အလွည္. အေျပာင္း မတိမ္းေစာင္းေစခ်င္

 

Kaung Myat San

အလွည္. အေျပာင္း မတိမ္းေစာင္းေစခ်င္

“ ဒီေတာအုပ္ မွာ မင္းရဲ. အေဘးလက္ထက္က က်ားအလြန္ေပါဆုိပဲ”
ေတာင္အုပ္စိမ္းစိမ္း ကုိ လက္ညွဳိးထုိးျပ၍ အဖုိးေျပာခဲ့သည္. စကား။
“ ဒီေခ်ာင္းဆုိ မိေက်ာင္းေတြေပါလြန္းလုိ. ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း က ဂ်ပန္စစ္သားေတြ၊ အဂၤလိပ္စစ္သားေတြ အရမ္းေႀကာက္ခဲ့ႀကတာေလ။” တိမ္ေကာစျပဳေနျပီျဖစ္တဲ့ ေခ်ာင္း အစတြင္ ရပ္ျပီး အဖုိး ေျပာခဲ့သည္.စကား။

 “ ဒီလုိ ေဆာင္းရာသီ လျပည့္ ညမ်ဴိး ပင္လယ္ လိပ္ႀကီးေတြက ကမ္းေပၚတက္ ဥ ဥေလ. ရွိတယ္၊ မင္း (၁၀)ႏွစ္သားတုန္းက မင္းအဖုိး ယူလာခဲ့တဲ့ လိပ္ဥ (၁၅၀) ေလာက္ေတာင္ရွိတာ၊ မင္းမွတ္မိေသးရဲ့ လား။ တကယ္ဆုိ အဲဒီအခ်ိန္ေတာင္ လိပ္ေတြ ကမ္းေပၚတက္ ဥတာ အေတာ္ရွား ပါးသြားျပီ ။ အေမတုိ. ငယ္ငယ္တုန္းကဆုိ သူငယ္ခ်င္းတစ္သုိက္ ႏွင္. ပင္လယ္လိပ္ႀကီးေတြ ကမ္းေပၚတက္လာခ်ိန္ ေဆာ.ကစားခဲ့ ႀကတာ အလြန္ေပ်ာ္စရာေကာင္းတဲ့ အခ်ိန္ေပါ.။”

“ဒီလုိ ရာသီမ်ဴိးမွာ ပင္လယ္ျပင္အျခမ္းဘက္ဆီကမုိးတိမ္ ခဲပုတ္ေငြေရာင ္ငါးႀကင္းကြက္ပုံစံ ျဖစ္ေပၚေနပုံေထာက္ေတာ. ငါးကြင္းခ်ပ္ေတြ၊ ငါးသေလာက္ေတြ လွဳိင္လွဳိင္ ရမဲ့ ပုံပဲ။”
( ပင္လယ္ျပင္ အျခမ္းဘက္၌ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ေငြေရာင္ႏွင္. ခဲေရာင္စပ္ထားေသာ ငါးႀကင္းကြက္ ပုံသ႑န္ျဖစ္ေပၚေနေသာ မုိးတိမ္ကုိ ႀကည့္ ၍ ေဒသခံ မ်ား ရဲ .သဘာ၀ မွေပးေသာ အသိမွ တစ္ဆင္. ခန္.မွန္းခ်က္မ်ား)
“ဟာ… ဟုိ မွာ ပင္လယ္ျပင္ရဲ. စိမ္းျပာျပာေနရာ မွာ ကြက္ျပီးမည္းနက္ေနပုံေထာက္ေတာ. ငါးကြန္းညဳိ အုပ္ႀကီးႏွင္. တူတယ္” လုိ. ေဒသခံ သူငယ္ခ်င္းတစ္ဦး၏ အျမင္.တစ္ေနရာမွ ႀကည္.၍ ျမင္ရသည္. ျမင္ကြင္းအေပၚ သုံးသပ္ေျပာဆုိ ခ်က္။
“ ဇင္ေယာ္ တစ္အုပ္ က ငနီတူ အုပ္ႀကီးကုိ ေမာင္းကစားေနတယ္။ ေနကလည္းေစာင္းျပီ ၊ ဒီေရလည္းတက္လာေလျပီ၊ အိမ္ျပန္ခ်ိန္မွာ မ်က္ႏွာပန္းပြင္.ေစဖုိ. ရနုိင္သမ်ွ ရွာေဖြယူသြားရမယ္။ (ေဒသခံ ရခုိင္စကားျဖင္.- ေအအခ်ိန္ဂါ နိန္ကလညး္ေစာင္း ၊ဖ်ားကလည္း တက္နိန္ရာ ၊အိမ္ျပန္ဂယ္ မ်က္ႏွာရဖုိ. ရသမွ် က်ဴံး ယူလားရဖို .ရာေယ။) လူစုျပီး ေလွအသင္. ျပင္ထားႀကေဟ.။”
( ငနီတူ ၊ အဂၤလိပ္ အေခၚ Anchovy မ်ဴိးႏြယ္စု၊ ( Scientific Name: Engraulidae)၊ Singpore ႏွင္. Malaysia တြင္ Ikan Bilis ဟုေခၚေသာ ငါးကုိ ျမန္မာျပည္ အတြင္းကကြ်န္ေတာ္တုိ . ရခုိင္ေဒသတြင္ ဖမ္းယူရ ပုံ ျမင္ကြင္းကား၊ စိတ္လွဳပ္ရွားမွဳ၊ အားမာန္ ျပည္. ၀မွဳ ၊တက္လီလက္ညီေဆာင္ရြက္မွဳ မ်ား ကား စာပန္းခ်ီျခယ္မွဳန္းလုိ. ပင္ ျပည္.စုံမည္ မထင္။ ဗဟုသုတ အလုိ. ငွာ ျမင္ကြင္းတစ္ခ်ဴိ .ကုိ ေဖာက္သည္ ခ် လုိက္ပါသည္။
ငနီတူဖမ္းရာတြင္ ေဒသအေခၚ “ ဗူး ပုိက္” လုိ. ေခၚေသာ နုိင္လြန္ျဖင္. ရက္လုပ္ထားသည္. အရွည္ေပ- ၂၀၀ ခန္.ရွိေသာ ငါးဖမ္းပုိက္ ျဖင္. ဖမ္းယူရပါသည္။ ငနီတူ အုပ္ႀကီးကား ဒီ ေရတက္ခ်ိန္ တြင္ ကမ္းစပ္မွ လူတစ္ရပ္နစ္ ျမွပ္နုိင္ေသာ အကြာ အေ၀း ( ေပ ၁၀၀ ႏွင္. ၁၅၀ အကြာအေ၀း )ေလာက္အေရာက္ အုပ္စု လုိက္ ေပ်ာ္ျမဴးေနစဥ္္ က်န္းမာသန္စြမ္းေသာ ၊ ေရစီးေႀကာင္းသေဘာ သဘာ၀၊ ငါးမ်ား၏ သေဘာ သဘာ၀ကုိ ကြ်မ္းက်င္ေသာ လူပုဂၢဳိလ္ ခုႏွစ္ဦး က ကုိယ္တုိင္ စပ္ဟပ္ ထြင္းထားသည္. ေလွကုိ ျပဳိင္တူမကာ ညာသံေပး၍ ထမ္းကာ ကမ္းစပ္ခ်ျပီး ေလွေပၚသုိ.ကတုိက္ကရုိက္ေျပးတက္ကာ ငါးအုပ္ရွိရာသုိ. ေလွာ္ခတ္သြားရသည္။
ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ေရြးထားျခင္း ခံရသူက ေလွဦးတြင္ မတ္တပ္ရပ္၍ ငါးမ်ား၏ ေရြ. လ်ားသြားလာေနမွဳ အေျခ အေနကုိ ႀကည္. ရ၏။ ငါးမ်ားေရြ.လ်ားေနမွဳ အလုိက္ ေလွ အထားအသုိ ပုံစံ အေျခ အေနကုိ ေျပာင္းဖုိ . ညြွန္ႀကားရသည္။ ေလွအထား အသုိ မွန္ကန္ေသာ အေနအထားေရာက္သြားအခါ၊ ငါးနီတူအုပ္ႀကီး အား မိမိတုိ. က ဖမ္းယူရနုိင္သည္. ေရအနက္ ( လူတစ္ရပ္စာ မမီတမီ အေနအထား၊ ငါးဖမ္းပုိက္ (၀ါ) ဗူးပုိက္ အုပ္ယူ မိနုိင္ေသာ အေနအထား) ေျခာက္လွန္.၊ ဆဲြေဆာင္ ေမာင္းႏွင္ ရပါသည္။ အားလုံး အသင္. အေန အထား ျဖစ္ေသာ အခါ ေလွေပၚတြင္ တင္ထားေသာ ငါးဖမ္းပုိက္ကုိ စတင္ခ်ေလေတာ.သည္။
ငါးဖမ္းပုိက္ခ် ရာတြင္ ငါးဖမ္းပုိက္အစကုိ ပထမလူမွကုိင္ကာေရထဲ့သုိ. အလ်င္အျမန္ ခုန္ဆင္းရျပီး ၄င္းေနာက္ တြင္ တစ္ေယာက္ျပီး တစ္ေယာက္၊ အကြာအေ၀း ဟန္ခ်က္ ညီညီ ျဖင္. အသီးသီး ခုန္ဆင္းရပါသည္။ ေလွေပၚတြင္ ေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦးတည္း က်န္ကာ ၄င္းက ငနီတူ အုပ္စု ၏ လွဳပ္ရွားသြားလာမွဳ အရ ငါးဖမ္း ပုိက္ ထားသုိ မွဳ အေနအထားကုိ ႏွဳတ္ မွ တတြက္တြက္ ညြွန္ႀကားျပီး၊ တစ္ဖက္ကလည္း ငါးမ်ား ထြက္မသြားေစဖုိ. ေမာင္းႏွင္ေပးရျပန္သည္။ ငါးဖမ္းပုိက္က ငါးကုိ ၀န္းရံျပီးေသာ တစ္ျဖည္းျဖည္း ႏွင္. ကမ္းစမ္းဆီသုိ. ဆဲြတင္ရန္ ႀကဳိးစားရ ျပန္သည္။ ငနီတူအုပ္ႀကီးမွာ မ်ားျပားလွသျဖင္. ကမ္းေပၚဆဲြတင္ရန္ လူအင္အား မေလာက္င သျဖင္. ကမ္းစပ္ရွိ ေရေဆာ.ကစားေနသူမ်ား၊ အျခား ငါးဖမ္းေနသူမ်ား၊ ညေနခ်ိန္ေရာက္၍ ႏြားေက်ာင္း၊ထင္းေခြ ျပန္လာသူမ်ား ကုိ ကူႀကဖုိ. တစ္ေႀကာ္ဟစ္သံမ်ားျဖင္. ပြတ္ေလာညံေနေတာ.သည္။ တစ္ခါတစ္ရံ ငနီတူ အုပ္ႀကီး မွာ မ်ားျပားလြန္းလွသျဖင္. ၊ ငါးဖမ္းပုိက္ ႀကီးပင္ ေပါက္ထြက္သြားရသည္. အျဖစ္မ်ဴိး။ တစ္ခ်ဴိ. ပါးနပ္ေသာ ဦးစီးဦးေဆာင္သူ က မိမိ ငါးဖမ္းပုိက္ ခံနုိင္သည္. ငါးအုပ္ကုိသာ ေရြးခ်ယ္ ၀န္းရံျပီး ၊ က်န္သည္. ငါးပမာဏ ကုိ ပုိက္ကုိ ဟ ၍ ေမာင္းထုတ္ ဖြင့္ဟ ေပးလုိက္သည္မ်ဴိး လည္း ရွိႀကသည္။
ငနီတူ ကမ္းေပၚေရာက္ျပီးသည္.အခ်ိန္ တြင္လည္း လွဳပ္ရွားရုန္းကန္ရေသာ ျမင္ကြင္းမ်ား ၊ ၀မ္းစာ အတြက္ သုိမွီးမွဳမ်ား၊ ၀င္ေရာက္ ကူညီသူမ်ားကုိ ငါးမ်ားေပးေ၀မ် မွဳမ်ား ႏွင္. အျပန္အလွန္ ကူညီႀကပုံ ျမင္ကြင္း မ်ားကုိ အခြင့္ သာလ်င္ ေရးသားေ၀မ်ွသြားခ်င္ပါေသးသည္။)

