့္အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနမွ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာအျငိမ္းစားေကာင္စစ္၀န္ ပရစ္ဆီလာ ကလပ္တို ့သည္ မၾကာေသးခင္က ျမန္မာႏိုင္ငံကိုသြားေရာက္ျပီး အစိုးရေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ သံတမန္မ်ား၊စီးပြားေရးသမားမ်ားႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏လက္ရွိအေျခအေနကို ေလ့လာသုံးသပ္ခဲ့ပါသည္။
ထို ့ေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏လက္တေလာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကာလမွာ ေနာက္ျပန္မလွည္ ့ေအာင္ျမင္ေစရန္အတြက္ ျမန္မာအစိုုးရအေနႏွင့္မလႊဲမေသက်င့္သုံးရမည္ ့အခ်က္ဆယ္ခ်က္ကိုသူတို ့ႏွစ္ဦးက ထုတ္ေဖာ္ေရးသားခဲ့ပါသည္။

အဆိုပါအခ်က္ ၁၀ခ်က္မွာ
(၁)စစ္တပ္၏ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္စီးပြားေရးအခန္းကဏၰကို ပုံစံေျပာင္းျခင္းနွင့္ ကိုယ့္ကဏၰကိုသာကြ်မ္းက်င္ေအာင္ျပဳလုပ္ေစျခင္း
ႏိုင္ငံ၏စီးပြားေရးတြင္ စစ္တပ္ပါ၀င္လႊမ္းမိုးေနမွဳကို မဖယ္ရွားႏိုင္သေရြ ့ တိုင္းရင္းသားလူနည္းစုႏွင့္ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းျခင္းနွင့္ စီးပြားေရးဖြံျဖိဳးမွဳတို ့ကိုအေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္မည္မဟုတ္ပါ။ ႏိုင္ငံ၏ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳက တိုင္းျပည္၏ဆင္းရဲမြဲေတမွဳကို သက္သာေစမည္ ့စီးပြားေရးတိုးတက္မွဳကို မေပးစြမ္းႏိုင္လွ်င္ တိုင္းျပည္မျငိမ္သက္မွဳက ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနမည္။
(၂)တရားဥပေဒစိုးမိုးမွဳအခိုင္အမာရရွိေအာင္ေဆာင္ရြက္ေရးႏွင့္တရားေရးကဏၰအားေကာင္းလာေရး
ျမန္မာအစိုးရအသစ္ဖြဲ ့စည္းပုံတြင္ တရားေရးဌာနသည္ အားအင္အခ်ိနဲ ့ဆုံးဌာနတခုအျဖစ္ ဆက္လက္ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။
ထိုကဲ ့သို ့အားနည္းျခင္းသည္ တစိတ္တပိုင္းအားျဖင့္ ဖြဲ ့စည္းပုံေၾကာင့္ျဖစ္ျပီး တစိတ္တပိုင္းမွာ စစ္အစိုးရလက္ထက္က ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာတရားစီရင္ေရးကို မတရားအသုံးခ်ခဲ့သည့္အတြက္ျဖစ္သည္။ ထို ့ေၾကာင့္ တိုးတက္ရန္အရွိန္ယူကာစ တရားရုံးမ်ားသည္ တရားမွ်တစြာစီရင္မွဳနွင့္ တရားဥပေဒစိုးမွိဳးမွဳကိုလုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းရွိပမလားဟု လူေတြကို အေတြးေရာက္ေစသည္။

(၃)လူတဦးျခင္းအခြင့္အေရးကာကြယ္ျခင္း
ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳမ်ားက ႏွစ္နွစ္အတြင္းမွာလြတ္လပ္မွဳ အေတာ္မ်ားမ်ားကို လမ္းဖြင့္ေပးခဲ့ေသာ္လည္း ဥပေဒႏွင့္ အတိအက်ျပဌာန္းခ်င္းေတာ့ မရွိေသးပါ။ ၂၀၀၈အေျခခံဥပေဒကျပဌာန္းထားေသာ္လည္း တဦးခ်င္းအခြင့္အေရးအတြက္ဥပေဒအေၾကာင္း ကာကြယ္မွဳမရွိေသးပါ။ တကယ္တမ္းတြင္မွဳ လက္ရွိစည္မ်ဥ္းစည္းကမ္းအားလုံးက ၁၉၆၂ခုနစ္ကတည္းက တိုင္းျပည္၏လုံျခဳံေရးအတြက္ျပဌာန္းခဲ့ေသာ စည္းကမ္းမ်ားမွ ရယူထားျခင္းျဖစ္ျပီး လုံျခဳံေရးတပ္ဖြဲ ့သေဘာအတိုင္းအသုံးျပဳႏိုင္ရင္ ဥပေဒစာအုပ္ထဲတြင္ခုထိရွိေနဆဲပင္ျဖစ္သည္။
(၄)

