ငလ်င္လႈပ္ ေနစဥ္အတြင္း ျပတ္ေရြ႕ ေၾကာင္းမ်ား၌ ရွိေသာ ေရမ်ားသည္ အေငြ႕ပ်ံ၍ ေရႊအျဖစ္ အနည္က် သြားေၾကာင္း မတ္ ၁၇ ရက္တြင္ ထုတ္ျပန္ေသာ Nature Geoscience ဂ်ာနယ္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
အဆိုပါ ေဖာ္ျပခ်က္သည္ ကမၻာ့ ေရႊေၾကာႀကီးမ်ားတြင္ ေတြ႕ရေသာ သလင္းေက်ာက္ႏွင့္ ေရႊတို႔ၾကား ဆက္ႏႊယ္မႈ ရွိေနျခင္းကို ေဖာ္ျပေနေၾကာင္း ၾသစေၾတးလ် ႏိုင္ငံ ကြင္းစလန္း တကၠသိုလ္ မွ ဘူမိ ႐ူပပညာ ရွင္ ျဖစ္သူ ဒိုင္ရြန္ဝဲ သာေလးက ေျပာၾကားသည္။
ငလ်င္ လႈပ္ခတ္သည့္ အခ်ိန္တြင္ ငလ်င္ေၾကာသည္ ေျမျပင္ေပၚတြင္ ရွိေသာ ျပတ္ေရြ႕ ေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ ေရြ႕သြားသည္။ ျပတ္ေရြ႕ ေၾကာင္းႀကီးမ်ားတြင္ ၎တို႔၏ လမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္၌ အက္ကြဲ ေၾကာင္းငယ္မ်ားမွာ ျဖစ္ေပၚလာၿပီး ၎အက္ကြဲ ေၾကာင္းငယ္မ်ား သည္ အခ်င္းခ်င္း ခ်ိတ္ဆက္ကာ ေလးေထာင့္ပံု အကြက္ငယ္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာသည္။ ငလ်င္ လႈပ္ခတ္သည့္ အခ်ိန္ တြင္ ျပတ္ေရြ႕ ေၾကာင္းႀကီးမ်ား အတြင္းသို႔ ေရမ်ား ဝင္ေရာက္ လာခဲ့သည္။ ေျမျပင္ေအာက္ ၆ မိုင္ခန္႔ အနက္တြင္ အပူခ်ိန္ ႏွင့္ ဖိအားမ်ား ျပင္းထန္စြာ ျဖစ္ေပၚလာကာ ေျမျပင္ အက္ကြဲေၾကာင္းမ်ား အတြင္းရွိေရ က ေျမႀကီး အတြင္းရွိ ကာဗြန္ဒိုင္ ေအာက္ဆိုက္ဓာတ္ေငြ႕၊ ဆီလီကြန္ ႏွင့္ ေရႊတို႔ကို သယ္ေဆာင္ လာခဲ့သည္။
ငလ်င္ လႈပ္ခတ္သည့္ အခ်ိန္တြင္ ေျမျပင္ အက္ကြဲေၾကာင္းမ်ား က်ယ္ျပန္႔လာၿပီး ဖိအား ေျပာင္းလဲလာမႈ (ဥပမာအား ျဖင့္ ေပါင္းအုိး အဖံုးဖြင့္လိုက္ သကဲ့သုိ႔ ေျမေအာက္ ရွိေရမ်ား) ႏွင့္အတူ ကာဗြန္ ဒိုင္ ေအာက္ ဆိုက္၊ ဆီလီကြန္ႏွင့္ ေရႊတို႔မွာ ေျမျပင္ေပၚသို႔ ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး ေရမ်ား အေငြ႕ပ်ံသြားကာ ေရႊအျဖစ္ က်န္ရွိခဲ့ ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ၎ဂ်ာနယ္တြင္ ေဖာ္ျပ ထားသည္။