ေနတုုိင္းပဲငါးစားေနရတာ ျငီးေငြ႕ လွျပီ ၊ အေျပာင္းအလဲ ကေလး ျဖစ္သြားေအာင္ ဂုုံး၊ ေယာက္သြား၊ မုုတ္ေကာင္ တစ္ခုုခုု သြားရွာမွထင္တယ္။ ဒီ ေန လဆုုတ္ရက္မွာ သႏၱာေက်ာက္တန္းေတြ ေပၚေအာင္
( ျမင္သာေအာင္) အထိ ဒီေရက် မွာ။ ေယာက္မတုုိ့ ့ေရ....တူ နွင့္ ေဆာက္ ေကာင္းေကာင္းသာ ယူလာခဲ႕။ "

" သူငယ္ခ်င္းတုုိ ့... ဟဟ... ေအာက္က ေက်ာက္အုုိင္က ေက်ာက္တုုံးေတြႀကား ကာလာစုုံ ပုုစြန္တုုတ္ႀကီေတြပါလား၊ ဖမ္းျပီး
မီဖုုတ္စားလုုိက္ရ... ႀကာပါတယ္ေလ၊ လာေလေရာ့...ဗြမ္း။"

“ေတာင္ရဲ႕ ဟုုိဘက္ဆီက ခရုုလည္းေပါ့၊ ေျမာ့လည္းေပါတဲ႕ ေမာင္ဟန္ ရဲ ႕ လယ္ေတြေပါ့၊ သူ. ရဲ. လယ္ေတြအသိမ္းခံရျပီးကတည္း က သူလည္းစိတ္ေထာင္း ကုုိယ္ေႀကျဖစ္သြား ျပီး ၊ဆုုံးပါးသြားခ့ဲရေလတယ္။
လယ္ေတြကုုိ " အုုတ္" ( မီးခံအုုတ္) ဖုုတ္ဖုုိ ့ ဖ်က္ခ်လုုိက္ေတာ့၊ တြင္းေတြ၊ ခ်ဴိင့္ေတြႏွင့္ ျမင္ရတာစိတ္မေကာင္း လုုိက္တာ ဟယ္။”

"အဲဒီ လယ္ေတာ ေနာက္ဆီ္က ေတာင္ကုိ " ေတာင္ပုုေခ်" ( ျမန္မာ အေခၚ - ေတာင္ပုုကေလး) လုုိ ့ေခၚတဲ့ ေတာင္ကုုန္းေလးေပါ့။ သစ္ခြတ္ပြင္ခ်ိန္ မွာ ပင္လုုံးကြ်တ္လွဳိင္လွဳိင္ ပြင့္ ႀကေတာ့တာပဲ။” ( သစ္ခြတ္ပြင့္ကုုိ ေနလွန္းအေျခာက္ခံ၊ ၄င္း အေျခာက္ကုုိ ေရေနြးျဖင့္ ျပဳတ္ပါ။ အခါးရသာေပ်ာက္ ေအာင္ေရညစ္ ျပီး အသုုတ္ လုုပ္စားႀကပါသည္။ အထူးသျဖင့္ " သနပ္သုုပ္" လုုိ ့ လူသိမ်ားသည့္ အသုုပ္စုုံ ကား ရခုုိင္ေဒသက အ လွဴပဲြမ်ားတြင္လူႀကုုိက္မ်ားျပီး ပြဲတင့္တယ္လွေသာ ဟင္းလ်ာမ်ဴိးျဖစ္သည္။ " သနပ္သုုပ္" ၏အဓိက အမယ္ကား သခြတ္ပြင့္ေျခာက္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။)


