အေမရိကန္ ႏုိင္ငံတြင္ အစိုးရ၏ ကန္ထ႐ိုက္တာက အလုပ္ခန္႔ထားသူသည္ အေမရိကန္၏ ေစာင့္ၾကပ္ ၾကည့္႐ႈ ေထာက္ လွမ္းေရး အစီအစဥ္ကို
ထုတ္ေဖာ္ခဲ့မႈျဖင့္ အေရးယူျခင္း မခံရေလေအာင္ ေဟာင္ေကာင္တြင္ ခုိလႈံခြင့္ ေတာင္းခံခဲ့ရာ သူ႔ကို ေဟာင္ေကာင္ မွ ျပည္ႏွင္ဒဏ္ ေပးလိုက္သည္။
ေလာေလာဆယ္တြင္ အဆိုပါ အေမရိကန္၏ သစၥာေဖာက္ျဖစ္သူ အက္ဒဝပ္စႏိုးဒင္ (Edward Snowden) သည္ ဇြန္ ၁၁ ရက္အဂၤါေန႔အထိ မည္သည့္ေနရာ၌ ခုိေအာင္းေနသည္ကို မည္သူမွ် မသိရွိရ ေသးေပ။ တ႐ုတ္ျပည္၏ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသတြင္ အေနာက္တိုင္း တရားေရး ဥပေဒစနစ္ကို ယခင္ ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီလက္ေအာက္ခံ ႏုိင္ငံဘဝ ကတည္းက အေမြခံ ရရွိထားသည္ႏွင့္ အညီ စနစ္တက် ျပဳစုလက္ခံ ထားခဲ့ သည္။
အက္ဒဝပ္ စႏုိးဒင္၏ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကားမႈမ်ားကို The Guardian ေန႔စဥ္သတင္းစာ၏ သတင္းစာဆရာ ဂလန္းဂရင္းေဝါလ္ (Glenn Greenwald) ဆုိသူက သတင္းအျဖစ္ တစ္ဆင့္ ေဖာက္သည္ခ် ေပးခဲ့ျခင္း ျဖစ္ၿပီး စႏုိးဒင္ႏွင့္ ေန႔တိုင္း အဆက္အသြယ္ ရွိေနသည့္တိုင္ ၎သည္ ေဟာင္ေကာင္၌ ရွိေနဆဲပင္ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုမူ ဂလန္းဂရင္းေဝါလ္က အတိအက် ေျပာၾကားျခင္း မရွိေပ။
ထို႔အျပင္ ၎၏ အနာဂတ္ အစီအစဥ္ကိုလည္း မသိရွိဟု ၎က ျငင္းဆိုသည္။ သတင္းစာဆရာ ဂရင္းေဝါလ္ က အေမရိကန္ အစိုးရသည္ တယ္လီဖုန္းမ်ားႏွင့္ အင္တာနက္မွ မွတ္တမ္းမ်ားကို ရယူ စုေဆာင္းရန္ စီမံခ်က္ကို လုပ္ေဆာင္ေတာ့မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သတင္းစာ၌ ေဖာ္ျပေသာေၾကာင့္ ကမၻာ တစ္ဝန္းလံုးက က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သိရွိ ကုန္ၾကသည္။ ဤသတင္းမ်ားကို စႏိုးဒင္မွ ေပးပို႔ခဲ့သည္ကို ၎က အေျခခံ၍ ေရးသားခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရသည္။ ဇြန္ ၁ဝ ရက္ တနလၤာေန႔က စႏုိးဒင္သည္ ေဟာင္ေကာင္ၿမိဳ႕ မိရာ့ ဟိုတယ္မွ ထြက္ခြာသြားၿပီး ျဖစ္သျဖင့္ ၎ကို ထုိစဥ္ကတည္းက ျပည္သူမ်ား၏ အၾကားတြင္ မေတြ႕ျဖစ္ ေတာ့ေပ။ စႏိုးဒင္ အေပၚ ယေန႔အထိ တရားဝင္ ဖမ္းဝရမ္း ထုတ္ျပန္ထားျခင္း ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဥပေဒ အရ စြဲခ်က္တင္ထားျခင္း ေသာ္လည္းေကာင္း မရွိေသးေပ။ စႏုိးဒင္သည္ အသက္ ၂၉ ႏွစ္ရွိၿပီး အစိုးရထံမွ ကန္ထ႐ိုက္ ယူေနသည့္ ဘုဇ္အယ္လန္ဟမ္ မီလ္တန္း (Booz Allen Hamilton) ကုမၸဏီမွ အလုပ္သမား တစ္ဦးျဖစ္သည္။ ၎ကို