Burma-Newselite
“ နိုဘယ္လ္ဆုဒါဏ္..တည့္တည့္မွန္တဲ့သမၼတ”
သမၼတအတြက္ ဒါဏ္ရာနွစ္ခ်က္
၂၀၁၃ခုနွစ္အတြက္ျငိမ္းခ်မ္းနိုဘယ္လ္ဆု ဟာ ျမန္မာသမတၾကီးကိုု ဒါဏ္ရာနွစ္ခ်က္ရေစတယ္။တခ်က္က သူ႔နွလံုးသားတည့္တည့္ျဖစ္ျပီး ေနာက္တခ်က္ကေခါင္းတည့္တည့္ျဖစ္တယ္။ နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုၾကီးနဲ႔လဲြသြားလို႔ နွလံုးသားကို ထိမွန္တဲ့ဒါဏ္ သမတၾကီးခံနိုင္ရည္ ရိွေကာင္းရိွမွာပါ။ ဒါေပမဲ့နယ္သာလန္အေျခစိုက္ ဓာတုလက္နက္ တားျမစ္ပိတ္ပင္ေရးအဖဲြ႔( Organisation for theProhibition of Chemical Weapons- OPCW) အဖဲြ႔ နိုဘယ္လ္ဆုဆြတ္ခူးသြားတာကေတာ့ သမတဦးေခါင္းမိုးၾကိဳးပစ္ခံရတာနဲ႔ တူေကာင္းတူနိုင္ပါတယ္။ တနည္းေျပာရရင္ သမတၾကီး နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုမရတာထက္ နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရသြားတဲ့ အဖဲြ႔နဲ႔ မလဲြမေသြ ရင္ဆိုင္ရေတာ့မဲ့ အေျခအေနကသမတဦးသိန္းစိန္အတြက္ ျပႆနာပါ။
ဓာတုလက္နက္နဲ႔ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလဲလွယ္မႈ
ျမန္မာနိုင္ငံမွာ တိုင္းရင္သားလက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔အေသအေၾက စစ္ပဲြေတြျဖစ္ပြားျပီး ျပည္တြင္းစစ္အရိွန္ေကာင္းေနတဲ့ကာလ ၁၉၉၇ ခုနွစ္မွာ နယ္သာလန္အေျခစိုက္ ဓာတုလက္နက္တားျမစ္ပိတ္ပင္ေရးအဖဲြ႔ OPCW စတင္ေပၚေပါက္လာတာပါ။မၾကာေသးခင္က ဆီးရီးယားမွာ အစိုးရရဲ႔ ဓာတုလက္နက္အသံုးျပဳမႈေၾကာင့္ လူမမယ္ ခေလးငယ္ေတြအပါအ၀င္အစိုးရဆန္႔က်င္သူ ၅၀၀ေက်ာ္ေသဆံုးခဲ့ျပီးေနာက္ OPCW ရဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြနဲ႔ က်ိဳးပမ္းအားထုတ္ေနမႈအေပၚနိုဘယ္လ္ဆုေရြးခ်ယ္ေရးေကာ္မတီကဂုဏ္ျပဳထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဓာတုလက္နက္ ပ်က္သုန္းကင္းစင္ေရးအတြက္က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ အားထုတ္က်ိဳးပမ္းမႈ အတြက္ ခ်ီးျမွင့္ရတာျဖစ္တယ္လို႔ နိုဘယ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုေရြးခ်ယ္ေရးေကာ္မတီကသတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
OPCW ရဲ႔ အေထြေထြညႊန္ၾကားေရးမႈး အာခါရ္မက္အူဇူးမ္ရိုး(Ahmet Uzumcu) ကေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၆နွစ္အတြင္း ကမၻာၾကီးရဲ႔ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ က်ေနာ္တို႔အဖဲြ႔ရဲ႔က်ိဳးပမ္းအားထုတ္မႈကို အသိအမွတ္ျပဳေပးတဲ့ ဆုပါဘဲလို႔ ၀မ္းေျမာက္ၾကိဳဆိုလိုက္တယ္။ ျပီးေတာ့“တရား၀င္ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြအရ ဆီးရီးယားမွာျဖန္႔က်က္လႈပ္ရွားေနတဲ့ က်ေနာ္တို႔၀န္ထမ္းေတြရဲ႔သတၱိေျပာင္ေျမာက္တဲ့ အားထုတ္က်ိဳးပမ္းမႈေတြကိုလည္း အသိအမွတ္ျပဳေပးလိုက္တာျဖစ္ပါတယ္”လို႔ ေနာ္ေ၀းအေျခစိုက္ NRK သတင္းဌာနကို ေျပာဆိုခဲ့တယ္။ သူက အဖဲြ႔ရဲ႔ ဓာတုလက္နက္ဆိုင္ရာအထူးက်ြမ္းက်င္သူ(၂၇)ဦး ဆီးရီးယားက ဓာတုလက္နက္သိုေလွာင္ထုတ္လုပ္ရာေနရာေတြကို သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့တယ္လို႔ေျပာပါတယ္။
ဒီနွစ္အတြက္နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုဟာ ဆီးရီးယားနိုင္ငံအဖို႔ လူေပါင္းသန္းနဲ႔ခ်ီ လြတ္ေျမာက္ရာဆီထြက္ေျပးကုန္ျပီး လူတသိန္းေက်ာ္ေသဆံုးသြားျပီျဖစ္တဲ့ ၃နွစ္ၾကာျပည္တြင္းစစ္ၾကီးထဲ အတြင္းက်က်စံုစမ္းအားထုတ္မႈကေန ရလာတဲ့အက်ိဳးဆက္ျဖစ္ပါတယ္။
ျပႆနာမ်ားတဲ့ နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆု
နိုဘယ္လ္ဆုေရြးခ်ယ္ေရးေကာ္မတီရဲ႔အသင္းအဖဲြ႔အစည္းေတြအေနနဲ႔ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုခ်ီးျမွင့္ရာမွာ OPCW အဖဲြ႔ဟာ အၾကိမ္ ၂၀ခုေျမာက္အသင္းအဖဲြ႔အေနနဲ႔ ဆုရရိွခဲ့တာပါ။ ဒီအရင္ ကုလသမဂလက္ေအာက္ခံအဖဲြ႔မ်ား အပါအ၀င္ သဘာ၀၀န္းက်င္နဲ႔ကမၻာေျမျငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုင္ရာအဖဲြ႔အစည္း တခ်ိဳ႔လည္း အသင္းအဖဲြ႔အေနနဲ႔ နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုကိုရဖူးပါတယ္။ နိုင္ငံတကာၾကက္ေျခနီေကာ္မတီ
(ICRC)အဖ႔ဲြဟာ နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုကို ( ၁၉၁၇၊ ၁၉၄၄၊ ၁၉၆၃ )နွစ္ေတြမွာ ၃ၾကိမ္တိတိ ရခဲ့ဘူးပါတယ္။
နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုေရြးခ်ယ္ေရးအဖဲြ႔ဟာ ဘယ္အစိုးရ၊ ဘယ္အဖဲြ႔အစည္းနဲ႔မွနိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးကိစၥ လားလားမွ မဆက္စပ္ပဲ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ နိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရးအေတြ႔အၾကံဳၾကီးမားတဲ့သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ ဂုဏ္သေရရိွအမ်ိဳးသား၂ဦး အမ်ိဳသမီး ၃ဦးနဲ႕ ဖဲြ႔စည္းထားတဲ့ ၅ဦးေကာ္မတီအဖဲြ႔ျဖစ္ပါတယ္။လြတ္လပ္တဲ့ ေကာ္မတီ ဆိုေပမဲ့ နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရစာရငး္ ထုတ္ျပန္တိုင္း အျငင္းပြားမႈေတြရိွခဲ့တယ္။ဥပမာ ၁၉၉၄ ပါလက္စတိုင္း ေျပာက္က်ားေခါင္းေဆာင္ ယာဆာအာရာဖတ္ နဲ႔အစၥေရး ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ယီးဇပ္ခ္ ရာဗင္း တို႔ကို ပူးတဲြ ဆုခ်ီးျမွင့္မႈ၊ ၂၀၀၉ခုနွစ္က အေမရိကန္သမတ အသစ္စက္စက္ဘားရက္ခ္ အိုဘားမား ကို ေရြးခ်ယ္မႈ ကစလို႔ မနွစ္က EU ဥေရာပသမဂကို ခ်ီးျမွင့္တဲ့အထိအယူအဆအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ဂယက္ထခဲ့ပါတယ္။
၁၉၉၁ခုနွစ္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုခ်ီးျမွင့္စဥ္ကေတာ့ အဲဒီတုန္းက ျမန္မာစစ္အစိုးရနဲ႔တရုတ္အစိုးရကလဲြလို႔ နိုင္ငံတကာက ၾသဘာေပးခဲ့ပါတယ္။ အခုတခါ ၂၀၁၃ခုအတြက္ ဆုခ်ီးျမွင့္ခံရတဲ့OPCW အဖဲြ႕ကိုလည္း ကန္႔ကြက္ေ၀ဖန္တာမ်ိဳး မၾကားရပါဘူး။ ဒီဆုဟာ နိုင္ငံတကာ ဓာတုလက္နက္ဖ်က္သိမ္းေရးအတြက္အရိွန္ျမွင့္တက္ေစမွာျဖစ္သလို အေမရိကန္၊ ရုရွားနဲ႔ တရုတ္လို နိုင္ငံၾကီးေတြရဲ႔ ဓာတုလက္နက္ပိုင္ဆိုင္မႈနဲ႔ လိႈ႔၀ွက္စမ္းသပ္မႈေတြကိုလည္း စိမ္ေခၚမယ့္အေျခအေနမ်ိဳးျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္။
ျမန္မာ နဲ႔ OPCW
ဓာတုလက္နက္တားျမစ္ပိတ္ပင္ေရးအဖဲြ႔OPCW ဟာ ဖဲြ႔စည္းျပီး ၁၆နွစ္အတြင္း အဖဲြ႔၀င္နိုင္ငံေပါင္း၁၉၀ ေလာက္ ပါ၀င္တယ္။ ဓာတုလက္နက္တားဆီးကာကြယ္ေရးကို သေဘာတူလက္မွတ္ထိုးတဲ့နိုင္ငံမွန္သမွ်အလိုအေလွ်ာက္အဖဲြ႔ျဖစ္တယ္။ အာဖရိကတိုက္က ဆိုမာလီ နိုင္ငံဟာ ေနာက္ဆံုးအဖဲြ႔၀င္နိုင္ငံျဖစ္တယ္။ကမၻာ့ လူဦးေရ ၉၈ ရာခိုင္နံႈးက ဓာတုလက္နက္ကို ခါးခါးသီးသီးက ဆန္႔က်င္ေနၾကေပမဲ့ အဲဒီထဲမွာျမန္မာနိုင္ငံေတာ့ မပါေသးတာကို စိတ္မေကာင္းစရာေတြ႔ရတယ္။ ျမန္မာနဲ႔ အစၥေရးနိုင္ငံဟာေနာက္ပိုင္းမွာ လက္မွတ္ထိုးေပမဲ့ အဖဲြ႔ရဲ႔ စည္းကမ္းေတြ လိုက္နာအေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ေတာ့ပ်က္ကြက္ေနတုန္းပါ။ အင္ဂိုလာ၊ အီဂ်စ္၊ ေျမာက္ကိုရီးယား၊ ေတာင္ဆူဒန္နိုင္ငံတို႔ဟာ ဓာတုလက္နက္အသံဳးမျပဳေရးစာခ်ဳပ္ကိုလံုး၀ လက္မွတ္မထိုးပါဘူး။ OPCW အဖဲြ႔ဟာ ကမၻာသိ ေၾကျငာခံထားရတဲ့ ဓာတုလက္နက္ကုန္ပစၥည္း၇၁၁၉၆ မက္ထရစ္တန္ခ်ိန္ ေတြထဲက တန္ခ်ိန္ ၅၈၁၇၂ ဒါမွမဟုတ္ ၈၁. ၇၁ ရာခိုင္နႈံး ကို ဖ်က္ဆီးနိုင္ခဲ့တယ္။
၁၉၉၇ အဖဲြ႔စတင္လႈပ္ရွားစဥ္ကစျပီး ဓာတုလက္နက္ပိုင္ဆိုင္မႈမွာနာမည္ဆိုးထြက္ေနတဲ့ နိုင္ငံေပါင္း ၈၆ နိုင္ငံရဲ႔ ဓာတုလက္နက္ထုတ္လုပ္ေရးေနရာဌာန ၁၉၀၀ ေက်ာ္နဲ႔ ဓာတုလက္နက္ ဆက္စပ္တည္ရိွတဲ့ေနရာေပါင္း၂၂၈ ေနရာမွ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေပါင္း ၅၃၀၀ေလာက္ ျပဳလုပ္ခဲ့ျပီးျဖစ္တယ္လို႔ OPCW က သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့တယ္။ကမၻာတ၀ွမ္းက လက္နက္ထုတ္လုပ္ရာဌာန ၅၀၀၀ နီးပါးမွာ တရား၀င္စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြလုပ္ခဲ့ျပီးျဖစ္တယ္။
ယခၡဳျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌ သူရဦးေရႊမန္း ဦးေဆာင္ျပီးဓာတုလက္နက္နဲ႔ ညဴကလီးယားလက္၀ယ္ကိုင္ေဆာင္ထားတဲ့ ေျမာက္ကိုးရီးယားမွာ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာအကူအညီရယူဖို႔ တရုတ္ၾကားခံ အကူအညီနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ လအနည္းငယ္ကပဲအေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ျမန္မာ နယ္စပ္ေရးရာ စစ္၀န္ၾကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး သိန္းေဌး ကို ေျမာက္ကိုးရီးယားနဲ႔ဆက္ႏြယ္မႈနဲ႔နာမည္ပ်က္စာရင္းထဲထည့္ထားပါတယ္။
စစ္တပ္နဲ႔ ဓာတုလက္နက္