“ေဟး....နွင္းေတြက်ေနတာ ဘာမွသဲသဲ ကဲြကဲြ မျမင္ရဘူး၊ တုုိ ့ႏြားေတြ ကုုိ ဒီေတာင္ အေက်ာ္ ေလာက္မွာလြတ္ထားျပီးရင္ ဒီေတာင္ကုုန္း ဟုုိအထက္ဆီမွာ ေတာင္ပုုိ ့မွဳိ ေတြ ေပါက္ေနက် ေနရာ ရွိတယ္၊ သတိေတာ့ထား အဲဒီ မွဳိေပါက္တဲ႕ ေနရာမွာ ေျမြေတြလာ တက္တယ္။” (ယခင္တုန္းက က်ေနာ္ေဒသမွ ေတာသူေတာင္သားမ်ားကား စပါးရိတ္သိမ္းခ်ိန္ျပီးလ်င္ မိမိပုိင္ေသာႏြားမ်ားကုိ ေတာေတာင္တြင္ လြတ္ထားခဲ့ႀကျပီး ညေနေစာင္းမွ ျပန္ရွာျပီးအိမ္သုိ. ေမာင္းႏွင္ခဲ့ႀကသည္။ ယခုစားက်က္ေျမလည္း မရွိေတာ.၍ ႏြားေမြးျမဴသူ အလြန္ရွားပါးခဲ့ေလျပီ။)
" ေ.ရွဆီက ‘ကာရီ’ ( လယ္ေျမမ်ားအတြက္ေရလဲြေပါက္ လုုပ္ထားတဲ႕ ေခ်ာင္းစ ေနရာ ကုုိ ေဒသအေခၚ စကား) အစမွာ ဍ ရင္ေကာက္ (ေဒသအေခၚ ေကာက္ေကာက္ညြန့္) ပင္ေတြရွိတယ္၊ ဆီခန္းေရခမ္း ေလး စားခ်င္ရင္ တစ္နပ္စာ ေလာက္ခူးခဲ႕ေပါ့။”
သဘာ၀ ေဂဟ စနစ္၏ အေထာက္ အပ့ံျဖင့္ ႀကီးျပင္း ခဲ႕ ရေသာ က်ေနာ္ နွင့္က်ေနာ္တုုိ ့ ရဲ႕ ေဒသ ကဘ၀ရွင္သန္မွဳ ၊ ေနစဥ္လွဳပ္ရွားမွဳ ျမင္ကြင္းမ်ားအေျခအေန။ က်ေနာ္ အေနျဖင္. ျမင္ေယာင္၊ ႀကားေယာင္ဆဲ။
နွစ္ကာလ အေတာ္အတန္ႀကာခဲ႕ေလျပီ။ က်ေနာ္မိမိေဒသသုုိ ့ အေျခ အေန အေႀကာင္းေႀကာင္း ေႀကာင့္ မေရာက္ခဲ႕ သည္မွာ ဆယ္ စုုနွစ္ (၂) ခုု ပင္ ရွိခဲ႕ပါျပီ။ သုုိ ့ေသာ္ မိတ္ေဆြ၊ေဆြမ်ဴိး သားခ်င္းတုုိ ့ အား အျမဲ တစ္ ေစေျပာင္းလဲ တုုိးတက္မွဳအေျခအေနမ်ားကုုိအစဥ္ တစ္စုုိက္ေမး မိပါသည္။

သတင္းမ်ား၊ ေဒသခံတုုိ ့၏ ရင္ဖြင့္ သံမ်ား၊ စီးပြားေရး ေျပာင္းလဲေစ ဖုု ိ ့စက္ရုုံ အလုုပ္ရုုံ မ်ား၊ သဘာ၀ သယံဇာတတူးေဖာ္မွဳ မ်ား နွင့္ေဒသခံတုုိ ့ခဲြေ၀ ရယူနုုိင္မွဳ၊ အခြင့္ အလမ္းပြင့္လင္းလာမွဳမ်ား အေျခအေနမ်ားတုိ.ကုုိ အစဥ္တစုုိက္နားေထာင္မိေသာ အခါ စုုိးရိမ္စိတ္ ကေလး ၀င္လာမိသည္ကား အမွန္ပါ။

သဘာဝသံယံဇာတလည္း ပ်က္စီး၊ စီးပြားေရး နွင့္ လူေနမွဳ ဘဝလည္း မတက္လာဘဲ ေနာင္မ်ဴိးဆက္သစ္မ်ား အတြက္လည္း ဘာမွမခ်န္၊ ဘာမွမက်န္ ေတာ့မည္ အေျခအေနမ်ားကုုိ ေတြးမိပူပန္မိျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ေတာင္ေတြက ေတာင္ကတုုံးျဖစ္ရုုံမက ၊မုုိင္းေဖါက္ခဲြခံရကာ ေပ်ာက္ကုုန္ႀကေလျပီ။ ေရေအာက္သတၱ၀ါ မွီခုုိရာ သႏၱာ ေက်ာက္တန္းမ်ားပင္အဆစ္ပါမုိင္းခဲြခံရ၍ ရွာပါးေရသတၱဝါတုိ.လည္း မ်ဴိးတုုန္းေပ်ာက္ကြယ္လုုနီး ပါးျဖစ္ခဲ႕ ေလျပီ။ ၊ သက္ဆုိင္သည္. ဥပေဒထိန္းသိမ္းေရးအဖဲြ ႕မ်ား ( Law Enforcement Agencies ) နွင့္ စီပြားေရးလုုပ္ငန္းရွင္မ်ား၊ ကုမၸဏီ မ်ား၊ တစ္သီးပုဂၢလ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အႀကား လုုိသလုုိ ညွဳိ နွဳိင္းျပီး ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ဆုိးက်ဴိးမ်ား၊ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ က်ေရာက္မွဳျဖစ္ေစေသာ ေဂဟစနစ္ပ်က္စီးယုိယြင္းျခင္းကုိ ထည့္တြင္းတြက္ဆမွဳ မျပဳဘဲ လက္တေလာရရွိလာသည္. အက်ဴိးအျမတ္ကုိသာ ေမ်ွာ္ကုိးျခင္းေႀကာင္. ရွားပါးသတၱ၀ါမ်ား၊ သဘာ၀ပန္းမန္မ်ဴိးစိတ္မ်ား တုိ. မွာလည္း မ်ဴိးတုန္းလုနီးပါးျဖစ္ခဲ့ေလျပီ။ စနစ္ဆုိးတစ္ခု၏ နွိပ္စက္မွဳေႀကာင္. မူလကတည္းကပင္ အသိပညာကုုိ ဆည္းပူးခြင့္ ဆုုံးရွဳံးခဲ႕ရေသာ ေဒသခံေတာသူေတာင္သားမ်ားမွာ ဓါးစာခံ မ်ားအျဖစ္သုုိ ့ သက္ဆင္းရလ်က္ရွိေနသည့္ အေျခ အေန။
ေခ်ာင္းမ်ားလည္းတိမ္ေကာ၊ သစ္ေတာလည္းျပဳန္း၊ေတာင္က ကတုုံး ျဖစ္ခဲ့ေလျပီ။ ကတုုံးေတာင္ပင္ ေန.ျမင္ညေပ်ာက္ ။ လယ္ေျမမွာလည္း ခ်ဴိင့္ ကေဋကဋာ။
သႏၱာေက်ာက္တန္းမ်ားလည္းအစိတ္စိတ္အမြွာမြွာကဲြေႀကသြားခဲ့ေလေသာေႀကာင္. မွီခုုိရာမဲ႕ ငါးမ်ားလည္း မ်ဴိးတုုန္းေပ်ာက္ကြယ္ ေလာက္ျပီ။ စိမ္းျပာျပာပင္လယ္ျပင္မွာ စည္းကမ္းမဲ့ စြန္.ပစ္မွဳေတြႏွင္. မဲနယ္ျပာအေရာင္ေျပာင္းခဲ့ရေလျပီ။ ဖုုိးေရြွလိပ္တုုိ ့ ေပ်ာ္ျမဴးရာ သဲေသာင္၀င္းဝင္းမွာ ပလက္စတစ္၊ အဝတ္စုုတ္နွင့္ ဆီေခ်းတဝင္း၀င္းျဖင့္ မည္းနက္ေလေသာေႀကာင္ ညီစုုိ ့စုုိ ့လိပ္ဥ စားရဖုိ . မဆုုိထားဘိ၊ ဖုုိးေရြလိပ္ တုုိ ့ျဖင့္ ကမ္းစပ္မွာေပ်ာ္ရြွင္ျမဴးတူးႀကသည္မွာ ပုုံျပင္ပမာသာ ျဖစ္ေနေတာ့သည္။