ကာလီဖိုးနီးယား မဲဆႏၵနယ္ ဆီးနိတ္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ ဒုိင္ယာ နီဖိန္းစတိမ္း (Dianne Feinstein) (ဆီးနိတ္ ေထာက္လွမ္းေရး နာယက) က ''သစၥာေဖာက္သည့္ လုပ္ရပ္''ကို လုပ္သူဟု စြပ္စြဲလိုက္ၿပီး တရားဥပေဒ အရ အေရးယူသင့္ေၾကာင္း သူမက ေျပာၾကားခဲ့သည္။ စႏုိးဒင္သည္ ေဟာင္ေကာင္ၿမိဳ႕သို႔ ေမ ၂ဝ ရက္က ေရာက္ရွိလာသူ ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံသား တစ္ဦးသည္ ေဟာင္ေကာင္သို႔ ေရာက္ရွိလာလွ်င္ ဥပေဒအရ ရက္ေပါင္း ၉ဝ အထိသာ ေနခြင့္ရွိသည္။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံႏွင့္ ေဟာင္ေကာင္တုိ႔သည္ ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္ေသာ တရားခံကို သက္ဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံသို႔ ျပန္လည္ ေပးပို႔ေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုထားျခင္း မရွိသျဖင့္ ၎သည္ ေဟာင္ေကာင္၌ ခိုလႈံခြင့္ အတြက္ ကုလသမဂၢမွ တစ္ဆင့္ ေလွ်ာက္ထားႏုိင္သည္။ သို႔တည္းမဟုတ္ ေနာက္ထပ္ အျခားတစ္ေနရာသို႔ ေလယာဥ္စီး၍ ထြက္ခြာ သြားႏိုင္ေပသည္။ အကယ္၍ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံက တရားခံ ျဖစ္သူကို ျပန္လည္ ပို႔ေဆာင္ေပးရန္ ေဟာင္ေကာင္ အစိုးရကို ေတာင္းခံ လာသည့္တိုင္ေအာင္ စႏုိးဒင္ အေနျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ တရားစြဲဆိုမႈ ျဖစ္သျဖင့္ ေစာဒကတက္၍ ကန္႔ကြက္ႏုိင္ခြင့္ ရွိေနေပရာ ထုိကိစၥမွာ ႏွစ္ႏွင့္ခ်ီ ေရရွည္ ဆြဲလ်က္ ကာလ ၾကာေညာင္း သြားေပလိမ့္မည္။
ဥပမာအားျဖင့္ တစ္ခ်ိန္တုန္းက အာဖရိက တုိက္သားသံုးဦး ခုိလႈံေတာင္းခံခဲ့ရာတြင္ ေဟာင္ေကာင္တရား႐ံုး ခ်ဳပ္က သူတို႔အတြက္ ခုိလႈံခြင့္ ေလွ်ာက္ထားႏုိင္ရန္ ေဆာင္ရြက္ေပးဖုိ႔ သက္ဆုိင္ရာ အာဏာပိုင္မ်ားအား အမိန္႔ ခ်မွတ္ေပးခဲ့သည္။ အဆိုပါ အမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ သက္ဆုိင္ရာမွ စနစ္သစ္ တစ္ခုကို ေရးဆြဲ ေနဆဲပင္ရွိ ေနေသး၍ စႏုိးဒင္၏ ေလွ်ာက္လႊာတင္ရန္ ကိစၥကိုလည္း ၾကာရွည္ ဆိုင္းငံ့ ထားေပလိမ့္မည္။
၁၉၉၇ ခုႏွစ္ ေဟာင္ေကာင္ကြၽန္းကို ၿဗိတိသွ်တို႔က တ႐ုတ္ျပည္သို႔ လႊဲေျပာင္းေပးသည့္ သေဘာတူညီခ်က္ အရ ေဟာင္ေကာင္သည္ လြတ္လပ္ေသာ ဥပေဒစနစ္ျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ရရွိထားသည္။ ယင္း ဥပေဒစနစ္ကို တစ္ဖက္ေစာင္းနင္း ျပဳ၍ စႏုိးဒင္အား မတရားျပဳမူ ေဆာင္ရြက္ခဲ့လွ်င္ အားေကာင္းေသာ လူမႈအဖြဲ႕အစည္း ရွိေနသည့္ အားေလ်ာ္စြာ မီဒီယာ ေလာကတြင္ ပြက္ေလာ႐ိုက္ ကုန္ေပလိမ့္မည္။ ေဟာင္ေကာင္သည္ တ႐ုတ္ျပည္၏ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ရရွိေနသည့္တုိင္ေအာင္ ထုိကိစၥမွာ ေပက်င္းတြင္ လံုးဝကိုင္ တြယ္ ေျဖရွင္းခြင့္ ရွိေနၿပီး ဝါရွင္တန္ႏွင့္ ေပက်င္းတုိ႔သည္ ရံဖန္ရံခါ မသင့္မတင့္ျဖစ္ကာ သေဘာထား ကြဲလဲြမႈမ်ား ရွိခဲ့ဖူးၾကသည္။ စႏိုးဒင္အေနျဖင့္ ေဟာင္ေကာင္လာရန္ ဆံုးျဖတ္လိုက္သည္ကို မည္သည့္ အတြက္ ၎က ထုိသို႔လုပ္ေဆာင္ခဲ့ေၾကာင္း ဂရင္းေဝါလ္က ယခုတုိင္ သေဘာ မေပါက္ခဲ့ေသးေပ။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံ၏ အာဏာပိုင္မ်ားကို ေရွာင္လႊဲရန္ အခ်က္တစ္ရပ္တည္း ျဖင့္သာ ၎က ထုိသို႔ဆံုးျဖတ္ ခဲ့ဟန္မတူေပ။ အေၾကာင္းအရင္း တစ္ခုခု ရွိေနပံု ရေပသည္။
အေမရိကန္ ႏိုင္ငံႏွင့္ ေဟာင္ေကာင္တုိ႔သည္ ပံုမွန္အားျဖင့္ ရာဇဝတ္မႈ က်ဴးလြန္သူမ်ားအား လႊဲေျပာင္းေပးရန္ ေတာင္းခံလွ်င္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေပးေလ့ ရွိၾကသည္။ ထိပ္တန္း အမႈတစ္မႈတြင္ ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္က အယ္လ္ကိုင္ဒါ သံုးဦးအား အေမရိကန္ႏုိင္ငံသို႔ ေဟာင္ေကာင္မွ လႊဲေျပာင္း ပို႔ေပးခဲ့ဖူးသည္။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံသည္ ေဟာင္ေကာင္၌ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားအနက္ အႀကီးမားဆံုး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံခဲ့ေသာ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ ျဖစ္ေနေပသည္။ ေဟာင္ေကာင္သည္ အေရွ႕အာရွတြင္ အဓိက စီးပြားေရး စင္တာႀကီး တစ္ခု ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံ၏ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဂ်င္ပါစက္ကီက စႏိုးဒင္ အျခားေနရာသို႔ ထြက္ခြာသြား လွ်င္ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္မည္ဟု ယူဆေၾကာင္း ေဒသခံ ႏုိင္ငံေရးသမား တစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္ဟု ဆိုသည္။ သူသည္ ဤႏွစ္ႏုိင္ငံ အၾကားတြင္ သေဘာတူညီမႈ စာခ်ဳပ္ အမ်ားအျပား ခ်ဳပ္ဆိုထားေၾကာင္း သိရွိဟန္ မတူဟု ၎က ေျပာၾကားသည္။ ေဟာင္ေကာင္ႏွင့္ အေမရိကန္ ႏွစ္ႏုိင္ငံ စလံုးသည္ ကိစၥအားလံုး လိုလိုကို သေဘာတူ ခဲ့ၾကေလ့ရွိသည္။ စႏိုးဒင္သည္ ေဟာင္ေကာင္မွ ထြက္ခြာသြားလွ်င္ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္မည္ဟု ေဟာင္ေကာင္၏ ဥပေဒေကာင္စီဝင္လည္း ျဖစ္ၿပီး လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီဝင္ေဟာင္းလည္း