ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားအမွတ္ရဖြယ္ ရက္စြဲမ်ား

By Thura Awng on Saturday, December 15, 2012 at 6:00pm ·

ဤခရီးနီးသလား?
by Ye Moe on Monday, December 5, 2011 at 11:58am ·

ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားအမွတ္ရဖြယ္ ရက္စြဲမ်ား

၁၉၂၀ GCBAအသင္းကို တည္ေထာင္သည္။


၁၉၂၃ ဒိုင္အာခီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို အေၾကာင္းျပဳ၍ GCBA ႏွစ္ျခမ္းကြဲသည္။ဦးဘေဖဦးေဆာင္ေသာ (၂၁)ဦး ပါတီခြဲထြက္သည္။



၁၉၂၅ ဦးစိုးသိမ္း GCBA ႏွင့္ ဦးခ်စ္လႈိင္ GCBA ဟုထပ္ကြဲသည္။ (၂၁)ဦးပါတီလည္း ျပည္သူ႔ပါတီ၊ ငါးပြင့္ဆိုင္ ၊မ်ိဳးခ်စ္ ၊ ဟုမ္းမရူး စသည့္ပါတီမ်ားအျဖစ္ အစိတ္စိတ္အမႊာမႊာ ထပ္ကြဲသည္။


၁၉၃၀ အိႏၵိယႏွင့္ တြဲေရး ၊ ခြဲေရး စကြဲသည္။ တစ္ျပည္လံုးအသင္းအဖြဲ႔မ်ားေရာျပည္သူမ်ားပါ ႏွစ္ျခမ္းကြဲၾကသည္။
၁၉၃၃ တို႔ဗမာ အစည္းအရံုးကို ဖြဲ႔စည္းသည္။


၁၉၃၅ (၉၁)ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို အေၾကာင္းျပဳ၍ လႊတ္ေတာ္တြင္း၌ ဆင္းရဲသားပါတီ ၊ ငါးပြင့္ဆိုင္ပါတီ ၊ကိုယ္မင္းကိုယ္ခ်င္းပါတီတို႔ ကြဲၾကသည္။

၁၉၃၈ တို႔ဗမာ အစည္းအရံုးတြင္ သခင္ဗစိန္အဖြဲ႕ႏွင့္ သခင္သိမ္းေမာင္အဖြဲ႕တို႔စကြဲသည္။

၁၉၃၉(Feb-12) အတိုက္အခံပါတီ၏ အစိုးရအေပၚ အယံုအၾကည္မရွိ အဆိုေအာင္ျမင္၍ ညႊန္႔ေပါင္းအစိုးရ ျပဳတ္က်သည္။

၁၉၃၉(Oct-3) ဗမာ့ထြက္ရပ္ဂိုဏ္းကို ဖြဲ႕စည္းသည္။



၁၉၄၂(Jan) BIA တပ္မ်ား ျမန္မာျပည္သို႔ စတင္၀င္ေရာက္သည္။


၁၉၄၂(Feb) BIA တပ္မွ ပုသိမ္ၿမိဳ႕ကိုသိမ္းသည္။

၁၉၄၂ BIA တပ္မ်ားႏွင့္ အဂၤလိပ္တပ္မွ ကရင္စစ္ေျပးမ်ားၾကား တိုက္ခိုက္ရာမွ ကရင္-ဗမာ အဓိကရုဏ္းစတင္ ျဖစ္ပြားသည္။ အဓိကရုဏ္းသည္ ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသ တစ္ခုလံုးသို႔ ျပန္႔ႏွံ႕သြားသည္။


၁၉၄၃ ဂ်ပန္ေပးေသာ လြတ္လပ္္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဂ်ပန္ဖြဲ႕စည္းေပးထားေသာ အစိုးရအဖြဲ႕တြင္္ သေဘာထားကြဲၾကသည္။ သခင္ဗစိန္ႏွင့္ သခင္ထြန္းအုပ္တို႔ ႏိုင္ငံျခားသို႔ ထြက္သြားသည္။