ေဒသခံ လူမ်ား၏ ညည္းညဴသံ၊ ဆင္းရဲတြင္းနက္သံ မ်ား ႀကားရသည္. အခါ သဘာ၀ ေဂဟစနစ္ (Ecology)လည္းပ်က္စီး၊ စီးပြားေရးစနစ္ ( Economy) လည္း ဘာမွ မယ္မယ္ရရ ျဖစ္ထြန္းလာျခင္းမရွိ. ရသည္. အေႀကာင္း မညီညြက္ျခင္းကုိ အေျဖရွာဖုိ. လုိအပ္လာျပီဟု ေတြးမိပါသည္။

စီးပြားေရး အေႀကာင္းကုိ တစ္ဖက္မွ ျပန္စဥ္းစားမိပါသည္။ နုိင္ငံတစ္နုိင္၏ စီးပြားေရး ဖြ.ံ ျဖဳိးတုိးတက္မွဳ ႏွင္. လူေနမွဳ အဆင္.အတန္း၊ ပညာေရး အေျခအေနတုိ. မွာ တုိက္ရုိက္ အခ်ဴိး က် ပါသည္။ အသိပညာ၊ အတက္ပညာ ခ်ဴိ . ယြင္း မွဳ ေႀကာင္. စီးပြားေရး ဖြ ံ့ ျဖဳိးတုိးတက္မွဳ ေႏွးေကြးသလုိ ၊ စီးပြားေရး ခြ်က္ခ်ဴံ က် ျခင္းေႀကာင္. အသိဥာဏ္ပြင္.ထြက္လာမွဳ ပိတ္ဆုိ.ေနရတက္ေပသည္။