တိုင္းရင္းသားလူမိ်ဳးမ်ားတန္းတူညီမွ်ေရးအတြက္တိုးတက္ထိေရာက္ေသာမူ၀ါဒခ်မွတ္ျခင္း
ႏိုင္ငံေရးကူးေျပာင္းျခင္းတခုတည္းႏွင့္ တိုင္းရင္းသားမ်ားတန္းတူညီမွ်ရွိေရး၊ အာဏာခြဲေ၀ယူရန္ ခိုင္မာလက္ေတြ ့က်ေသာဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ားခ်မွတ္ျပီး တိုးတက္အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ မလုံေလာက္ေသးပါ။ ႏိုင္ငံေရး၊စီးပြားေရး၊ အေျခခံဖြဲ ့စည္းပုံဆိုင္ရာျပင္ဆင္ခ်က္မ်ားလည္းလိုအပ္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ကို မည္သို ့အဓိပၸယ္သတ္မွတ္မည္ဆိုတာကို ေလးေလးနက္နက္အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆြးေႏြးရန္ႏွင့္ ေဒသအစိုးရကိုအင့္အားေတာင့္တင္းေစကာ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္အစိုးရကို အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္အာဏာေပးျခင္းမ်ားသည္ အေရးပါေသာ္အဆင့္မ်ားျဖစ္သည္။သို ့ေသာ္ ထို အဆင့္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္အလွမ္းေ၀းပါေသးသည္။

(၅)လူမွဳေရးႏွင့္ဘာသာေရးေျပလည္မွဳရရွိရန္ အုတ္ျမစ္ခ်ေဆာင္ရြက္ျခင္း
ဗုဒၶဘာသာႏွင့္မြတ္ဆလင္ဘာသာ၀င္မ်ားအၾကားက ပဌိပကၡက ျပည္တြင္းပဌိပကၡကို အဓိကျပသာနာၾကီးျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးလမ္းလႊဲလိုသူတို့အတြက္ အစပ်ိဳးေပးေနသကဲ ့သို ့ုျဖစ္ေစသည္။ လူအုပ္ဖြဲ ့အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မွဳမ်ားကို ကာကြယ္တုံျပန္ရန္ ျပည္သူ ့ရဲတပ္ဖြဲ ့ကို စနစ္တက်ဖြဲ ့စည္းေလ့က်င့္ေပးရမည္။ တခိ်န္တည္းမွာပင္ အရပ္ဖက္အဖြဲ ့အစည္း ဘာသာေရးႏွင့္အစိုးရေခါင္းေဆာင္မ်ားက မေျပလည္မွဳမ်ား အာဃာတမ်ားကို ပညာေရးႏွင့္နွစ္သိမ့္ျခင္းျဖင့္အလွ်င္အျမန္ေျဖရွင္းရမည္။

(၆)လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမွဳကို အျမစ္ျဖတ္သုတ္သင္ေရး
လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမွဳသည္ ျမန္မာအစိုးရႏွင့္စီးပြားေရးအတြက္ ကပ္ေရာဂါတမ်ိဳးျဖစ္ျပီး တိုင္းျပည္၏ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳ၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္ႏွင့္ စီးပြားေရးလြတ္လပ္မွဳတြင္ ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ စိန္ေခၚမွဳအမ်ားဆုံးျပသာနာတခုလည္းျဖစ္သည္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္အေနႏွင္ ့ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမွဳကိုတိုက္ဖ်က္ရန္အတြက္ အဖြဲ ့အစည္းမ်ားအၾကားတြင္ မွ်မွ်တတလုပ္ေဆာင္ရန္လိုအပ္သည္။ ယခုတည္ရွိေနေသာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူအက်င့္ပ်က္ျခစားမွဳမ်ားကို ၂၀၁၅ခုႏွစ္တြင္ သိသိသာသာမေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ပါက ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳသည္ ကမၻာကေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ေတြ ရေသာတ၀က္တပ်က္ဒီမိုကေရစီစနစ္သို ့သာဦးတည္သြားလိမ့္မည္။
(၇)
ၾကားခံအလႊာေဖာ္ထုတ္ေရး ။အစိုးရႏွင့္စီးပြားေရးမွာ ထိထိေရာက္ေရာက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္စြမ္းရည္အားနည္းျခင္း
ျမန္မာေခါင္းေဆာင္မ်ားက တုံျပန္မွဳမရွိသည္ ့စနစ္အေပၚမွာ အရွိန္အဟုန္ျပင္းျပင္းႏွင့္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြလုပ္ေနစဥ္မွာ ျပည္သူလူထုက ေဒသခံအစိုးရေတြကို လိုအပ္တာေတြေဆာင္ရြက္ေပးရန္ေတာင္းဆိုေနၾကသည္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္သင့္သည္ ့ၾကားခံလူတန္းစားမွာ ေဒသတြင္းက ျပသာနာမ်ားကို ေျဖရွင္းအေရးယူရန္ လိုအပ္ေသာ အာဏာႏွင့္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္စြမ္းမရွိသည္ကိုေတြ့ရသည္။