OPCWအဖဲြ႔အေပၚခင္ကတည္းက ကရင္ျပည္နယ္တြင္းစစ္ပဲြေတြမွာ ဓာတုလက္နက္သံုးစဲြခဲံတဲ့သာဓကေတြရိွခဲ့တယ္။၁၉၉၄ ကရင္ျပည္နယ္ မာနယ္ပေလာ တိုက္ပဲြနဲ႔ ၀မ္ခ တိုက္ပဲြ အတြင္းမွာ တပ္မေတာ္က ဓာတုလက္နက္ေတြ အသံုးျပဳတဲ့ သတင္း ထြက္ေပၚခဲ့ဖူးတယ္။ ထိုစဥ္က ဘီဘီစီ အင္တာဗ်ဴးတခုမွာ KNU ေျပာခြင့္ရသူတေယာက္က ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ဟာ အမ်ိဳးအမည္မသိရတဲ့ လက္နက္ဆန္းတခ်ိဳ႔ကိုအသံုးျပဳတယ္လို႔ ယူဆရတဲ့အေၾကာင္း၊ မိမိတို႕ KNU တပ္သားတခ်ိဳ႔ တဖက္တပ္က ပစ္ေဖာက္တဲ့ဓာတ္ေငြ႔တခ်ိဳ႔ရႈရိႈက္မိျပီး နွာေခါင္းနဲ့ နားေတြက ေသြးေတြစီးထြက္လာတဲ့အေၾကာင္း သတင္းထုတ္လႊင့္ဖူးပါတယ္။၀မ္ခတိုက္ပဲြမွာ ပါ၀င္ခဲ့သူ ေလာေလာဆယ္ နယ္သာလန္နိုင္ငံမွာ ေနထိုင္ေနတဲ့ ကိုေမာင္ေမာင္ေမာ္ကလည္း“ က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္ ဓာတုလက္နက္လို႔ထင္ရတဲ့ ဓာတ္ေငြ႔စူးစူးရွရွအနံ႔ကို ဘယ္လိုမွ သီးမခံနိုင္လို႔တဖဲြ႔လံုးနဲ႔အတူ တပ္ဆုတ္ခဲ့ရတယ္။ အင္မတန္ဆိုး၀ါးျပီး အသက္ရႈၾကပ္တယ္” လို႔ ေျပာပါတယ္။
ေလာေလာဆယ္ ဆီြဒင္နိုင္ငံမွာေနထိုင္ေနတဲ့ KNU အရာရိွေဟာင္းတေယာက္ကလည္း သူတပ္က ရဲေဘာ္တခ်ိဳ႔တပ္မေတာ္ကပစ္ခတ္တဲ့ ဓာတုလက္နက္လို႔ ယူဆရတဲ့ အမ်ိဳးအမည္မသိ လက္နက္ဒါဏ္ေၾကာင့္ခႏၵာကိုယ္အေရျပားေတြေလာင္ၾကြမ္းခဲ့သလို၊ နားနဲ႔ နွာေခါင္းထဲက ေသြးေတြယိုစီးျပီး ေသဆံုးမႈေတြ၊ တခ်ိဳ႔ လက္နက္ဆန္းဒါဏ္ေၾကာင့္နာတာရွည္ေ၀ဒနာေတြခံစားေနရတဲ့အေၾကာင္းလည္း သိရပါတယ္။ ဓာတုလက္နက္ဟာ အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္ထိခိုက္နာက်င္ေစသလိုကုသဖို႔မလြယ္ကူတဲံ နာတာရွည္ေရာဂါေ၀ဒနာကို ခံစာ းၾကရတာျဖစ္တယ္။ တကယ္တမ္းဆို စစ္ပဲြေတြရဲ႔နွစ္ဘက္ ရင္ဆိုင္တိုက္ပဲြေတြမွာ မ်က္ရည္ယိုဗံုးေတာင္ သံုးခြင့္မရိွဘူးလို႔ ဂ်နီဗာ ကြန္ဗင္းရွင္းမွာျပဌာန္းထားပါတယ္။
ျမန္မာ့ ဓာတုလက္နက္ထုတ္လုပ္မႈ
ေလာေလာဆယ္ ေနာ္ေ၀းနိုင္ငံမွာေနထိုင္ေနျပီး လြန္ခဲ့တဲ့၃နွစ္ေလာက္က ျမန္မာနိုင္ငံက လိႈ႕၀ွက္ထြက္လာျပီး ျမန္မာစစ္အစိုးရရဲ႔ ညူကလီးယားလက္နက္ပိုင္ဆိုင္ဖို႔ဲ့လိႈ႔၀ွက္ၾကံစည္မႈေတြကို နိုင္ငံတကာသိေအာင္ ဖြင့္ခ်ခဲ့တဲ့ မေကြးတိုင္း အမွတ္ ၂ သိပၸံနဲ႔နည္းပညာဆိုင္ရာ ပစၥည္းထုတ္လုပ္ေရး အလုပ္ရံု ဌာနစုမႈး ဗိုလ္မႈးေဟာင္း စိုင္းသိန္း၀င္းကေတာ့တပ္မေတာ္က ဓာတုလက္နက္ပိုင္ဆိုင္တယ္မပိုင္ဆိုင္ဘူး တိက်တဲ့ အေထာက္အထားမျပနိုင္ေပမဲ့ဓာတုလက္နက္ ထုတ္လုပ္သံုးစဲြခဲ့တာကေတာ့ ေသခ်ာတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
ယခင္ အမွတ္ ၅ ကာကြယ္ေရးပစၥည္း ထုတ္လုပ္ေရးစက္ရံု(ကပစ)မွာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ ဗိုလ္မးႈၾကီးဥာဏ္ထြန္း တပ္မေတာ္နည္းပညာတကၠသိုလ္ ကထိက ဘ၀မွာသူတို႔ ဗိုလ္ေလာင္းေတြကို စစ္လက္နက္ဆိုင္ရာပညာပို႔ခ်ေနရင္း ကရင္ျပည္နယ္စစ္ပဲြေတြမွာဓာတုလက္နက္ေတြ ထုတ္လုပ္သံုးစဲြခဲ့ေၾကာင္း ဖြင့္ေျပာခဲ့ဖူးတယ္လို႔ ရွင္းျပပါတယ္။
“၁၉၉၆ခုနွစ္ က်ေနာ္တို႕တတိယနွစ္ဗိုလ္ေလာင္း ေက်ာင္းသားဘ၀ သင္တန္းပိုခ်တုန္းက ေကအင္ယူ၀မ္ခစခန္းကိုတပ္မေတာ္စစ္ေၾကာင္းထိုး တိုက္ခဲ့တုန္းက တပ္မေတာ္ဘက္က အက်အဆံုးမ်ားျပီး၊ သမရိုးက်နည္းနဲ႔တိုက္လို႔ မနိုင္တာေၾကာင့္ တမ်ိဳးၾကံၾကရေအာင္ဆိုျပီး၊စက္ရံုကေန ဓာတုလက္နက္ေတြထုတ္သံုးၾကတာတဲ့၊ျပီးေတာ့ ရိုးရိုး High Explosive Shell( ျပင္းထန္စြာေပါက္ကဲြေစတတ္တဲ့ အေျမွာက္က်ီ)ေတြၾကားထဲမွာ Chemical ဓာတုလက္နက္ေတြ ေရာသံုးၾကတယ္။
လက္နက္ေတြကို ကပစ(၅) ကပဲထုတ္ေပးတယ္လို႔ဗိုလ္မႈးၾကီးဥာဏ္ထြန္းကိုယ္တိုင္ ေက်ာင္းသင္ခန္းစာနဲ႔ ဆက္စပ္ျပီး ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္၊ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ပိုင္း က်ေနာ္တို႔ အဲဒီ အမွတ္(၅)စက္ရံုကို သြားေလ့လာရတဲ့အခါ ကလိုရင္း စက္ရံုေဖာင္ေဒးရွင္းၾကီးပဲ က်န္ေတာ့တယ္။ သူတို႔လုပ္ခ်င္တဲ့ ဓာတုလက္နက္ေတြထုတ္ျပီး ျပန္ဖ်က္လိုက္တာပါ၊ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဂ်နီဗာသေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ ျငိေနတာကိုး၊ တရား၀င္သံုးလို႔မရဘူး” လို႕ ဗိုလ္မႈးေဟာင္းစိုင္းသိန္း၀င္းကေျပာပါတယ္။
ဆင္တဲ ကပစ(၃)အနားမွာ
၁၉၉၉-၂၀၀၀ ေလာက္က တရုတ္အကူအညီနဲ႔ ဓာတုလက္နက္ထုတ္လုပ္ေရး စက္ရံုတခု ေဆာက္လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ သတင္းေတြေပၚထြက္ခဲ့ဖူးတယ္။မေကြးတိုင္းအတြင္းမွာလည္း ေျမာက္ကိုးရီးယားအကူအညီနဲ႔ လက္နက္ထုတ္လုပ္ေရးစက္ရံုတည္ေထာင္ခဲံ့တဲ့သတင္းေတြၾကားရပါတယ္။