စီးပြားေရးသမားမ်ား ကား နယ္စည္းမျခားပါ။ အျမတ္အစြန္း ရမည္ ဆုိပါက ကမၻာ ႀကီး၏ မည္သည္.ေနရာပင္ မဆုိ၊ မည္သူႏွင္.ပင္ မဆုိ စီးပြားေရး လုပ္ကုိင္ႀကဖုိ. ၀န္မေလးသူမ်ားသာ။ ၄င္းတုိ. အတြက္ ပထ၀ီ နယ္ေျမ မေကာင္း၊ ေခတ္မေကာင္း၊ စနစ္ မေကာင္း ေသာ ေႀကာင္. စီပြားေရး မလုပ္လုိေတာ.ျပီ ျခြင္းခ်က္မ်ဴိး မရွိပါ။
ဒီဂ်ယ္တယ္စနစ္ တုိးတက္ေျပာင္းလဲလာသည္ ႏွင္. အမ်ွ စီးပြားေရးသမားမ်ား၏ နယ္ပယ္ ကား က်ယ္၀န္းလာ ေပသည္။ ကမၻာ ႀကီးသည္ပင္ သူတုိ. ၏ ကစားကြင္း သဖြယ္ျဖစ္လာရသည္။
သုိ.ေသာ္ က်ေနာ္တုိ. ဆင္ျခင္ေတြးေတာနုိင္ရန္ကား “ ကမၻာ ႀကီး က ကစားကြင္းျဖစ္သြားျပီ ဆုိတုိင္း သူျပဳိင္ကုိယ္ျပဳိင္ အေျခ အေနတစ္ခု ဟု ထင္ျမင္ကာ မိမိ၏ ကစားသမား မ်ား၏ နည္းဗ်ဴဟာ ကြ်မ္းက်င္မွဳ၊ အရည္အေသြး၊ သက္လုံေကာင္းမွဳ အစရွိေသာ အေျခ အေနမ်ားကုိ ထည္. မတြက္ဘဲ စနစ္တက် စုစည္းကာ ကစားပဲြေပါင္းမ်ားစြာ ကစားထား၍ ပဲြရည္ ၀ေနေသာ ၊ ပဲြေပါင္း ေျမာက္မ်ားစြာ ေအာင္ျမင္မွဳ သရဖူ ရယူထားေသာ ကစားသမားမ်ားႏွင္. နည္းဗ်ဴဟာ ကြ်မ္းက်င္သူမ်ား ပါ၀င္ဖဲြ. စည္းထားေသာ အသင္းမ်ားႏွင္. ကစားပါက ၄င္းတုိ.၏ ကစားကြက္ေအာက္ အလူးအလဲ ခံရမည္သာ ျဖစ္ပါသည္။”
တစ္ခါတစ္ရံ သူနုိင္ကုိယ္နုိင္ အျပဳိင္ႀကဲေနသည္. ပဲြလား၊ ညစ္တီးညစ္ပတ္ ကစားကြက္ မ်ဴိးျဖင္. ကစားေနသလား ဆုိသည္ကား နည္းဗ်ဴဟာ ကုိ စနစ္တက် ပုိင္ပုိင္နုိင္နုိင္ ေလ့လာထားမွသာ သိ ရွိနုိင္ပါသည္။
“ ကမၻာ ျပားျပီ” ( The World is Flat by Thomas L. Friedman၊ ဆရာေက်ာ္၀င္း ဘာသာျပန္ ) ကုိ ဖတ္ရွဴရခ႕ဲ ေသာ အခါ ဖြံျဖဳိးတုိးတက္သည္. နုိင္ငံမ်ား၏ အံ့ဖြယ္ဘနန္း ေျပာင္းလဲတုိးတက္မွဳမ်ား၊
နည္းပညာဖြံ ့ ျဖဳိးတုိးတက္မွဳ မ်ားက ကမၻာႀကီးကုိ က်ဴံသြားေစျပီး ကစားကြင္းမ်ားပမာ ျပဳိင္ဆုိင္ေနႀကေသာ သူမ်ားအေႀကာင္း သိရွိရေသာ အခါ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာျဖစ္မိသည္။ ကမၻာ ႀကီး ျပားေစသည္ ဟု ညြွန္းဆုိဖဲြ.ဆုိ ျပေသာ ရုိက္ခ်က္မ်ား အေႀကာင္းကုိ ဖတ္ရွဴရေသာ အခါ ေအာ္… ဒီလုိ အဆင္.ဆင္. ေျပာင္းလဲတုိးတက္မွဳေႀကာင္. ကမၻာ ျပားရျခင္း လုိ. ညြန္းဆုိ ရေလ သကုိး ေတြးျပီး သေဘာက် မိျပန္သည္။
သုိ.ေသာ္ ကမၻာႀကီးသည္ လုံးေနသည္ ဟု အမ်ားေျပာမွသိရျပီး၊ စနစ္တက် ျဖင္. အဆင္.ဆင္. ေျပာင္းလဲေစ ေသာရုိက္ခ်က္မ်ား မရွိဘဲ ၊ ရုတ္တရတ္ လုံးရာ မွ ျပားေစ ျပီ၊ “ဂလုိေဘ လုိင္ေဇရွင္း” (Globalization) အခင္းအက်င္းကုိ ၀င္ေရာက္ ကစားရမည္ဆုိလ်င္ ကေမာက္ကမ ျဖစ္ သြားနုိင္သည္.က်ေနာ္တုိ. ေဒသခံမ်ားအတြက္ စုိးရိမ္စိတ္၀င္လာ မိပါသည္။
အမ်ားက ကမၻာလုံးေႀကာင္း ေျပာ၍ လုံးရသည္။ ယခုလည္း အမ်ားက ကမၻာျပားျပီလုိ. ညြွန္းေလေသာေႀကာင္. ျပားရေလသည္ ဟု ေရာေယာင္မလုိက္ဘဲ မိမိတုိ. ရဲ့ ေနရာကား အမွန္တကယ္ပင္ စံခ်ိန္စံညြွန္းအမီ အျပည့္ အ၀ တုိးတက္ေနသည္. အမ်ားက ညွြန္းဆုိထားေသာ ျပားေနေသာ ကမၻာမ်ဴိးလား။ မိမိပတ္၀န္းက်င္ လူေတြကေကာ “ ကမၻာျပားျပီ” လုိ. ညြွန္းဆုိမွဳကုိ အမွန္တကယ္ လက္ခံသေဘာေပါက္နားလည္ ႀကသလားကုိ ထည္.သြင္းစဥ္စားရန္ လုိအပ္မည္ ဟု ထင္ျမင္မိပါသည္။
လက္တေလာ အေျခအေန၏ ေငြေႀကး ၊အလုပ္အကုိင္အခြင္.အလမ္းမ်ား အဆင္ေျပေနမွဳ မ်ားကုိ ႀကည္.၍
ဖြ.ံ ျဖဳိးတုိးတက္ေနပါသည္ ဟု ဆုံးျဖတ္၍ မရနုိင္ပါ။ေနာင္အနာဂတ္ကာလ တြင္ မိမိ၏ ရင္ေသြးမ်ား၊ ေနာင္လာ ေနာက္သားမ်ားက လက္ရွိအေျခအေနေႀကာင္. ေပးဆပ္ရမည္. တန္ဖုိးမ်ားကုိ ထည္.သြင္းစဥ္းစားရန္ လုိအပ္ပါသည္။
ကမၻာ. အနွံ. အျပားတြင္ စီးပြားေရးခ်ဲထြင္မွဳေႀကာင္. သဘာ၀ သယံဇာတမ်ား အရင္းအျမစ္ ပ်က္စီးဆုံးရွဳံးမွဳမ်ား ရင္ဆုိင္ ႀကဳံေတြ. ရလ်က္ရွိေနဆဲ။ အတိတ္ကာလက အမွားမ်ားစြာေႀကာင္.” အတိတ္ကုိ သတိရလုိ. လြမ္းရတဲ. အခါခါ ၊ ေနာင္ထပ္မမွားေစဖုိ.ရာ မ်ဴိးဆက္သစ္ေတြက သယံဇာတေတြကုိ တန္ဖုိးထားထိန္းသိမ္းတက္ေစဖုိ.” အေတြး အသိအျမင္ မ်ားစြာျဖင္. အမွားမ်ားအတြက္ ျပန္လည္ေပးဆပ္ရန္ ႀကဳိးပမ္းေဆာင္ရြက္ေနေသာ နုိင္ငံမ်ားကုိ ႀကည္.တက္ ျမင္တက္က သံေ၀ဂ ရယူနုိင္ပါသည္။ အျခားတစ္ဖတ္တြင္လည္း ဓနဥစၥာႀကြယ္၀ျပီး ကမၻာအလယ္တြင္ တင္.တယ္ေနေသာ နဳိင္ငံမ်ားကား မိမိ၏ နုိင္ငံရွိ သယံဇာတမ်ားကုိ မေပ်ာက္မပ်က္ ေအာင္ ထိန္းသိမ္းကာ အျခားေသာနုိင္ငံမ်ား၏ သယံဇာတကုိ ၀ယ္ယူဇိမ္က်မွဳမ်ားလည္း ေတြ.ျမင္နုိင္ေပသည္။ ၄င္းနုိင္ငံမ်ားကပင္ ကမၻာေျမ စိမ္းလမ္းစုိေျပေရး၊ စက္ရုံ အလုပ္ရုံမွ ထုတ္လြင္.ေသာ စြန္.ပစ္ပစၥည္းမ်ား၊ေဘးထြက္ပစၥည္းမ်ားက ေလထုညစ္ညမ္းမွဳ ျဖစ္ကာ ကမၻာႀကီး ပူေႏြးလာျခင္းအေျခအေန၊ ေဂဟစနစ္ပ်က္စီး ဆုံးရွဳံးမွဳမ်ားေႀကာင္. မ်ဴိးတုန္းေပ်ာက္ကြယ္သြားရသည္. အပင္မ်ဴိးႏြယ္မ်ား၊ သဘာ၀ေတာရုိင္းတိရိစၦာန္မ်ား၊ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္က်ေရာက္မွဳ မ်ား တုိ.ကုိ က်ယ္က်ယ္ျပန္.ျပန္. ပညာေပး လုပ္ေဆာင္ကာ လွဳံေဆာ္လ်က္ရွိႀကျပန္၏။ ေခတ္မီဖြံ.ျဖဳိးေသာနုိင္ငံ မ်ားကလူ.ေဘာင္အသုိက္အ၀န္းမ်ား၏ နုိင္ငံေရး၊ လူမွဳေရး မ်က္ႏွာစာတြင္ ကမၻာႀကီးပူေႏြးလာမွဳ၊ ကမၻာေျမ စိန္းလမ္းစုိေျပေရး အစရွိေသာ ေခါင္းစဥ္အေႀကာင္းအရာမ်ားကာ လူတုိင္းပါးစပ္ဖ်ားတြင္ေရပန္းစားလွသည္။
ဆင္းရဲတြင္း နက္လွျပီး အသိပညာ၊ အတက္ပညာမ်ား ဆည္းပူးခြင့္ မရေသာ၊ ကမၻာႀကီး၏ တုိးတက္ေျပာင္းလဲမွဳ ျဖစ္စဥ္မ်ားကုိ က်ယ္က်ယ္ျပန္.ျပန္. ေလလာစပ္စုခြင္. မရရွိႀကေသာ ေတာသူေတာင္သားမ်ား၊ က်ေနာ္တုိ.၏ ေဒသကေရွးရုိးစဲြ မ်ား (၀ါ) မျပားေသးေသာ ကမၻာမွ လူမ်ားကား သမုဒၵရာ ၀မ္းတစ္ထြာ အတြက္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အေပၚ မွီခုိ ရပ္တည္ေနရဆဲပင္။ တစ္ရက္၀င္ေငြ ကား တစ္ရက္၀မ္းစာအျဖစ္ ရွင္သန္ရပ္တည္ရင္းျဖင္. ဘ၀အေျခအေနတစ္ဆင္.ျမင္.ေအာင္ ပညာဆည္းပူးသင္ႀကားခြင့္အခြင္.အလမ္းပင္ မရရွိေသာ အေျခအေနမ်ဴိးလည္းရွိေနဆဲ။
နာဂစ္ကာလ တုန္းက အျဖစ္အပ်က္ေလးတစ္ခုအား သတိရမိပါသည္-
“က်ေနာ္သည္ ေက်းရြာတစ္ရြာ ကုိ ကူညီကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ရန္ သြားေရာက္ခဲ့စဥ္က ၊ ကူညီကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္း၏ ဒုတိယ အဆင္. အျဖစ္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးလုပ္ငန္း အတြက္ ေက်းရြာမွ လူတစ္ခ်ဴိ. ႏွင္. စကားစျမည္ေျပာဆုိ ခဲ့ျပီး၊ ၄င္းတုိ.၏ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ မည္သည္. ပစၥည္းမ်ဴိး ပံ့ပုိးေပးရမည္နည္း၊ ဥယ်ာဥ္ျခံမ်ားအတြက္ လုိအပ္သည္. ကိရိယာတန္ဆာပလာ ျဖည္.ဆည္းေပးရမည္လား၊ ေရလုပ္သားမ်ားအတြက္ တစ္ပုိင္တစ္နုိင္ေလွမ်ား၊ ငါးဖမ္းပုိက္မ်ား ျဖည္.ဆည္းေပးရမလား စသည္. ေမးခြန္းမ်ဴိး ျဖင္. ေမးျမန္းခဲ့ရာ အားလုံးလုိလိုပင္ ၄င္းတုိ.၏ အလုပ္ရွင္၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ တုိ.၏ စီးပြားေရး ျပန္လည္ထူေထာင္နုိင္ေရးကုိ ပံ့ပုိးကူညီေဆာင္ရြက္ေပးရန္ ေတာင္းဆုိ ေျပာႀကားခဲ့၍ က်ေနာ္္မွာ ရုတ္တရတ္ အံ့ႀသခဲ့ ရပါသည္။ ၄င္းေနာက္ အက်ဴိးအေႀကာင္းကုိ ေမးျမန္းရာ ၄င္းတုိ.တြင္ စီးပြားေရးစတင္ ေဆာင္ရြက္နုိင္သည္. အႀကံဥာဏ္မ်ား မရွိ၍ အလုပ္ရွင္အသီးသီး ထံ၀င္ေရာက္ လုပ္ကုိင္ေနႀကေသာ အခစားမ်ားသာ ျဖစ္ပါေႀကာင္း၊ ၄င္းတုိ.၏ အလုပ္ရွင္ စီးပြားေရး ျပန္လည္ ဦးမတ္လာပါက ၄င္းတုိ. ရြာရွိ မိသားစအမ်ားစုဘ၀မ်ား၏ စား၀တ္ေနေရး ေခ်ာင္လည္လာမည္ ျဖစ္ေႀကာင္း ရွင္းလင္းေျပာျပခဲ့ပါသည္။
ဤျဖစ္စဥ္ကုိ ႀကည္.ကလည္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား၏ လြွမ္းမုိးထားနုိင္မွဳ ၊အေရးပါမွဳ အခန္းက႑ကုိ ေမ.က်န္ျဖဳတ္ထား၍ မရပါ။
စီးပြာေရး ႏွင္. ေဂဟစနစ္ အႀကား အားျပဳိင္မွဳ ကားျပင္းထန္လွေပသည္။ စီးပြားေရးဖြံ ့ ျဖဳိးတုိးတက္လာသည္ ႏွင့္ အမွ် ေဂဟ စနစ္ ပ်က္စီးဆုံးရွဳံးမွဳ မျဖစ္ ရေလေအာင္ သက္ဆုိင္ရာ ဥပေဒ စုိးမုိးေရးအဖဲြ .က မ်က္ေျခ မပ်က္ ေစာင္.ႀကည္.တည္.မတ္ေပးဖုိလည္း လုိအပ္ပါသည္။
နာမည္ႀကီး စာေရးဆရာ Thomas L. Friedman ( The World is Flat မူရင္းစာေရးသူ) သည္ အင္ဒုိနီးရွား ႏုိင္ငံ ဘာလီတြင္က်င္းပေသာ ကမၻာ ႀကီး ပူေႏြးလာမွဳ အေခ်အတင္ေဆြးေႏြးပဲြ ကုိ ေလ့လာရန္ အသြား ျမင္ကြင္းအေတြ . အႀကဳံကုိ ဖတ္မိေသာအခါ ကြ်န္ေတာ္တုိ. နုိင္္ငံသည္လည္း အင္ဒုိနီးရွား လုိ တူရူျပဳေမာင္းႏွင္ေန သလားလုိ. ေတြးမိေနခဲ့သည္။ မူရင္းစာေရးသူ Thomas L. Friedman ျမင္ခဲ့ရသည္. ျမင္ကြင္း အေတြ.အႀကဳံကုိ တစ္ဆင္.ေဖာက္သည္ခ် လုိက္ရပါသည္-

“ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလက ရာသီဥတု ႀကီးႀကီးမားမားေျပာင္းလဲလာမွဳ ေဆြးေႏြးပဲြကုိ ကမၻာကုလသမဂၢ မွ ဘာလီတြင္ က်င္းပရာ က်ေနာ္အေနျဖင္. ဘယ္လုိ ကမၻာမ်ဴိးက ကမၻာႀကီးပူေႏြးလာမွဳကုိ ရင္ဆုိင္ေျဖရွင္း ရန္ ေဆာင္ရြက္သင္.သည္ အေႀကာင္း အေခ်အတင္ေဆြးေႏြးမွဳမ်ား ႏွင္. အင္ဒုိနီးရွား၏ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ စိန္ေခၚမွဳမ်ား၊ အဓိကအေႀကာင္းအရာ အျဖစ္၄င္းေဒသ၏ အျမဲစိမ္းသစ္ေတာမ်ား ခုတ္လွဲမွဳမ်ား အေႀကာင္းကုိ ေရးသားရန္ ႏွစ္ခုလုံး အတြက္ေလ.လာဖုိ. သြားရန္ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ပါသည္။ က်ေနာ္မွာ ပါရွန္ ပင္လယ္ေကြ ့ မွ လာရျခင္းျဖစ္ေသာေႀကာင္. ၊ အာရပ္ေစာ္ဘြားမ်ား ျပည္ေထာင္စု နုိင္ငံျမဳိ.ေတာ္၊ အဘူ ဒါဘီ ( Abu Dhabi) မွတစ္ဆင္. ဘာလီသုိ. ေလယာဥ္ခရီးစဥ္ႏွင္ခ့ဲရသည္။ ပ်ားပန္းခပ္္မ်ွ အလုပ္ရွဳပ္ေနႀကေသာ အဘူဒါဘီ ေလဆိပ္တြင္ မနက္ ၂း၃၀ အခ်ိန္၌ အက္သီဟက္ ေလေႀကာင္းလုိင္း ခရီးစဥ္
( Ethihad Airways Flight) ၏ ေလယာဥ္ ေပၚသြားသုိ. တက္ေရာက္ရန္သြားသည္. အခါ ၊ က်ေနာ္စီးရမည္.ေလယာဥ္မွာ ေနာက္ဆုံးထြက္ရမည္. အလွည္.ျဖစ္ေသာေႀကာင္. ဂိတ္တာ၀န္က်မွ ခဏထုိင္ေစာင္.ရန္ ေျပာခဲ့ပါသည္။ သုိ.အတြက္ ျပတင္းေပါက္ အနီးအနားတြင္ ထုိင္ေနစဥ္ လ်ွပ္စစ္ပစၥည္းမ်ား၊ ရွဴးဖိနပ္မ်ား၊ အ၀တ္အထည္မ်ားကုိ လ်ွံထြက္ေအာင္ထည္.ထားေသာ ေက်ာပုိးအိပ္ လြယ္ကာ ပုိက္ဆံအိတ္ ကုိယ္စီကုိယ္င ကုိင္ေဆာင္ထားႀကေသာ တစ္ဦးတစ္ေယာက္မ်ွ ငါးေပ ( ၅-ေပ) ထက္ ပုိမရွည္ေသာ အင္ဒုိ နီးရွား မိန္းမပ်ဴိ (၂၀၀) ခန္.သည္ ေလယာဥ္ေပၚသုိ. တက္ရန္သြားေနႀကသည္ ကုိ ႀကည္.ရွဴမိပါသည္။ သိသာလွသည္မွာ ၄င္းမိန္းမပ်ဴိမ်ားသည္ ေနထုိင္ခြင့္ တစ္ခုခု ကုန္ဆုံးျပီးေနာက္ အိမ္ျပန္ေနျခင္းမ်ဴိး ။ သူတုိ.သည္“တုိလီမုစ”မ်ား ၊ လက္ေဆာင္ပစၥည္းမ်ား တုိ.ကုိ လက္ဆဲြအိပ္ တုိင္း ႏွင္. ေက်ာပုိး အိပ္တုိင္း ထည္.သြင္းယူေဆာင္သြားေနႀကျခင္းပင္။