ျဖစ္သူ တစ္ဦးျဖစ္ေသာ ရက္ဂ်ီနာအိပ္ (Regina Ip) က ရွင္းျပသည္။ ေပက်င္းသည္ ရံဖန္ရံခါ ဝါရွင္တန္ဘက္မွ လိုက္ပါေလ့ ရွိေသာ္လည္း စႏုိးဒင္ႏွင့္ ပတ္သက္၍မူ သေဘာထားျခင္း တိုက္ဆုိင္မည္ မဟုတ္ေပ။ ကြန္ပ်ဴတာ Cyber ၾကားျဖတ္ ခိုးယူျခင္း၊ Cyber သူလွ်ဳိလုပ္ျခင္း တုိ႔တြင္ သမၼတ ဘားရက္အုိဘားမားႏွင့္ ဇီဂ်င္ပင္း (Xi Jinping) တို႔သည္ မၾကာေသးမီကပင္ သေဘာ ကြဲလြဲခဲ့ၾကေသးရာ ေကာင္းမြန္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ၾကမည္ဟု လြန္ခဲ့သည့္ သီတင္းပတ္ကမွ ကတိျပဳ ခဲ့ၾကသည္။
သို႔တုိင္ေအာင္ တရားခံ လႊဲေျပာင္းေပးေရး ကိစၥတြင္ တ႐ုတ္ျပည္မႀကီး၏ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုျဖစ္ေသာ ေဟာင္ေကာင္သည္ နည္းလမ္းမ်ားရွာႀကံ၍ ျငင္းဆိုမည္မွာ ေသခ်ာေနေပသည္။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ ေဟာင္ေကာင္ကြၽန္းကို တ႐ုတ္ျပည္သို႔ လႊဲေျပာင္း ေပးခဲ့စဥ္က ျပည္သူျပည္သားတို႔၏ သာယာဝေျပာေရးကို ေရွး႐ႈ၍ ေကာင္းခ်ီးေပး အုပ္ခ်ဳပ္သြားမည္ဟု သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၾကသည္။ အကယ္၍ ဤကိစၥရပ္ တြင္ ႏိုင္ငံေရးအရ လႈံ႕ေဆာ္မႈ ရွိလာသည္ဟု ထင္ျမင္ယူဆ ရလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ တရားခံ အေနျဖင့္ တစ္ဖက္သတ္ တရားစီရင္ျခင္း ခံရလိမ့္မည္ဟု ယူဆထင္ျမင္ရလွ်င္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အက္ဥပေဒ၊ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒမ်ား အရ ခြင့္ျပဳႏုိင္မည္ မဟုတ္ေပ။ ထုိ႔အတြက္ ေပက်င္းတြင္လည္း ဗီဒိုအာဏာ သံုးစြဲခြင့္ ရွိေနေပသည္။
အဆိုပါ သေဘာတူညီခ်က္အရ ေပက်င္းသည္ တ႐ုတ္လူမ်ဳိး အမ်ဳိးသားတစ္ဦးအား အျပစ္က်ဴးလြန္ရာ ႏုိင္ငံသို႔ အမ်ဳိးသား လံုၿခံဳေရး အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ လႊဲေျပာင္းအပ္ႏွံမည့္ပံု မရေခ်။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ အေမရိကန္ ဆီးနိတ္ ႏုိင္ငံျခားဆက္ဆံေရး ေကာ္မတီ၏ ေလ့လာထားခ်က္ တစ္ရပ္အရ တ႐ုတ္လူမ်ဳိး အမ်ဳိးသားတစ္ဦး ျဖစ္႐ံုေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ အမ်ဳိးသား လံုၿခံဳေရး အေၾကာင္းျပခ်က္အရ ေပက်င္းသည္ က်ယ္ျပန္႔စြာ သိုသိုသိပ္ သိပ္ျဖင့္ တရားခံ လႊဲေျပာင္းေပးေရး တစ္စံုတစ္ရာကို ျငင္းဆုိမည္မွာ ေျမႀကီးလက္ခတ္ မလြဲေပ။ ။
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ...အခ်ိန္ေလးရရင္ blogg မွာစာလာဖတ္ပါေနာ္
ဗဟုသုတ ရနိုင္တယ္။