ျမန္မာနိုင္ငံအမွတ္(၃) ကာကြယ္ေရးပစၥည္းထုတ္လုပ္ေရးစက္ရံုဟာ လက္နက္ခဲယမ္းမီးေက်ာက္ေတြ အဓိကထား ထုတ္လုပ္တာဆိုေပမဲ့ေလယာဥ္ဗံုးေတြလည္း ပါ၀င္ေၾကာင္းသိရတယ္။ အဲဒီဗံုးေတြမွာ Thicknel လို႔ေခၚတဲ့ ေစးပ်စ္ပ်စ္နဲ႔မီးေလာင္လြယ္တဲ့ ဘန္ဇင္း လိုဓာတုပစၥည္းကိုအေျခခံထုတ္ၾကတာျဖစ္တယ္။ မနွစ္က ကခ်င္ျပည္နယ္မွာအဲဒီဗံုးေတြ သံုးခဲ့တယ္လို႔ သတင္းေတြေပၚထြက္ခဲ့တယ္။ကခ်င္သူပုန္ေတြ အဆိပ္လက္နက္ဒါဏ္ထိခဲ့ေၾကာင္း၊စိုက္ခင္းေတြ ပ်က္ဆီးသလို သဘာ၀မိုးနဲ႔မတူတဲ့ မိုးစက္ေတြက်ခဲ့တဲ့အေၾကာင္း သတင္းေတြေပၚခဲ့ဖူးပါတယ္။လူကို ထိရင္ မီးေလာင္ျပီး တကိုယ္လံုးမဲတူးသြားတာမ်ိဳးပါ။ ေလာင္ၾကြမ္းမႈပိုျပီးျမွင့္ခ်င္ရင္သတၱဳအမံႈေတြသံုးတတ္တယ္လို႔လည္း ဗိုလ္မႈးေဟာင္း စိုင္းသိန္း၀င္းကရွင္းျပခဲ့တယ္။ လက္ပန္ေတာင္းသပိတ္ျဖိဳခဲြတုန္းကေတာ့ ေဖာ့စ္ဖရပ္စ္မီးစုန္းဓာတ္ပါတဲ့ မီးေလာင္ဗံုးအမ်ိဳးအစားေတြအသံုးျပဳခဲ့တာပါ။ အဲဒါ ဓာတုလက္နက္ အမ်ိဳးအစားမွာပါ၀င္တယ္။( ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က စစ္လက္နက္ေတြအေၾကာင္း မေလ့လာထားပဲ၊ အစိုးရ တာ၀န္ရိွသူေတြလိမ္လည္ရွင္းျပသလို သံေယာင္လိုက္ျပီးမ်က္ရည္ယိုဗံုးပါလို႔မွားယြင္းေျပာဆိုခဲ့တာျဖစ္တယ္)
ျမန္မာျပည္မွာဓာတုလက္နက္ထုတ္ဖို႔ အႏၱရာယ္မ်ားတယ္ဆိုေပမဲ့ လြယ္ကူပါတယ္လို႔လည္း ဗိုလ္မႈးစိုင္းသိန္း၀င္းကေျပာျပတယ၊္ “ ဒီလိုဗံုးမ်ိဳးေတြက ပထမကမၻာစစ္ကတည္းက အသံုးျပဳေနတာဆိုေတာ့ထုတ္လုပ္ဖို႔လြယ္ကူပါတယ္၊ ကလိုရင္းကေန ထုတ္ခဲ့တဲ့သာဓကေတြလည္းရိွတယ္၊ ကခ်င္မွာလည္း သံုးစဲြခဲ့တဲ့ သတင္းေတြလည္းထြက္ေနတာပဲ၊ဓာတုလက္နက္ကို ရိုးရိုး လက္နက္ေတြနဲ႔ တဲြသံုးတာတိုက္ပဲြမွာ ထိေရာက္တယ္။ ဥပမာဘန္ကာထဲမ်က္ရည္ယိုဗံုး၊ မီးေလာင္ဗံုးေတြထည့္ပစ္ေတာ့ တဖက္ရန္သူက မခံနိုင္လို႔ အျပင္ထြက္လာတဲ့အခါမ်ိဳးမွာပိုင္ပိုင္နိုင္နိုင္ ပစ္သတ္တာမ်ိဳးပါ”
ျမန္မာ အစိုးရ OPCW နဲ႔ ပူးေပါင္းမလား
ဒီေမးခြန္းဟာသမတဦးသိန္းစိန္ ကို ေခါင္းစားေစပါတယ္။ OPCW နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရလိုက္တာ ျမန္မာအစိုးရအတြက္နွစ္အတန္ၾကာလိႈ႕၀ွက္ျပီး မရွင္မရွင္းလုပ္ခဲ့တာေတြကို အထုတ္ေျဖျပရမလိုျဖစ္ေနပါတယ္။OPCW အဖဲြ႔ဟာ အခုနွစ္ ေဖဖ၀ါရီကပဲ ေနျပည္ေတာ္ကိုသြားေရာက္ျပီး ဓာတုလက္နက္ အသံဳးမျပဳေရးကိုလက္ေတြ႔အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာဘက္က တိက်တဲ့ အေျဖမေပးခဲ့ပါဘူး။ဘာေၾကာင့္ ဓာတုလက္နက္ဖ်က္သိမ္းေရးကို မလုပ္ရဲတာလည္းဆိုတာ စဥ္းစားစရာေတြပါ။
ဓာတုလက္နက္မစြန္႔လႊတ္ခ်င္ေသးတ့ဲံ သေဘာလား၊ ျပည္တြင္းစစ္ အဆံုးသပ္ဖို႔ မေရရာေသးတဲ့သေဘာလား၊ ဒီကေန႔လုပ္ေနတဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြအေပၚ အာမ မခံနိုင္လို႔လား၊ ျပည္တြင္းစစ္မီးဆက္ေတာက္ေနအံုးမဲ့ လကၡဏာလား ဆိုတာ မကဲြျပားပါဘူး။
တကယ္လို႔OPCW နဲ႔ အျပည့္အ၀ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုရင္ မိမိတို႔ရဲ႔ လက္နက္စက္ရံုေတြ အစစ္ေဆးခံရမွာျဖစ္ပါတယ္။ လူသိထင္ရွားျဖစ္မွာစိုးရိမ္ဟန္တူပါတယ္။
ျငိမ္းခ်မ္းေရးလိုခ်င္ရင္ ဓာတုလက္နက္ဖ်က္သိမ္းပါ
သမတဦးသိန္းစိန္အစိုးရအေနနဲ႔ေရြးစရာလမ္းတခုထဲရိွပါတယ္။ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ပုန္းလွ်ိဳးကြယ္လွ်ိဳး တည္ေဆာက္ထားတဲ့ဓာတုလက္နက္ေတြ ဖ်က္သိမ္းရပါမယ္။ OPCW အေနနဲ႔ နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆု ခ်ီးျမွင့္ခံရျပီမို႕မိမိရည္မွန္းခ်က္ကို အရိွန္ျမွင့္လုပ္ေဆာင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္သမတ အိုဘားမားနဲ႔အိမ္ျဖဴေတာ္ေျပာခြင့္ရပုဂိုလ္ ကလည္း OPCW ရဲ႔ တန္ဘိုးျမင့္လာမႈကို ၀မ္းေျမာက္ၾကိဳဆိုခဲ့ပါတယ္။
ဒီဆုဟာOPCW ရဲ႔ ဆီးရီးယားအပါအ၀င္ နိုင္ငံတကာရဲ႔ဓာတုလက္နက္ဆိုးေတြ ဖ်က္သိမ္းေရး နဲ႔ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္ဖို႔ကမၻာ့ျပည္သူေတြကို တပ္လွန္႔ေပးလိုက္တာလည္းျဖစ္တယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံအေနနဲ႔ နိုင္ငံတကာနဲ႔လက္တဲြျပီး ပြင့္လင္းျမင္သာတဲ့ ဖံြ႔ျဖိဳးေရးက႑သစ္တရပ္ကို ေဖာ္ထုတ္ျပသဖို႔ အခ်ိန္က်ေနပါျပီ။သမတဦးသိန္းစိန္ အေနနဲ႔ မိမိကို လာမွန္တဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရး နိုဘယ္လ္ မွ်ားခ်က္ကို သတၱိရိွရိွိရင္ေကာ့ခံရံုကလဲြလို႔ု တျခားလမ္းမရိွေတာ့ပါ..။
ကိုညိဳ( ေအာ္စလို)
၁၃ေအာက္တိုဘာ၂၀၁၃။
သမၼတအတြက္ ဒါဏ္ရာနွစ္ခ်က္