‘ ဒီ မိန္းကေလးေတြ အားလုံးက ဘာ မ်ား လုပ္ႀကတာတုန္း’ လုိ. က်ေနာ္၏ နံေဘးတြင္ ထုိင္ေနေသာ ၀တ္ေကာင္းစားလွ ၀တ္ထားေသာ အိႏၵိယ နုိင္ငံသား စီးပြားေရးသမားတစ္ဦးအား ေမးမိခဲ့ပါသည္။ ‘သူတုိ. တေတြက အိမ္ေဖာ္ေတြပါ’ ထုိသူက ျပန္ေျဖခဲ့ပါသည္။ က်ေနာ္ သည္ ထုိပုဂၢဳိလ္ႏွင္.ပင္ စကားလက္ဆုံ က်ေနခဲ့ေတာ.သည္။ သူကား စီမံ ခန္.ခဲြမွဳ အႀကံေပးတစ္ဦးျဖစ္ျပီး၊ ကုန္ထုတ္စြမ္းအားျမင္.တင္ေရး ပတ္သတ္၍ပင္လယ္ေကြ. ေဒသအႀကံေပး အစုိးရအဖဲြ.မ်ားအတြင္း လုပ္ကုိင္ေနသူ တစ္ဦး လည္းျဖစ္ေႀကာင္း သိခဲ့ရပါသည္။ ၄င္းေဒသမ်ားအေပၚ ‘ ဂလုိ ေဘလုိင္ေဇးရွင္း’ ( Globalization) သက္ေရာက္မွဳ မ်ားကုိ ေျပာခဲ့ႀကျပန္သည္။ က်ေနာ္တုိ.သည္ အိႏၵိယ ႏွင္. အင္ဒုိနီးရွား ကုိ နွဳိင္းယွဥ္ ေျပာဆုိေနခဲ့သည္ အခ်ိန္သိပ္မႀကာလုိက္ပါ။ ေနာက္ဆုံးတြင္ ထုိပုဂၢဳိလ္ကား က်ေနာ္တုိ. အနီးအနားမွျဖတ္ေက်ာ္လ်က္ ေလယာဥ္ဆီသုိ. ဦးတည္ေနေသာအင္ဒုိနီးရွား အိမ္ေဖာ္မ်ား၏ ထုိတန္းအရွည္ႀကီး ေနာက္နားဆီသုိ. ျပန္သြားခဲ့ေလေတာ.သည္။
‘ အင္ဒုိနီးရွားက အေျခခံအလုပ္ႀကမ္းသမားေတြကုိ တင္ပုိ.တယ္၊ ဦးေႏွာက္ေတြ (ပညာရွင္ေတြ သုိ. မဟုတ္ ပညာတက္ေတြ) ကုိ မတင္ပုိ.ဘူး’ ဟု ထုိပုဂၢဳိလ္က ေကာက္ခ်က္ခ်လုိက္ခဲ့သည္။ ‘ နုိင္ငံက လုပ္သင့္တဲ့ အရာ က သူ. လူေတြ ရဲ. ပညာေရးကုိ ပုိျပီးေကာင္းေအာင္လုပ္ေပးျပီး ၊ ကုိယ္.ႏုိင္ငံတြင္း လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကုိ ပုိေကာင္းတဲ့ အလုပ္မ်ဴိး ႏွင္. လုံျခဳံေအာင္ လုပ္ေပးနုိင္တာမ်ဴိး၊ ျပီးေတာ. အေရအတြက္နည္းနည္းပဲ ျပည္ပကုိ အေျခခံ အလုပ္ႀကမ္းသမားမ်ား အျဖစ္ ေရာင္းခ်သင္.တယ္ေလ။’ သူကပဲ ထပ္မံ ျဖည္.စြက္ေျပာျပန္သည္။
ကြ်န္ုပ္တုိ. အျပန္အလွန္ေျပာဆုိမွဳမ်ားကုိ စိတ္ထဲ.တြင္မွတ္သားထားလုိက္ျပီး၊ ၄င္းအေႀကာင္းအရာကုိ က်ေနာ္၏ ေနာက္ေရးမည္. စာအုပ္ ‘ ဂလုိေဘ လုိက္ေဇးရွင္း’ (Globalization) ရဲ. ခမ္းလွမ္းလွမ္းမွာ တဲြမွတ္ထားလုိက္ပါသည္။
သို.ေသာ္ ဂ်ာကာတာ (Jakarta) ေရာက္ျပီးလုိ. မႀကာခင္မွာပဲ သေဘာေပါက္လုိက္မိတာကေတာ. ဒီအိမ္ေဖာ္ေတြ ႏွင္. အင္ဒုိနီးရွားက သစ္ပင္ေတြ ႀကား တူညီတဲ့ျဖစ္တည္မွဳ (၀ါ) ဘုံ သေဘာသဘာ၀ ဆန္လွေႀကာင္းကုိ ပင္။ ကုန္ႀကမ္းအလုပ္သမားေတြ ႏွင္. ကုန္ႀကမ္းပုိ. သစ္ပင္ေတြ၊ အေျခခံ အေႀကာင္းအရင္းအေနျဖင္. တူညီတဲ့ ျပႆနာ ၏ ကဲြျပားျခားနားမွဳသရုပ္သကန္ မွ်သာ။

ဒါေတြကုိ အင္ဒုိနီးရွား၏ သစ္ေပါႀကြယ္၀ရာေဒသ ျဖစ္ေသာ ‘ပါပူးရာ’ ( Papua) က အုပ္ခ်ဳပ္သူ ‘ဘားနဘာ ဆူးဘု’ ( Barnaba Suebu) ဆုိ သူ ထံမွ သိရွိခဲ့ ရသည္။ က်ေနာ္တုိ. သည္ သစ္ပင္ေတြ အေႀကာင္းကုိ ေျပာခဲ့ ႀကသလုိပဲ အိမ္ေဖာ္ေတြ အေႀကာင္းကုိ လည္း ေျပာ.ခဲ့ ႀကျပန္တယ္။ သူ.ရဲ. ျပည္နယ္ေဒသက မ်ားျပားလွတဲ့ လူေတြဟာ နိမ္.က်ေသာ ၀င္ေငြသာရရွိေနႀကျပီး၊ ပညာေရးမွာ လည္း အဆင္.နိမ္.ေသာေႀကာင္. ‘ ပါပူးရာ’ အပူပုိင္းေဒသ သစ္ေတာအတြင္း က သစ္ပင္မ်ားကုိ အျမဲ တေစ ခုတ္လွဲခ်ရန္ ႀကံစည္အားထုတ္မွဳ ျပဳလ်က္ရွိေနႀကသည္။ ၄င္းသစ္ပင္မ်ားကုိ ေဒသမွာ ႀကားခံ၀ယ္သူ ကုိ ရာဂဏန္းမွ်သာ ရွိေသာ ေဒၚလာအနည္းငယ္ ျဖင္. ေရာင္းခ်ႀကသည္။ ထုိသူက ၄င္းသစ္မ်ားကုိ တရုတ္ သုိ.မဟုတ္ ဗီယက္နမ္ ကုိ အနည္းငယ္ ပုိျမတ္ေသာ ရာဂဏန္းပုိပုိသာသာရွိေသာ ေဒၚလာျဖင္. ေရာင္းခ်ျပန္သည္။ တစ္ဖန္ ၄င္းသစ္ကုိ ပင္ တရုတ္ သုိ.မဟုတ္ ဗီယက္နမ္ မွ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းရွင္က ပရိေဘာက အေခ်ာထည္မ်ားျပဳလုပ္ျပီး ေထာင္ဂဏန္းစြန္းစြန္းမွ် သာရွိေသာ ေဒၚလာျဖင္. ေရာင္းခ်မွဳ ျပဳခဲ့ႀကသည္။ တုိက်ဴိ ၊ ေလာ.အင္ဂ်လိစ္ သုိ.တည္းမဟုတ္ လန္ဒန္ ရွိ ပရိေဘာက ဆုိင္မွာေတာ. ၄င္းပရိေဘာဂမ်ားကုိ ေထာင္ဂဏန္း ပုိပုိသာသာ ေဒၚလာ ျဖင္. ေရာင္းခ်ေလေတာ.သည္။ သူတုိ.၏ ေဒသခံမ်ားကား ၄င္းတုိ. ၏ အလုပ္တြင္ တန္းဖုိးထပ္ျမင္. မွဳျဖစ္ေစေသာ အရည္အေသြးမ်ား၊ ၄င္းသစ္မ်ားကုိ ပုိမုိေကာင္းမြန္ေအာင္ျပဳလုပ္နုိင္ေလာက္သည္. အသိပညာ၊ အတက္ပညာ မ်ား မရွိေသာေႀကာင္. ေဒၚလာ တစ္ေသာင္း ( USD 10000) တန္ ထုတ္ကုန္ပစၥည္းမ်ားကုိ သစ္ပင္တစ္ပင္မွ ထုတ္လုပ္ရမည္. အစား သစ္ပင္ အပင္ တစ္ရာ ( ၁၀၀-ပင္) ကုိ ေဒၚလာ တစ္ရာ ( USD100) ျဖင္. ေရာင္းခ်မွဳ ျပဳခဲ့ႀကေပသည္။ မည္မ်ွပင္ ရဲက အမွဳဖြင္. အေရးယူေဆာင္ရြက္ေနေစကာမူ၊ အင္ဒုိနီးရွား ၏ အျမဲစိမ္းသစ္ေတာဘက္အပုိင္းတြင္လည္း တရားမ၀င္သစ္ထုတ္လုပ္မွဳမ်ားမွာ ဤ အလားတူပုံစံသ႑န္ပင္ ဆက္လက္၍ ျဖစ္ပ်က္ေနဆဲ။ ‘ က်ေနာ္တုိ. ခုတ္လွဲ လုိက္ေသာ သစ္ပင္တုိင္း သစ္ပင္တုိင္းဆီက ဒီက မက ျမင္.မားေသာ တန္ဖုိးမ်ားမ်ားရေစဖုိ. က်ေနာ္တုိ.က ေသခ်ာေအာင္လုပ္သြားရလိမ္.မယ္’ ဟု ‘ဆူးဘု’ ( Suebu) က ေျပာခဲ့၏။
သစ္ပင္မ်ား၊ အိမ္ေဖာ္မ်ား၊ ပညာေရး၊ အုပ္ခ်ဴပ္ပုံ၊ စီးပြာေရး ဖြ.ံျဖဳိးတုိးတက္မွဳ- ဒါေတြအားလုံးကား ဆက္ႏြယ္လ်က္ရွိေနႀကပါသည္။”