၁၉၄၄ ဖ.တ.ပ.လကို တည္ေထာင္သည္။


၁၉၄၄(Oct) ကြန္ျမဴနစ္ပါတီႏွင့္ ျပည္သူ႔အေရးေတာ္ပံုပါတီ ပူးေပါင္းသည္။မၾကာမီ ျပန္ကြဲသြားသည္။


၁၉၄၅(Mar-1) ဖ.ဆ.ပ.လဟု အမည္ေျပာင္းသည္။


၁၉၄၅(Mar-27) ဂ်ပန္ကို ေတာ္လွန္သည္။


၁၉၄၅(May-6) ရန္ကုန္ကို အဂၤလိပ္တပ္မ်ား ျပန္၀င္လာသည္။


၁၉၄၅ ဆင္းမလားစကၠဴျဖဴ စီမံကိန္းေၾကာင့္ ဦးပု၊ မန္းဘခင္၊ ဦးရန္ေအာင္ စေသာလူႀကီးမ်ား ဖ.ဆ.ပ.လမွ ႏႈတ္ထြက္၍ အမႈေဆာင္ေကာင္စီတြင္ ရာထူးယူၾကသည္။


၁၉၄၆ ဦးေစာ ၊ ေဒါက္တာဘေမာင္၊ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္၀င္သခင္ထြန္းအုပ္ႏွင့္ သခင္ဗစိန္တို႔ ႏိုင္ငံျခားမွျပန္လာသည္။သခင္ထြန္းအုပ္ အမႈေဆာင္ေကာင္စီ၀င္ျဖစ္လာၿပီး ဖ.ဆ.ပ.လအား ျပင္းထန္စြာ ေ၀ဖန္သည္။စစ္ေျမျပင္တြင္ ဗိုလ္ခ်ုဳပ္ေအာင္ဆန္း ေသဒဏ္စီရင္ခဲ့သည္ကို ဖြင့္ခ်သည္။


၁၉၄၆ ဖ.ဆ.ပ.လအတြင္းမွ ကြန္ျမဴနစ္တို႔က ျပင္ပတြင္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကို သီးျခားထူေထာင္သည္။ျပည္သူ႔အေရးေတာ္ပံုပါတီကလည္း ဆိုရွယ္လစ္ပါတီကို သီးျခားထူေထာင္သည္။


၁၉၄၆(Feb) ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ႏွစ္ျခမ္းကြဲသည္။ သခင္စိုး၊ သခင္တင္ျမ၊ေဒၚေစာျမ စသည္တို႔က ခြဲထြက္၍ အလံနီပါတီ(ကြန္ျမဴနစ္ပါတီဗမာျပည္) ကိုထူေထာင္သည္။


၁၉၄၆(Oct) ဖ.ဆ.ပ.လမွ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကို ထုတ္ပယ္ေၾကာင္း ေၾကျငာသည္။


၁၉၄၆(Oct) ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္အဖြဲ႕မွ ဗိုလ္သိန္းဒန္ ေခါင္းေဆာင္ေသာအဖြဲ႕ ခြဲထြက္သည္။


၁၉၄၆ ကရင္ေခါင္းေဆာင္အခ်ိဳ႕က ေစာဘဦးႀကီး၊ဆစ္နီလူနီ ေခါင္းေဆာင္ေသာ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ကို လန္ဒန္သို႔ ေစလြတ္၍ ကရင္ျပည္နယ္သည္ ၿဗိတိသွ်ဓနသဟာယအဖြဲ႕အတြင္း ေနလိုေၾကာင္း ေတာင္းဆိုသည္။


၁၉၄၇(Jan) ေအာင္ဆန္းအက္တလီ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုရန္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းလန္ဒန္သို႔သြားသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သည္ ရွမ္းျပည္၏ ကိုယ္စားလွယ္ မဟုတ္ဟု ရွမ္းေစာ္ဘြားအခ်ိဳ႕က လန္ဒန္သို႔ ေၾကးနန္းရိုက္သည္။ ဦးေစာႏွင့္ သခင္ဗစိန္က စာခ်ဳပ္ကိုသေဘာ မတူေၾကာင္း ကန္႔ကြက္သည္။


