ခ်ီကိုမန္ဒဲစ္ - Chico Mendes
ခ်ီကိုမန္ဒဲစ္ဟာဘရာဇီးႏိုင္ငံရဲ႕အျမဲစိမ္းေတာေဒသမွာျကီးျပင္းလာသူတေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာသစ္ေတာျပဳန္းတီးေအာင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့သစ္ကုမၼဏီေတြ၊ႏြားေမြးျမဴေရးလုပ္ေဆာင္သူေတြနဲ႔အျခားပိုက္ဆံေငြေၾကးၾကီးပြါးေအာင္လုပ္ခ်င္သူေတြကိုျပန္လည္ရင္ဆိုင္ခုခံျပီးသစ္ေတာျပဳန္းတီးမႉကိုကာကြယ္ခဲ႔သူျဖစ္ပါတယ္။
သူ႕အမည္ရင္းက Francisco Alves Mendes Filho ျဖစ္ျပီးလူတိုင္းကခ်ီကို (Chico Mendes) လိုသိၾကပါတယ...္။ သူဟာ၁၅ရက္ဒီဇင္ဘာ၁၉၄၄မွာေမြးဖြားခဲ႔ပါတယ္။
သူ႕မိဘေတြဟာဇာပူရီလို႔ေခၚတဲ႕ျမိဳ့ေလးနဲ့နီးတဲ့ေနရာျဖစ္တဲ့ဘရာဇီးကအေမဇုံရဲ့အေနာက္ေတာင္ေထာင္႔ေနရာမွာေနပါတယ္။သူ႕မိသာ းစုဟာအင္မတန္မွဆင္းရဲပါတယ္။သူတို႔မိသားစုဟာဘရာဇီးႏိုင္ငံရဲ႔အေရွ့ေျမာက္ေဒသကေနေနာက္ပိုင္းမွာအျမဲစိမ္းေတာေဒသဖက္ကိုအသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းျပဳဖို႔ေျပာင္းေရႊ့ခဲ့ပါတယ္။
ခ်ီကိုဟာရာဘာစိုက္ခင္းေတြမွာအသက္ကိုးငွစ္အခ်ိန္ကစျပီးလုပ္ငန္းခြင္ဝင္ေရာက္ခဲ႔ပါတယ္။
အျမဲစိမ္းေတာေတာင္ေဒသမွာစာသင္ေက်ာင္းမရွိလို႔စာမသင္ရေပမဲ့ခ်ီကိုဟာသူ႕ကိုစာတတ္ေအာင္ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္ေနတဲ့ေထာင္ထြက္တဦးကစာဖတ္တတ္ေအာင္သင္ေပးခဲ႕႐ံုမကႏိုင္ငံေရးကိုပါနားလည္ေအာင္သင္ၾကားေပးခဲ့ျခင္းကိုခံခဲ႔ပါတယ္။
ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအေမဇုန္ေတာဟာလယ္သမားေတြ၊ႏြားေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းလုပ္သူေတြကသစ္ေတာျပဳန္းတီးေအာင္ဖ်က္ဆီးခဲ႕ၾကပါတယ္။သစ္ပင္ေတြဟာသစ္ကုမၼဏီေတြအတြက္ခုတ္ခံရသလိုလမ္းေဖာက္ဖို႔၊အိမ္ေဆာက္ဖို့အတြက္ပါေျမာက္ျမားစြာခုတ္ပစ္ျခင္းခံရပါတယ္။ခ်ီကိုမန္ဒဲစ္ဟာအျခားေသာေဒသခံလူေတြနဲ့အတူပူးေပါင္းျပီးဇန္ပူရီေက်းလက္ေဒသအလုပ္သမားသမၼဂၢကိုဖြဲ႕စည္းခဲ့ပါတယ္။
သူတို့အဖြဲ႕ဟာႏြားေမြးျမဴေရးလုပ္ကိုင္ေနတဲ့သူေတြ၊သူတို့ရဲ့ေမြးျမဴေရးအတြက္ေျမေနရာခ်ဲ့ထြင္ရာမွာသိေတာေတြကိုခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းေနတာေတြကိုဆနၵျပခဲ့ပါတယ္။အဲဒီလိုလုပ္ဖို့ၾကိဳးစားတာေတြကိုလဲတားျမစ္ေနရာအေနနဲ့လုပ္လို့မရေအာင္ဝိုင္းဝင္းတားစီးခဲ့ပါတယ္။
ခ်ီကိုဟာသစ္ခုတ္တာေတြနဲ့သစ္ေတာရွင္းတဲ့ေဒသေတြကိုတားျမစ္ကန္႕သတ္တဲ႔နယ္ေျမေတြျပဳလုပ္ဖို႕အၾကံျပဳခဲ့ပါတယ္။သူကတားျမစ္တဲ႔ေနရာေဒသမွာသိခုတ္တာေတြကိုတားဆီးရာမွာသစ္သီးမ်ားခူးခြင့္၊သစ္ေတြကေနတန္ဖိုးရွိတဲ႔ထြက္ကုန္အတြက္သာအသုံးျပဳဖို့သင့္တယ္လို့အၾကံျပဳခဲ႔ပါတယ္။သူယုံၾကည္တာကဒီလိုျဖစ္လာရင္အဲဒီအျမဲစိမ္းေတာနားမွာေနတဲ႕ေဒသကလူေတြဟာအက်ိဳးရွိရွိသာေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရင္ဒီသစ္ေတာၾကီးဟာသူတို့ျပန္လုပ္ေႂကြးသြားႏိုင္မယ္လို့ယူဆခဲ့ပါတယ္။