ကမၻာ၏ သစ္ေတာ ၂၅% ( ႏွစ္ဆယ္ငါးရာခုိင္နွဳန္း) ၊ သဘာ၀ပန္းမန္မ်ဴိးစိတ္မ်ား၊ ရွားပါးတိရိ စာၦန္ ႏွင္. သံယံဇာတမ်ား အမ်ားဆုံး ပုိင္ဆုိင္သည္. အင္ဒုိနီးရွားကား အျခားနုိင္ငံမ်ားက ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမွဳမ်ား ၀င္ေရာက္လာေသာ အခါ ေမ်ွာ္လင္.ခ်က္မ်ားစြာျဖင္. ေရွြေရာင္အိမ္မတ္မ်ား မတ္ခဲ့ႀကပါသည္။ (၁၀) စုႏွစ္ ေက်ာ္လာသည္. အခါ လူသားအရင္းအျမစ္လည္း မတက္လာ၊ အထက္ပါျမင္ကြင္းမွ အိႏၵိယနုိင္ငံသား စီမံခန္. ခဲြမွဳ အႀကံေပးက သုံးသပ္သလုိ ပညာတက္လူတန္းစားမ်ားေပၚထြက္ မလာဘဲ အေျခခံ အႀကမ္းစားအလုပ္သမား တုိ.ကုိသာ ျပည္ပနုိင္ငံမ်ားကုိ တင္ပုိ. နုိင္ခဲ့ေလသည္။ သုိ.ေသာ္ အင္ဒုိနီးရွားတြင္ ရင္းႏွီးျမဳပ္္နွံထားေသာ နုိင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ားသည္ကား ပန္းပန္လ်က္ရွိဆဲ၊ ပ်ားသကာလုိ ခ်ဴိလွဆဲ။


“ လူတစ္ေယာက္ကုိ ငါးတစ္ေကာင္ ေပးလုိက္ပါ၊ သင္.အေနျဖင္. သူ.ကုိ တစ္ရက္စာပဲ ေကြ်းမိလိမ္. မယ္။
လူတစ္ေယာက္ကုိ ‘ လက္လွည္. ေရာင္းျခင္း’ ( Arbitrage) ကုိ သင္ေပးလုိက္စမ္းပါ၊ သင္. အေနျဖင္. သူ.ကုိ တစ္သက္တာ ထာ၀ရ ေကြ်းေမြးျပီးသား ျဖစ္လိမ္.မယ္။”
- Warren Buffett
( Arbitrage စကားလုံး ၏ က်ယ္ျပန္.ေသာ သေဘာသဘာ၀ရွိ၍ ေ၀ါဟာရ အက်ယ္ကုိ မိမိ ႀကဳိက္သလုိ ခ်ဲထြင္ရွာေဖြႀကေစလုိ ပါသည္။)
က်ေနာ္တုိ. ေဒသမွ လူမ်ားအတြက္ ငါးတစ္ေကာင္ေကြ်းျပီး၊ ငါးမ်ဴိးတုန္းေအာင္ထိ ရွာေဖြယူေဆာင္သြားမည္.သူမ်ဴိး ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ဴိး မလုိအပ္ပါ။ ငါးလည္းဖမ္း၊ ငါးဖမ္းနည္း လည္းသင္၊ တစ္ဖက္မွလည္း ငါးမ်ဴိးတုန္းေပ်ာက္ကြယ္မသြားရေအာင္ အသိပညာ၊ အေျမာ္အျမင္ႏွင္. ျပည္.စုံေသာ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား၊ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူမ်ဴိးမ်ားကုိ သာ ေမ်ွာ္လင္. မိပါသည္။
ေနာင္လာ ေနာက္သားမ်ားအတြက္က်ေနာ္တုိ. ရဲ. ေဒသ၊ က်ေနာ္တုိ.၏ တုိင္းျပည္မွာ ဘာေတြခ်န္ထားရမလဲ။
ဘာေတြက်န္ေစခဲ့ရမလဲ။
သုံးလုိ.မကုန္ ျဖဳန္းလုိ . မကုန္ ထင္ထားတဲ့ သယံဇာတ အရင္းအျမစ္ေတြကား တျဖည္းျဖည္းတိမ္ေကာလာေနျပီျဖစ္၍ မိမိတုိ.၏ မ်ဴိးဆက္သစ္မ်ားအား “ တစ္ခါတုန္းက ဒုိ.ဆီမွာ အစခ်ီ….ယုံတမ္းပုံျပင္ပမာ” ေျပာျပဖုိ. စိတ္ကူးထားေလသလား။
သယံဇာတ ေပါမ်ားမွဳကုိ က်ိန္စာသင္.တယ္လုိ. တကယ္ပဲ လက္ခံယူဆ ရေတာ.မလား။
သယံဇာတေပါမ်ားမွဳကုိ ဥာဏ္ပညာမဲ့ လက္မ်ားက ကုိင္တြယ္လုိက္လုိ. ေဘးထြက္ဆုိးက်ဴိးမ်ား၊ အသုံးခ်မွဳ အမွားမ်ားကုိ ေနာင္လာမည္.မ်ဴိးဆက္သစ္ေတြ အတြက္ ၀န္ထုတ္၀န္ပုိး အျဖစ္ထားခဲ့ ႀကေတာ.မလား။
“ အရာႏွစ္ခုတည္းသာ အဆုံးမရွိအန ႏၱ ၊ စႀကာ၀ဠာ ႏွင္. လူေတြရဲ. မုိက္မဲမွဳ ပါပဲ။”
- အုိင္းစတုိင္း

အေတြးထဲ၀ယ္ ေမးခြန္းေပါင္းမ်ားစြာျဖင္.။

- ေကာင္းျမတ္စံ ( 1/5/2013)See More
— at Photo: Credit to KMT, Original Uploader.