အေသးစား ငလ်င္ငယ္ လႈပ္ခတ္လွ်င္ပင္ ေျမေအာက္ရွိ ဓာတ္သတၱဳမ်ား ပါဝင္သည့္ အရည္မ်ားက ေရႊမ်ားသယ္ေဆာင္ ေပးႏိုင္ေၾကာင္း၊ သို႔ရာတြင္ ငလ်င္လႈပ္ ခတ္ၿပီးေနာက္တြင္ က်န္ရစ္ခဲ့သည့္ ေရႊပမာဏမွာလည္း အနည္းငယ္ပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ကြင္းစလန္း တကၠသိုလ္မွ ဘူမိ ႐ူပေဗဒ ပညာရွင္ ဒိုင္ရြန္ ဝဲသာေလးက ေျပာၾကားသည္။
လူသားမ်ား အေနျဖင့္ ကမၻာေျမႀကီး အတြင္းမွ အၾကမ္းဖ်င္း အားျဖင့္ ေရႊတန္ ခ်ိန္ ၁၈၈ဝဝဝ တန္ခန္႔ကို တူးေဖာ္ရရွိ ႏိုင္သည္ဟု ခန္႔မွန္းရေၾကာင္း ဒိုင္ရြန္ဝဲ သာေလးက ေျပာၾကားသည္။
ကမၻာေျမျပင္ ေအာက္ရွိ ေရမ်ားသည္ ေရႊပါဝင္မႈကို အမ်ားဆံုးအားျဖင့္ ၁ သန္း လွ်င္ ၁ ပံုခန္႔သာ သယ္ယူ ႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ ငလ်င္တစ္ႀကိမ္ လႈပ္ခတ္ၿပီးလွ်င္ က်န္ရစ္ခဲ့သည့္ ေရႊပမာဏမွာ အလြန္နည္းပါးေၾကာင္း၊ သို႔ရာတြင္ နယူးဇီလန္ ႏိုင္ငံ၏ အယ္လ္ပိုင္း ျပတ္ေရြ႕ေၾကာ ကဲ့သုိ႔ေသာ ငလ်င္ဇုန္ မ်ားတြင္မူ ႏွစ္ေပါင္း ၁ဝဝဝဝဝ ခန္႔တြင္ သတၱဳသိုက္ႀကီး တစ္ခုကိုျဖစ္ ေပၚေစႏိုင္ေၾကာင္း ဒိုင္ရြန္ ဝဲသာေလးက ထပ္ေလာင္း ေျပာၾကားသည္။
သို႔ရာတြင္ ငလ်င္ လႈပ္ခတ္ျခင္းတစ္ခု သာလွ်င္ ေရႊျဖစ္ေပၚေစသည့္ အေၾကာင္း ရင္းမဟုတ္ေၾကာင္း၊ တူညီေသာ အေျခအေနမ်ားတြင္ မီးေတာင္မ်ား၏ ေအာက္၌ လည္းျဖစ္ေပၚ တတ္ေၾကာင္း၊ မီးေတာင္ ၌ ေရႊျဖစ္ေပၚမႈ၏ ဆက္စပ္မႈကို ေလ့လာေနသူ ဝီလ္ကင္ဆန္က ေျပာၾကားသည္။ အၾကမ္းဖ်င္း အားျဖင့္ ကမၻာ့ေရႊ ေၾကာမ်ား၏ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ခန္႔သည္ ထိုကဲ့သုိ႔ေသာ ေတာင္မ်ား၏ေအာက္ တြင္ရွိသည္ဟု ဝီလ္ကင္ဆန္က ထပ္ ေလာင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။
သိပၸံပညာရွင္မ်ား အေနျဖင့္ ငလ်င္လႈပ္ခတ္မႈသည္ ေရကို တစ္ခဏအတြင္း ေရႊအျဖစ္ ေျပာင္းလဲေစ ႏိုင္သည္ဟူသည့္ အခ်က္ကို ရွာေဖြ ေတြ႕ရွိခဲ့ၾက ေသာ္လည္း ေရႊသိုက္ႀကီး တစ္ခု ျဖစ္လာရန္မွာမူ ႏွစ္ေထာင္ ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာျမင့္မည္ ျဖစ္သည္။
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ...အခ်ိန္ေလးရရင္ blogg မွာစာလာဖတ္ပါေနာ္
ဗဟုသုတ ရနိုင္တယ္။