(၈)ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳမ်ားလူထုထံသို ့က်ယ္က်ယ္ျပန့္ျပန့္ေရာက္ရွိေရး
တတိုင္းျပည္လုံးစီးပြားေရးတည္ျငိမ္ေရးႏွင့္ရင္းႏွီးျမဳပ္နွံမွဳဥပေဒတို ့သည္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမဳပ္နွံသူမ်ားအတြက္ အဓိကက်သည့္စီးပြားေရးတိုးတက္မွဳကို ဦးတည္သည့္အဓိကအဆင့္မ်ားျဖစ္သည္။
လက္ရွိစစ္တပ္ႏွင့္ခရိုနီမ်ားၾကိဳးစိုးေနသည့္စီးပြားေရးသည္ အေျခခံစီးပြားေရးတိုးတက္မွဳအတြက္ အဟန့္အတားျဖစ္ေနသည့္အတြက္အစိုးရကခရုိနီလူတန္းစားမ်ားအတြက္မဟုတ္ဘဲ သာမန္လယ္သမားမ်ားအတြက္တိုက္ရိုက္အလုပ္အကိုင္ဖန္တီးေပးမည္ ရင္းႏွီးျမဳပ္နွံမွဳမ်ားကိုအားေပးသင့္သည္။

(၉)လယ္ယာေျမနွင့္ပိုင္ဆိုင္မွဳအခြင့္အေရး ျပဌာန္းေရး
လႊတ္ေတာ္ကလယ္ယာေျမဥပေဒအသစ္ကိုအတည္ျပဳထားလင့္ကစားျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူအေတာ္မ်ားမ်ားမွာစီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္စီမံကိန္းမ်ားေၾကာင့္ေလွ်ာ္ေၾကးေကာင္းစြာမရဘဲ ေရြ ့ေျပာင္းဖယ္ရွားခံေနရသည္။ ထိုလူမ်ားအတြက္ မွ်တေသာတရားစီရင္ေရးစနစ္လည္းမရွိေသးပါ။
ထို့ေၾကာင့္ၾကီးမားေသာဖံြျဖိဳးမွဳစီမံကိန္းမ်ားတြင္ေဒသခံမ်ားအတြက္ တည္ျငိမ္ေသာေျမယာပိုင္ဆိုင္မွဳအခြင့္အေရးႏွင့္မွ်တေသာအခြင့္အေရးမ်ားရရွိရန္ စနစ္သစ္ပုံစံခ်မွတ္ဖို ့လိုအပ္သည္။

(၁၀)စီးပြားေရးဖြံျဖိဳးတိုးတက္မွဳႏွင့္လူမွဳေရးႏွင့္သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးအၾကားတြင္ ညိႏွိဳင္းလုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေရးအတြက္ နည္းလမ္းအေျဖရွာျခင္း
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ရင္းႏွွိီးျမဳပ္နွံမွဳမ်ားတိုးတက္လာသည္ႏွင္အမွ် ေဒသခံအဖြဲ့အစည္းမ်ားႏွင့္ေပါင္းျပီး ဖြံျဖိဳဴးေရးစီမံကိန္းမ်ားေၾကာင့္တိုင္းျပည္၏စီပြားေရးဖြံျဖိဳးမွဴႏွင့္ႏိုင္ငံေတာ္၏အေျခခံအေဆာက္အအုံမ်ား ထိခိုက္လာမည္ကိုကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရမည္။
တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေဒသမ်ားတြင္ သယံဇာတအရင္းအျမစ္မ်ား ထုတ္ယူသုံးစြဲျခင္းလုပ္ငန္းမ်ားကို ေဒသခံမ်ားႏွင့္မွ်တစြာပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရမည္။

CNN သတင္းဌာနတြင္တင္ျပထားေသာ 10 Step Myanmar must take ကိုထားထားျမင့္က ဘာသာျပန္ဆိုပါသည္။

ဓာတ္ပုံ ဆရာညိဳ