၂၀၁၃ခုနွစ္အတြက္ျငိမ္းခ်မ္းနိုဘယ္လ္ဆု ဟာ ျမန္မာသမတၾကီးကိုု ဒါဏ္ရာနွစ္ခ်က္ရေစတယ္။တခ်က္က သူ႔နွလံုးသားတည့္တည့္ျဖစ္ျပီး ေနာက္တခ်က္ကေခါင္းတည့္တည့္ျဖစ္တယ္။ နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုၾကီးနဲ႔လဲြသြားလို႔ နွလံုးသားကို ထိမွန္တဲ့ဒါဏ္ သမတၾကီးခံနိုင္ရည္ ရိွေကာင္းရိွမွာပါ။ ဒါေပမဲ့နယ္သာလန္အေျခစိုက္ ဓာတုလက္နက္ တားျမစ္ပိတ္ပင္ေရးအဖဲြ႔( Organisation for theProhibition of Chemical Weapons- OPCW) အဖဲြ႔ နိုဘယ္လ္ဆုဆြတ္ခူးသြားတာကေတာ့ သမတဦးေခါင္းမိုးၾကိဳးပစ္ခံရတာနဲ႔ တူေကာင္းတူနိုင္ပါတယ္။ တနည္းေျပာရရင္ သမတၾကီး နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုမရတာထက္ နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရသြားတဲ့ အဖဲြ႔နဲ႔ မလဲြမေသြ ရင္ဆိုင္ရေတာ့မဲ့ အေျခအေနကသမတဦးသိန္းစိန္အတြက္ ျပႆနာပါ။
ဓာတုလက္နက္နဲ႔ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလဲလွယ္မႈ
ျမန္မာနိုင္ငံမွာ တိုင္းရင္သားလက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔အေသအေၾက စစ္ပဲြေတြျဖစ္ပြားျပီး ျပည္တြင္းစစ္အရိွန္ေကာင္းေနတဲ့ကာလ ၁၉၉၇ ခုနွစ္မွာ နယ္သာလန္အေျခစိုက္ ဓာတုလက္နက္တားျမစ္ပိတ္ပင္ေရးအဖဲြ႔ OPCW စတင္ေပၚေပါက္လာတာပါ။မၾကာေသးခင္က ဆီးရီးယားမွာ အစိုးရရဲ႔ ဓာတုလက္နက္အသံုးျပဳမႈေၾကာင့္ လူမမယ္ ခေလးငယ္ေတြအပါအ၀င္အစိုးရဆန္႔က်င္သူ ၅၀၀ေက်ာ္ေသဆံုးခဲ့ျပီးေနာက္ OPCW ရဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြနဲ႔ က်ိဳးပမ္းအားထုတ္ေနမႈအေပၚနိုဘယ္လ္ဆုေရြးခ်ယ္ေရးေကာ္မတီကဂုဏ္ျပဳထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဓာတုလက္နက္ ပ်က္သုန္းကင္းစင္ေရးအတြက္က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ အားထုတ္က်ိဳးပမ္းမႈ အတြက္ ခ်ီးျမွင့္ရတာျဖစ္တယ္လို႔ နိုဘယ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုေရြးခ်ယ္ေရးေကာ္မတီကသတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
OPCW ရဲ႔ အေထြေထြညႊန္ၾကားေရးမႈး အာခါရ္မက္အူဇူးမ္ရိုး(Ahmet Uzumcu) ကေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၆နွစ္အတြင္း ကမၻာၾကီးရဲ႔ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ က်ေနာ္တို႔အဖဲြ႔ရဲ႔က်ိဳးပမ္းအားထုတ္မႈကို အသိအမွတ္ျပဳေပးတဲ့ ဆုပါဘဲလို႔ ၀မ္းေျမာက္ၾကိဳဆိုလိုက္တယ္။ ျပီးေတာ့“တရား၀င္ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြအရ ဆီးရီးယားမွာျဖန္႔က်က္လႈပ္ရွားေနတဲ့ က်ေနာ္တို႔၀န္ထမ္းေတြရဲ႔သတၱိေျပာင္ေျမာက္တဲ့ အားထုတ္က်ိဳးပမ္းမႈေတြကိုလည္း အသိအမွတ္ျပဳေပးလိုက္တာျဖစ္ပါတယ္”လို႔ ေနာ္ေ၀းအေျခစိုက္ NRK သတင္းဌာနကို ေျပာဆိုခဲ့တယ္။ သူက အဖဲြ႔ရဲ႔ ဓာတုလက္နက္ဆိုင္ရာအထူးက်ြမ္းက်င္သူ(၂၇)ဦး ဆီးရီးယားက ဓာတုလက္နက္သိုေလွာင္ထုတ္လုပ္ရာေနရာေတြကို သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့တယ္လို႔ေျပာပါတယ္။
ဒီနွစ္အတြက္နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုဟာ ဆီးရီးယားနိုင္ငံအဖို႔ လူေပါင္းသန္းနဲ႔ခ်ီ လြတ္ေျမာက္ရာဆီထြက္ေျပးကုန္ျပီး လူတသိန္းေက်ာ္ေသဆံုးသြားျပီျဖစ္တဲ့ ၃နွစ္ၾကာျပည္တြင္းစစ္ၾကီးထဲ အတြင္းက်က်စံုစမ္းအားထုတ္မႈကေန ရလာတဲ့အက်ိဳးဆက္ျဖစ္ပါတယ္။
ျပႆနာမ်ားတဲ့ နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆု
နိုဘယ္လ္ဆုေရြးခ်ယ္ေရးေကာ္မတီရဲ႔အသင္းအဖဲြ႔အစည္းေတြအေနနဲ႔ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုခ်ီးျမွင့္ရာမွာ OPCW အဖဲြ႔ဟာ အၾကိမ္ ၂၀ခုေျမာက္အသင္းအဖဲြ႔အေနနဲ႔ ဆုရရိွခဲ့တာပါ။ ဒီအရင္ ကုလသမဂလက္ေအာက္ခံအဖဲြ႔မ်ား အပါအ၀င္ သဘာ၀၀န္းက်င္နဲ႔ကမၻာေျမျငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုင္ရာအဖဲြ႔အစည္း တခ်ိဳ႔လည္း အသင္းအဖဲြ႔အေနနဲ႔ နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုကိုရဖူးပါတယ္။ နိုင္ငံတကာၾကက္ေျခနီေကာ္မတီ
(ICRC)အဖ႔ဲြဟာ နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုကို ( ၁၉၁၇၊ ၁၉၄၄၊ ၁၉၆၃ )နွစ္ေတြမွာ ၃ၾကိမ္တိတိ ရခဲ့ဘူးပါတယ္။
နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုေရြးခ်ယ္ေရးအဖဲြ႔ဟာ ဘယ္အစိုးရ၊ ဘယ္အဖဲြ႔အစည္းနဲ႔မွနိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးကိစၥ လားလားမွ မဆက္စပ္ပဲ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ နိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရးအေတြ႔အၾကံဳၾကီးမားတဲ့သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ ဂုဏ္သေရရိွအမ်ိဳးသား၂ဦး အမ်ိဳသမီး ၃ဦးနဲ႕ ဖဲြ႔စည္းထားတဲ့ ၅ဦးေကာ္မတီအဖဲြ႔ျဖစ္ပါတယ္။လြတ္လပ္တဲ့ ေကာ္မတီ ဆိုေပမဲ့ နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရစာရငး္ ထုတ္ျပန္တိုင္း အျငင္းပြားမႈေတြရိွခဲ့တယ္။ဥပမာ ၁၉၉၄ ပါလက္စတိုင္း ေျပာက္က်ားေခါင္းေဆာင္ ယာဆာအာရာဖတ္ နဲ႔အစၥေရး ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ယီးဇပ္ခ္ ရာဗင္း တို႔ကို ပူးတဲြ ဆုခ်ီးျမွင့္မႈ၊ ၂၀၀၉ခုနွစ္က အေမရိကန္သမတ အသစ္စက္စက္ဘားရက္ခ္ အိုဘားမား ကို ေရြးခ်ယ္မႈ ကစလို႔ မနွစ္က EU ဥေရာပသမဂကို ခ်ီးျမွင့္တဲ့အထိအယူအဆအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ဂယက္ထခဲ့ပါတယ္။
၁၉၉၁ခုနွစ္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုခ်ီးျမွင့္စဥ္ကေတာ့ အဲဒီတုန္းက ျမန္မာစစ္အစိုးရနဲ႔တရုတ္အစိုးရကလဲြလို႔ နိုင္ငံတကာက ၾသဘာေပးခဲ့ပါတယ္။ အခုတခါ ၂၀၁၃ခုအတြက္ ဆုခ်ီးျမွင့္ခံရတဲ့OPCW အဖဲြ႕ကိုလည္း ကန္႔ကြက္ေ၀ဖန္တာမ်ိဳး မၾကားရပါဘူး။ ဒီဆုဟာ နိုင္ငံတကာ ဓာတုလက္နက္ဖ်က္သိမ္းေရးအတြက္အရိွန္ျမွင့္တက္ေစမွာျဖစ္သလို အေမရိကန္၊ ရုရွားနဲ႔ တရုတ္လို နိုင္ငံၾကီးေတြရဲ႔ ဓာတုလက္နက္ပိုင္ဆိုင္မႈနဲ႔ လိႈ႔၀ွက္စမ္းသပ္မႈေတြကိုလည္း စိမ္ေခၚမယ့္အေျခအေနမ်ိဳးျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္။
ျမန္မာ နဲ႔ OPCW
ဓာတုလက္နက္တားျမစ္ပိတ္ပင္ေရးအဖဲြ႔OPCW ဟာ ဖဲြ႔စည္းျပီး ၁၆နွစ္အတြင္း အဖဲြ႔၀င္နိုင္ငံေပါင္း၁၉၀ ေလာက္ ပါ၀င္တယ္။ ဓာတုလက္နက္တားဆီးကာကြယ္ေရးကို သေဘာတူလက္မွတ္ထိုးတဲ့နိုင္ငံမွန္သမွ်အလိုအေလွ်ာက္အဖဲြ႔ျဖစ္တယ္။ အာဖရိကတိုက္က ဆိုမာလီ နိုင္ငံဟာ ေနာက္ဆံုးအဖဲြ႔၀င္နိုင္ငံျဖစ္တယ္။ကမၻာ့ လူဦးေရ ၉၈ ရာခိုင္နံႈးက ဓာတုလက္နက္ကို ခါးခါးသီးသီးက ဆန္႔က်င္ေနၾကေပမဲ့ အဲဒီထဲမွာျမန္မာနိုင္ငံေတာ့ မပါေသးတာကို စိတ္မေကာင္းစရာေတြ႔ရတယ္။ ျမန္မာနဲ႔ အစၥေရးနိုင္ငံဟာေနာက္ပိုင္းမွာ လက္မွတ္ထိုးေပမဲ့ အဖဲြ႔ရဲ႔ စည္းကမ္းေတြ လိုက္နာအေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ေတာ့ပ်က္ကြက္ေနတုန္းပါ။ အင္ဂိုလာ၊ အီဂ်စ္၊ ေျမာက္ကိုရီးယား၊ ေတာင္ဆူဒန္နိုင္ငံတို႔ဟာ ဓာတုလက္နက္အသံဳးမျပဳေရးစာခ်ဳပ္ကိုလံုး၀ လက္မွတ္မထိုးပါဘူး။ OPCW အဖဲြ႔ဟာ ကမၻာသိ ေၾကျငာခံထားရတဲ့ ဓာတုလက္နက္ကုန္ပစၥည္း၇၁၁၉၆ မက္ထရစ္တန္ခ်ိန္ ေတြထဲက တန္ခ်ိန္ ၅၈၁၇၂ ဒါမွမဟုတ္ ၈၁. ၇၁ ရာခိုင္နႈံး ကို ဖ်က္ဆီးနိုင္ခဲ့တယ္။
၁၉၉၇ အဖဲြ႔စတင္လႈပ္ရွားစဥ္ကစျပီး ဓာတုလက္နက္ပိုင္ဆိုင္မႈမွာနာမည္ဆိုးထြက္ေနတဲ့ နိုင္ငံေပါင္း ၈၆ နိုင္ငံရဲ႔ ဓာတုလက္နက္ထုတ္လုပ္ေရးေနရာဌာန ၁၉၀၀ ေက်ာ္နဲ႔ ဓာတုလက္နက္ ဆက္စပ္တည္ရိွတဲ့ေနရာေပါင္း၂၂၈ ေနရာမွ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေပါင္း ၅၃၀၀ေလာက္ ျပဳလုပ္ခဲ့ျပီးျဖစ္တယ္လို႔ OPCW က သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့တယ္။ကမၻာတ၀ွမ္းက လက္နက္ထုတ္လုပ္ရာဌာန ၅၀၀၀ နီးပါးမွာ တရား၀င္စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြလုပ္ခဲ့ျပီးျဖစ္တယ္။
ယခၡဳျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌ သူရဦးေရႊမန္း ဦးေဆာင္ျပီးဓာတုလက္နက္နဲ႔ ညဴကလီးယားလက္၀ယ္ကိုင္ေဆာင္ထားတဲ့ ေျမာက္ကိုးရီးယားမွာ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာအကူအညီရယူဖို႔ တရုတ္ၾကားခံ အကူအညီနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ လအနည္းငယ္ကပဲအေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ျမန္မာ နယ္စပ္ေရးရာ စစ္၀န္ၾကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး သိန္းေဌး ကို ေျမာက္ကိုးရီးယားနဲ႔ဆက္ႏြယ္မႈနဲ႔နာမည္ပ်က္စာရင္းထဲထည့္ထားပါတယ္။
စစ္တပ္နဲ႔ ဓာတုလက္နက္