၁၉၄၇(Feb-4) ကရင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ ညီလာခံက်င္းပၿပီး ေအာင္ဆန္းအက္တလီစာခ်ဳပ္ကို လက္မခံေၾကာင္း ေၾကျငာသည္။


၁၉၄၇(April-6) KNU အဖြဲ႔ကို စတင္တည္ေထာင္ဖြဲ႔စည္းသည္ ။


၁၉၄၇(April-9) ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဦးစီးေသာ ဖ.ဆ.ပ.လ အျပတ္အသတ္အႏိုင္ရသည္။ သခင္စိုး၏ အလံနီကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ၊ ေဒါ္က္တာဘေမာ္၏ မဟာဗမာအဖြဲ႕ ၊ဦးေစာ၏ မ်ိဳးခ်စ္ပါတီတို႕ ေရြးေကာက္ပြဲမ၀င္။


၁၉၄၇(April-9) KNU မွ ေရြးေကာက္ပြဲကို သပိတ္ေမွာက္သည္။


၁၉၄၇(April-23) KNU အေရးေပၚ ညီလာခံက်င္းပ၍ ေစာဘဦးႀကီး ဥကၠဌ ျဖစ္လာသည္။


၁၉၄၇(July-19) ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ၀န္ႀကီးမ်ား လုပ္ႀကံခံရသည္။ ဦးႏု ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ျဖစ္လာသည္။


၁၉၄၈(Jan-4) လြတ္လပ္ေရး ေၾကျငာသည္။အခမ္းအနားသို႔ သခင္သန္းထြန္းပါ တက္ေရာက္သည္။


၁၉၄၈(Mar-28) ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ေတာခိုသည္။တပ္မေတာ္မွ ရဲေဘာ္အခ်ိဳ႕ပါသြားသည္။


၁၉၄၈(July-26) ဖ.ဆ.ပ.လ၏ အဓိကအင္အားျဖစ္ေသာ ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္အဖြဲ႕အတြင္း၌ ႏုမူ(၁၄)ခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ရဲေဘာ္ျဖဴ ရဲေဘာ္၀ါဟူ၍ ႏွစ္ျခမ္းကြဲကာ ရဲေဘာ္ျဖဴမ်ား ေတာခိုသြားသည္။


၁၉၄၈(Aug) တပ္မေတာ္မွ တပ္ရင္း(၁)၊တပ္ရင္း(၃)မွအခ်ိဳ႕ ၊တပ္ရင္း(၆)မွအခ်ိဳ႕ ေတာခိုသည္။


၁၉၄၈(Nov) ကရင္တပ္မ်ား ထၾကြလာသည္။


၁၉၄၉(Jan) ကရင္တပ္မ်ားမွ ထန္းတပင္ ျဖဴးႏွင့္ ေတာင္ငူကို သိမ္းသည္။ ပုသိမ္ကို စတိုက္သည္။


၁၉၄၉(Feb-2) ကရင္တပ္မ်ား အင္းစိ္န္ကို သိမ္းသည္။


၁၉၄၉(Mar-12) ကရင္ႏွင့္ ကြန္ျမဴနစ္တပ္မ်ား မႏၱေလးကိုသိမ္းသည္။


၁၉၅၀(April-5) ကရင္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ေရးထိုးသည္။


၁၉၅၀(April-8) ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျပန္ပ်က္သည္။ တိုက္ပြဲမ်ား ဆက္ျဖစ္သည္။


၁၉၅၀ ကိုရီးယားစစ္ပြဲ မူ၀ါဒႏွင့္ ပတ္သက္၍ သခင္ခ်စ္ေမာင္(၀ိဓူရ)၊သခင္လြင္ႏွင့္ အျခားအမတ္မ်ား ဖ.ဆ.ပ.လမွ ခြဲထြက္သည္။ ဆိုရွယ္နီဟု အမည္တြင္သည္။


၁၉၅၂ KMT တရုတ္ျဖဴမ်ား က်ဴးေက်ာ္သည္။


၁၉၅၈(May) ဖ.ဆ.ပ.လအဖြဲ႕ႀကီး တတိယအႀကိမ္ ႏွစ္ျခမ္းကြဲသည္။ သန္႔ရွင္ ဖ.ဆ.ပ.လႏွင့္ တည္ၿမဲ ဖ.ဆ.ပ.လဟူ၍ ျဖစ္လာသည္။