၁၉၈၅ခုႏွစ္မွာခ်ီကိုဟာတျခားရာဘာပင္ေတြဆီကအဆီထုတ္တဲ႔လုပ္ငန္းကိုလုပ္ေဆာင္သူေတြနဲ့အတူအမ်ိဳးသားရာဘာပင္အဆီထုတ္လုပ္ငန္းလုပ္ေဆာင္သူမ်ားေကာင္စီကိုဖြဲ႕စည္းခဲ့ပါတယ္။
ဒီေကာင္စီဟာအျမဲစိမ္းေတာကိုကာကြယ္ရမယ္ဆိုတာကိုလက္ခံျပီးတျခားလုပ္ေဆာင္သင့္တဲ႔အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေစမဲ့ထုတ္ကုန္ေတြအတြက္အသုံးျပဳတာကိုလက္သင့္ခံခဲ့ပါတယ္။ျခံစည္း႐ိုးကာျခင္းအတြက္သာေသာ္လည္းေကာင္း၊ေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းအတြက္ေျမခ်ဲ႔ထြင္ျခင္းကိုလည္းေကာင္းျပဳလုပ္ျခင္းသက္သက္ထက္စာရင္ခ်ီကိုအၾကံေပးသလိုလုပ္တာဟာပိုမိုသင့္ျမတ္တယ္လိုလက္ခံခဲ႔ၾကပါတယ္။
ခ်ီကိုဟာအေမရိကားကိုခရီးထြက္ျပီးသူ႕ရဲ႔အၾကံညာဏ္ကိုရွင္းလင္းခ်ျပဖို႕အတြက္ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနဲ့ေတြ့စုံခဲ့ပါတယ္။ဒါေပမဲ့ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားအဖြဲ႕ေတြဟာသစ္ပင္ခုတ္တဲ့သစ္ကုမၼဏီေတြနဲ႔ပါဝင္ပတ္သက္ေနၾကပါတယ္။
ဒီလိုသြားေရာက္ေတြ့စံုခဲ့တဲ့အတြက္သူရဲ့နာမည္ဟာကမၻာကအာ႐ံစုိက္ေစဖို့ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ပတ္ဝန္းက်င္ထိမ္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕ေတြဟာဒီအျမဲစိမ္းသစ္ေတာေတြပ်က္သုန္းမႉကိုပိုမိုျပီးအာ႐ံုစိုက္အေလးထားလာပါတယ္။ဒီလိုသစ္ေတာသစ္ပင္ ေတြကိုခုတ္တာဟာသစ္ပင္ေျမာက္ျမားစြာပ်က္သုန္းျပီးအျမဲစိမ္းသစ္ေတာနားမွာမွီတင္းေနထိုင္သူေတြရဲ႔လူေနမႉဘဝေတြကိုပါပ်က္စီးေစခဲ့ပါတယ္။
ခ်ိကိုရဲ့အေတြးအေခၚဟာႏြားေမြးျမဴေရးလုပ္ေဆာင္ေနတဲ႔သူေတြကိုအၾကီးအက်ယ္ေဒါသထြက္ေစခဲ႔ပါသည္။
သူဟာဒီလိုသစ္ေတာျပဳန္းတီးမႉအေၾကာင္းတခါေျပာရင္တခါဆိုသလိုသူ႕အသက္အနၱာရယ္ရွိေၾကာင္းကိုသိေပမဲ႕သူ႕အသံၾကားေစဖို႔အတြက္စက္လက္လုပ္ေဆာင္ဖို့ဆုံးျဖတ္ထားျပီးျဖစ္ပါတယ္။
ခရစ္စမတ္အတိုင္ခင္၁၉၈၈ခုႏွစ္မွာခ်ီကိုဟာဘရာဇီးႏိုင္ငံသူ႕ေနအိမ္ရဲ့အျပင္ဖက္မွာလုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ျခင္းကိုခံခဲ့ရပါတယ္။
ခ်ီကိုမေသခင္ေလးမွာပဲဘရာဇီးႏိုင္ငံအစိုးရဟာသူ႕ရဲ့အေတြးအေခၚယူဆခ်က္ေတြကိုလက္ခံျပီးပထမဆုံးအၾကိမ္သစ္ေတာၾကိဳးဝိုင္းဥပေဒကိုျပငွန္းခဲ႔ပါတယ္။သစ္ခုတ္တာကိုတားျမစ္တဲ့ဧရိယာေတြကိုခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာ၁၉၈၈ခုႏွစ္ကထဲကေနသဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိမ္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕ေတြဟာေငြေၾကးေတြစုျပီးဒီလိုတားျမစ္နယ္ေျမေတြထားဖို့အတြက္ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ခဲ႔ပါတယ္။
ဥမၼာဦး
Photo: google
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ...အခ်ိန္ေလးရရင္ blogg မွာစာလာဖတ္ပါေနာ္
ဗဟုသုတ ရနိုင္တယ္။