OPCWအဖဲြ႔အေပၚခင္ကတည္းက ကရင္ျပည္နယ္တြင္းစစ္ပဲြေတြမွာ ဓာတုလက္နက္သံုးစဲြခဲံတဲ့သာဓကေတြရိွခဲ့တယ္။၁၉၉၄ ကရင္ျပည္နယ္ မာနယ္ပေလာ တိုက္ပဲြနဲ႔ ၀မ္ခ တိုက္ပဲြ အတြင္းမွာ တပ္မေတာ္က ဓာတုလက္နက္ေတြ အသံုးျပဳတဲ့ သတင္း ထြက္ေပၚခဲ့ဖူးတယ္။ ထိုစဥ္က ဘီဘီစီ အင္တာဗ်ဴးတခုမွာ KNU ေျပာခြင့္ရသူတေယာက္က ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ဟာ အမ်ိဳးအမည္မသိရတဲ့ လက္နက္ဆန္းတခ်ိဳ႔ကိုအသံုးျပဳတယ္လို႔ ယူဆရတဲ့အေၾကာင္း၊ မိမိတို႕ KNU တပ္သားတခ်ိဳ႔ တဖက္တပ္က ပစ္ေဖာက္တဲ့ဓာတ္ေငြ႔တခ်ိဳ႔ရႈရိႈက္မိျပီး နွာေခါင္းနဲ့ နားေတြက ေသြးေတြစီးထြက္လာတဲ့အေၾကာင္း သတင္းထုတ္လႊင့္ဖူးပါတယ္။၀မ္ခတိုက္ပဲြမွာ ပါ၀င္ခဲ့သူ ေလာေလာဆယ္ နယ္သာလန္နိုင္ငံမွာ ေနထိုင္ေနတဲ့ ကိုေမာင္ေမာင္ေမာ္ကလည္း“ က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္ ဓာတုလက္နက္လို႔ထင္ရတဲ့ ဓာတ္ေငြ႔စူးစူးရွရွအနံ႔ကို ဘယ္လိုမွ သီးမခံနိုင္လို႔တဖဲြ႔လံုးနဲ႔အတူ တပ္ဆုတ္ခဲ့ရတယ္။ အင္မတန္ဆိုး၀ါးျပီး အသက္ရႈၾကပ္တယ္” လို႔ ေျပာပါတယ္။
ေလာေလာဆယ္ ဆီြဒင္နိုင္ငံမွာေနထိုင္ေနတဲ့ KNU အရာရိွေဟာင္းတေယာက္ကလည္း သူတပ္က ရဲေဘာ္တခ်ိဳ႔တပ္မေတာ္ကပစ္ခတ္တဲ့ ဓာတုလက္နက္လို႔ ယူဆရတဲ့ အမ်ိဳးအမည္မသိ လက္နက္ဒါဏ္ေၾကာင့္ခႏၵာကိုယ္အေရျပားေတြေလာင္ၾကြမ္းခဲ့သလို၊ နားနဲ႔ နွာေခါင္းထဲက ေသြးေတြယိုစီးျပီး ေသဆံုးမႈေတြ၊ တခ်ိဳ႔ လက္နက္ဆန္းဒါဏ္ေၾကာင့္နာတာရွည္ေ၀ဒနာေတြခံစားေနရတဲ့အေၾကာင္းလည္း သိရပါတယ္။ ဓာတုလက္နက္ဟာ အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္ထိခိုက္နာက်င္ေစသလိုကုသဖို႔မလြယ္ကူတဲံ နာတာရွည္ေရာဂါေ၀ဒနာကို ခံစာ းၾကရတာျဖစ္တယ္။ တကယ္တမ္းဆို စစ္ပဲြေတြရဲ႔နွစ္ဘက္ ရင္ဆိုင္တိုက္ပဲြေတြမွာ မ်က္ရည္ယိုဗံုးေတာင္ သံုးခြင့္မရိွဘူးလို႔ ဂ်နီဗာ ကြန္ဗင္းရွင္းမွာျပဌာန္းထားပါတယ္။
ျမန္မာ့ ဓာတုလက္နက္ထုတ္လုပ္မႈ
ေလာေလာဆယ္ ေနာ္ေ၀းနိုင္ငံမွာေနထိုင္ေနျပီး လြန္ခဲ့တဲ့၃နွစ္ေလာက္က ျမန္မာနိုင္ငံက လိႈ႕၀ွက္ထြက္လာျပီး ျမန္မာစစ္အစိုးရရဲ႔ ညူကလီးယားလက္နက္ပိုင္ဆိုင္ဖို႔ဲ့လိႈ႔၀ွက္ၾကံစည္မႈေတြကို နိုင္ငံတကာသိေအာင္ ဖြင့္ခ်ခဲ့တဲ့ မေကြးတိုင္း အမွတ္ ၂ သိပၸံနဲ႔နည္းပညာဆိုင္ရာ ပစၥည္းထုတ္လုပ္ေရး အလုပ္ရံု ဌာနစုမႈး ဗိုလ္မႈးေဟာင္း စိုင္းသိန္း၀င္းကေတာ့တပ္မေတာ္က ဓာတုလက္နက္ပိုင္ဆိုင္တယ္မပိုင္ဆိုင္ဘူး တိက်တဲ့ အေထာက္အထားမျပနိုင္ေပမဲ့ဓာတုလက္နက္ ထုတ္လုပ္သံုးစဲြခဲ့တာကေတာ့ ေသခ်ာတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
ယခင္ အမွတ္ ၅ ကာကြယ္ေရးပစၥည္း ထုတ္လုပ္ေရးစက္ရံု(ကပစ)မွာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ ဗိုလ္မးႈၾကီးဥာဏ္ထြန္း တပ္မေတာ္နည္းပညာတကၠသိုလ္ ကထိက ဘ၀မွာသူတို႔ ဗိုလ္ေလာင္းေတြကို စစ္လက္နက္ဆိုင္ရာပညာပို႔ခ်ေနရင္း ကရင္ျပည္နယ္စစ္ပဲြေတြမွာဓာတုလက္နက္ေတြ ထုတ္လုပ္သံုးစဲြခဲ့ေၾကာင္း ဖြင့္ေျပာခဲ့ဖူးတယ္လို႔ ရွင္းျပပါတယ္။
“၁၉၉၆ခုနွစ္ က်ေနာ္တို႕တတိယနွစ္ဗိုလ္ေလာင္း ေက်ာင္းသားဘ၀ သင္တန္းပိုခ်တုန္းက ေကအင္ယူ၀မ္ခစခန္းကိုတပ္မေတာ္စစ္ေၾကာင္းထိုး တိုက္ခဲ့တုန္းက တပ္မေတာ္ဘက္က အက်အဆံုးမ်ားျပီး၊ သမရိုးက်နည္းနဲ႔တိုက္လို႔ မနိုင္တာေၾကာင့္ တမ်ိဳးၾကံၾကရေအာင္ဆိုျပီး၊စက္ရံုကေန ဓာတုလက္နက္ေတြထုတ္သံုးၾကတာတဲ့၊ျပီးေတာ့ ရိုးရိုး High Explosive Shell( ျပင္းထန္စြာေပါက္ကဲြေစတတ္တဲ့ အေျမွာက္က်ီ)ေတြၾကားထဲမွာ Chemical ဓာတုလက္နက္ေတြ ေရာသံုးၾကတယ္။
လက္နက္ေတြကို ကပစ(၅) ကပဲထုတ္ေပးတယ္လို႔ဗိုလ္မႈးၾကီးဥာဏ္ထြန္းကိုယ္တိုင္ ေက်ာင္းသင္ခန္းစာနဲ႔ ဆက္စပ္ျပီး ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္၊ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ပိုင္း က်ေနာ္တို႔ အဲဒီ အမွတ္(၅)စက္ရံုကို သြားေလ့လာရတဲ့အခါ ကလိုရင္း စက္ရံုေဖာင္ေဒးရွင္းၾကီးပဲ က်န္ေတာ့တယ္။ သူတို႔လုပ္ခ်င္တဲ့ ဓာတုလက္နက္ေတြထုတ္ျပီး ျပန္ဖ်က္လိုက္တာပါ၊ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဂ်နီဗာသေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ ျငိေနတာကိုး၊ တရား၀င္သံုးလို႔မရဘူး” လို႕ ဗိုလ္မႈးေဟာင္းစိုင္းသိန္း၀င္းကေျပာပါတယ္။
ဆင္တဲ ကပစ(၃)အနားမွာ
၁၉၉၉-၂၀၀၀ ေလာက္က တရုတ္အကူအညီနဲ႔ ဓာတုလက္နက္ထုတ္လုပ္ေရး စက္ရံုတခု ေဆာက္လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ သတင္းေတြေပၚထြက္ခဲ့ဖူးတယ္။မေကြးတိုင္းအတြင္းမွာလည္း ေျမာက္ကိုးရီးယားအကူအညီနဲ႔ လက္နက္ထုတ္လုပ္ေရးစက္ရံုတည္ေထာင္ခဲံ့တဲ့သတင္းေတြၾကားရပါတယ္။