၁၉၅၈(May) ႏုတင္အုပ္စုမွ တပ္မေတာ္သည္ ေဆြၿငိမ္းအုပ္စုဘက္ ဘက္လိုက္သည္ဟု စြပ္စြဲလာသည္။


၁၉၅၈(Aug) ဖ.ဆ.ပ.လညီလာခံ (ႏုတင္အုပ္စု)၌ ဟံသာ၀တီ ကိုယ္စားလွယ္မွ တပ္မေတာ္အား ျပည္သူ႔ရန္သူအမွတ္(၁)၊ ေဆြၿငိမ္းအုပ္စု လိုလားသူ ၿမိဳ႕ျပ၀န္ထမ္းမ်ားအား ျပည္သူ႕ရန္သူ အမွတ္(၂)၊အစိုးရကို လက္နက္စြဲကိုင္ ေတာ္လွန္ေနေသာ သူပုန္မ်ားအား ျပည္သူ႕ရန္သူ အမွတ္(၃)အျဖစ္ ေၾကျငာသည္။


၁၉၅၈(Sept) ႏုတင္အုပ္စုမွ စစ္ရဲတပ္ရင္းမ်ား ပ်ဴေစာထီးႏွင့္ သစ္ေတာကာကြယ္ေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ေရြ႕ေျပာင္းလိုက္သည္။ ၀န္ဒါမီယာ ၀န္ႀကီးမ်ား၀င္း၌ လက္နက္ကိုင္အင္အား(၄၀၀)ခန္႔ကို တပ္စြဲထားလိုက္သည္။


၁၉၅၈(Sept-22) တပ္မေတာ္ေထာက္လွမ္္းေရးမွ ၎လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို သတင္းပို႔ခ်က္အရ တပ္မေတာ္မွ ၿမိဳ႕အ၀င္ဂိတ္မ်ားကို တပ္မ်ားေနရာ၀င္ယူ လာၿပီး စစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္လာသည္။ရန္ကုန္ၿမိဳ႔တြင္းရွိ လက္နက္တိုက္မ်ား၊ ရဲစခန္းမ်ားတြင္ တပ္မ်ား၀င္ေရာက္ တပ္စြဲလာသည္။ေလဆိပ္ကိုလည္း ေလတပ္မွ၀င္ေရာက္တပ္စြဲလိုက္သည္။


၁၉၅၈(Sept-26) ဦးႏုက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းထံ အေျခအေနကို ထိန္းသိမ္းရန္ႏွင့္ အိမ္ေစာင့္အစိုးရဖြဲ႕ရန္ စာေရးသည္။


၁၉၅၈(Oct-28) အိမ္ေစာင့္အစိုးရ တက္လာသည္။


၁၉၆၀ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပသည္။သန္႔ရွင္း ဖ.ဆ.ပ.လအႏိုင္ရသည္။ ျပည္ေထာင္စုပါတီဟူ၍ အမည္ေျပာင္းသည္။


၁၉၆၀ ျပည္ေထာင္စုပါတီအတြင္း ဦး - ဗိုလ္ - သခင္ အုပ္စုကြဲလာသည္။


၁၉၆၁(Aug-26) ဗုဒၵဘာသာကို ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္ ျပဌာန္းသည္။အျခားဘာသာမ်ားကို တန္းတူအခြင့္အေရးေပးရန္ အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္သည္။ သံဃာမ်ားက ဆႏၵျပၾကသည္။


၁၉၆၁ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ျပည္နယ္မ်ား၏ အာဏာကုိ တိုးျမွင့္ေတာင္းဆိုသည္။မရလွ်င္ ျပည္ေထာင္စုမွ ခြဲထြက္မည္ဟု ေျပာဆိုသည္။


၁၉၆၂(Mar-2) ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္း ဦးေဆာင္ေသာ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ(တပ္မေတာ္)မွ အာဏာသိမ္းသည္။