ျမန္မာနိုင္ငံအမွတ္(၃) ကာကြယ္ေရးပစၥည္းထုတ္လုပ္ေရးစက္ရံုဟာ လက္နက္ခဲယမ္းမီးေက်ာက္ေတြ အဓိကထား ထုတ္လုပ္တာဆိုေပမဲ့ေလယာဥ္ဗံုးေတြလည္း ပါ၀င္ေၾကာင္းသိရတယ္။ အဲဒီဗံုးေတြမွာ Thicknel လို႔ေခၚတဲ့ ေစးပ်စ္ပ်စ္နဲ႔မီးေလာင္လြယ္တဲ့ ဘန္ဇင္း လိုဓာတုပစၥည္းကိုအေျခခံထုတ္ၾကတာျဖစ္တယ္။ မနွစ္က ကခ်င္ျပည္နယ္မွာအဲဒီဗံုးေတြ သံုးခဲ့တယ္လို႔ သတင္းေတြေပၚထြက္ခဲ့တယ္။ကခ်င္သူပုန္ေတြ အဆိပ္လက္နက္ဒါဏ္ထိခဲ့ေၾကာင္း၊စိုက္ခင္းေတြ ပ်က္ဆီးသလို သဘာ၀မိုးနဲ႔မတူတဲ့ မိုးစက္ေတြက်ခဲ့တဲ့အေၾကာင္း သတင္းေတြေပၚခဲ့ဖူးပါတယ္။လူကို ထိရင္ မီးေလာင္ျပီး တကိုယ္လံုးမဲတူးသြားတာမ်ိဳးပါ။ ေလာင္ၾကြမ္းမႈပိုျပီးျမွင့္ခ်င္ရင္သတၱဳအမံႈေတြသံုးတတ္တယ္လို႔လည္း ဗိုလ္မႈးေဟာင္း စိုင္းသိန္း၀င္းကရွင္းျပခဲ့တယ္။ လက္ပန္ေတာင္းသပိတ္ျဖိဳခဲြတုန္းကေတာ့ ေဖာ့စ္ဖရပ္စ္မီးစုန္းဓာတ္ပါတဲ့ မီးေလာင္ဗံုးအမ်ိဳးအစားေတြအသံုးျပဳခဲ့တာပါ။ အဲဒါ ဓာတုလက္နက္ အမ်ိဳးအစားမွာပါ၀င္တယ္။( ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က စစ္လက္နက္ေတြအေၾကာင္း မေလ့လာထားပဲ၊ အစိုးရ တာ၀န္ရိွသူေတြလိမ္လည္ရွင္းျပသလို သံေယာင္လိုက္ျပီးမ်က္ရည္ယိုဗံုးပါလို႔မွားယြင္းေျပာဆိုခဲ့တာျဖစ္တယ္)
ျမန္မာျပည္မွာဓာတုလက္နက္ထုတ္ဖို႔ အႏၱရာယ္မ်ားတယ္ဆိုေပမဲ့ လြယ္ကူပါတယ္လို႔လည္း ဗိုလ္မႈးစိုင္းသိန္း၀င္းကေျပာျပတယ၊္ “ ဒီလိုဗံုးမ်ိဳးေတြက ပထမကမၻာစစ္ကတည္းက အသံုးျပဳေနတာဆိုေတာ့ထုတ္လုပ္ဖို႔လြယ္ကူပါတယ္၊ ကလိုရင္းကေန ထုတ္ခဲ့တဲ့သာဓကေတြလည္းရိွတယ္၊ ကခ်င္မွာလည္း သံုးစဲြခဲ့တဲ့ သတင္းေတြလည္းထြက္ေနတာပဲ၊ဓာတုလက္နက္ကို ရိုးရိုး လက္နက္ေတြနဲ႔ တဲြသံုးတာတိုက္ပဲြမွာ ထိေရာက္တယ္။ ဥပမာဘန္ကာထဲမ်က္ရည္ယိုဗံုး၊ မီးေလာင္ဗံုးေတြထည့္ပစ္ေတာ့ တဖက္ရန္သူက မခံနိုင္လို႔ အျပင္ထြက္လာတဲ့အခါမ်ိဳးမွာပိုင္ပိုင္နိုင္နိုင္ ပစ္သတ္တာမ်ိဳးပါ”
ျမန္မာ အစိုးရ OPCW နဲ႔ ပူးေပါင္းမလား
ဒီေမးခြန္းဟာသမတဦးသိန္းစိန္ ကို ေခါင္းစားေစပါတယ္။ OPCW နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရလိုက္တာ ျမန္မာအစိုးရအတြက္နွစ္အတန္ၾကာလိႈ႕၀ွက္ျပီး မရွင္မရွင္းလုပ္ခဲ့တာေတြကို အထုတ္ေျဖျပရမလိုျဖစ္ေနပါတယ္။OPCW အဖဲြ႔ဟာ အခုနွစ္ ေဖဖ၀ါရီကပဲ ေနျပည္ေတာ္ကိုသြားေရာက္ျပီး ဓာတုလက္နက္ အသံဳးမျပဳေရးကိုလက္ေတြ႔အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာဘက္က တိက်တဲ့ အေျဖမေပးခဲ့ပါဘူး။ဘာေၾကာင့္ ဓာတုလက္နက္ဖ်က္သိမ္းေရးကို မလုပ္ရဲတာလည္းဆိုတာ စဥ္းစားစရာေတြပါ။
ဓာတုလက္နက္မစြန္႔လႊတ္ခ်င္ေသးတ့ဲံ သေဘာလား၊ ျပည္တြင္းစစ္ အဆံုးသပ္ဖို႔ မေရရာေသးတဲ့သေဘာလား၊ ဒီကေန႔လုပ္ေနတဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြအေပၚ အာမ မခံနိုင္လို႔လား၊ ျပည္တြင္းစစ္မီးဆက္ေတာက္ေနအံုးမဲ့ လကၡဏာလား ဆိုတာ မကဲြျပားပါဘူး။
တကယ္လို႔OPCW နဲ႔ အျပည့္အ၀ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုရင္ မိမိတို႔ရဲ႔ လက္နက္စက္ရံုေတြ အစစ္ေဆးခံရမွာျဖစ္ပါတယ္။ လူသိထင္ရွားျဖစ္မွာစိုးရိမ္ဟန္တူပါတယ္။
ျငိမ္းခ်မ္းေရးလိုခ်င္ရင္ ဓာတုလက္နက္ဖ်က္သိမ္းပါ
သမတဦးသိန္းစိန္အစိုးရအေနနဲ႔ေရြးစရာလမ္းတခုထဲရိွပါတယ္။ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ပုန္းလွ်ိဳးကြယ္လွ်ိဳး တည္ေဆာက္ထားတဲ့ဓာတုလက္နက္ေတြ ဖ်က္သိမ္းရပါမယ္။ OPCW အေနနဲ႔ နိုဘယ္လ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆု ခ်ီးျမွင့္ခံရျပီမို႕မိမိရည္မွန္းခ်က္ကို အရိွန္ျမွင့္လုပ္ေဆာင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္သမတ အိုဘားမားနဲ႔အိမ္ျဖဴေတာ္ေျပာခြင့္ရပုဂိုလ္ ကလည္း OPCW ရဲ႔ တန္ဘိုးျမင့္လာမႈကို ၀မ္းေျမာက္ၾကိဳဆိုခဲ့ပါတယ္။
ဒီဆုဟာOPCW ရဲ႔ ဆီးရီးယားအပါအ၀င္ နိုင္ငံတကာရဲ႔ဓာတုလက္နက္ဆိုးေတြ ဖ်က္သိမ္းေရး နဲ႔ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္ဖို႔ကမၻာ့ျပည္သူေတြကို တပ္လွန္႔ေပးလိုက္တာလည္းျဖစ္တယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံအေနနဲ႔ နိုင္ငံတကာနဲ႔လက္တဲြျပီး ပြင့္လင္းျမင္သာတဲ့ ဖံြ႔ျဖိဳးေရးက႑သစ္တရပ္ကို ေဖာ္ထုတ္ျပသဖို႔ အခ်ိန္က်ေနပါျပီ။သမတဦးသိန္းစိန္ အေနနဲ႔ မိမိကို လာမွန္တဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရး နိုဘယ္လ္ မွ်ားခ်က္ကို သတၱိရိွရိွိရင္ေကာ့ခံရံုကလဲြလို႔ု တျခားလမ္းမရိွေတာ့ပါ..။
ကိုညိဳ( ေအာ္စလို)
၁၃ေအာက္တိုဘာ၂၀၁၃။
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ...အခ်ိန္ေလးရရင္ blogg မွာစာလာဖတ္ပါေနာ္
ဗဟုသုတ ရနိုင္တယ္။