ခ်ဳိ၊ ခ်ဥ္၊ စပ္၊ ဖန္၊ ငန္၊ ခါး ဆိုတဲ့ အရသာ ၆ ပါး အနက္ အမ်ားစုက ခ်ဳိၿမိန္ အရသာကို ပိုလို႔ ႏွစ္သက္တတ္ၾကေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒီအခ်ဳိဓာတ္ဟာ ေသြးတြင္း လြန္ကဲ လာတဲ့ အခါ ေဘးဥပါဒ္ ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ မေလးရွား ႏိုင္ငံမွာ ...လူဦးေရ ၁.၈ သန္း ခန္႔ဟာ သၾကားဓာတ္ လြန္ကဲစြာ စားသံုး မႈေၾကာင့္ ဆီးခ်ဳိနဲ႔ ႏွလံုးေရာဂါ ေဝဒနာကို ခံစားေန ၾကရပါတယ္။ WHO ကေတာ့ လူသားေတြ ရဲ႕ ေန႔စဥ္စား သံုးမႈမွာ သၾကားဓာတ္ကို တစ္ေအာင္စ ခန္႔ ေလာက္ေတာင္ ထည့္သြင္း စားသံုးဖို႔ မသင့္ ေၾကာင္း အဆိုျပဳ ထားပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိဟာ အခ်ဳိဓာတ္ စားသံုးမႈလြန္ကဲ႐ံုမက အငန္ဓာတ္နဲ႔ အဆီ မ်ားလြန္းတဲ့ အစားအစာေၾကာင့္ လည္း ျဖစ္တတ္တာမို႔ ဆီနဲ႔အငန္ ႀကိဳက္ၿပီး ထမင္းစားၿပီးခ်ိန္ အခ်ဳိတည္းတတ္ၾကသူ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြ အဖို႔ သတိျပဳမိ ဆင္ျခင္စရာ တစ္မ်ဳိးပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ရတီ ပရိသတ္ မ်ားအတြက္ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိ ဆိုင္ရာ အတြက္ က်န္းမာေရး ဗဟုသုတ ေတြကို ေဆးတကၠသိုလ္ ၂ ရဲ႕ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ေဒါက္တာ တင့္ေဆြလတ္နဲ႔ ေတြ႕ဆံုၿပီး ေမးျမန္းခဲ့ သမွ် မွ်ေဝေပးလိုက္ ပါတယ္။
ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ဟာ အခ်ဳိဓာတ္ လြန္ကဲစြာ စားသံုးမႈ ေၾကာင့္ျဖစ္ရတာ ဟုတ္ပါသလား။
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါ ဆိုတာက အခ်ဳိ ဓာတ္လြန္ကဲစြာ စားသံုးမႈေၾကာင့္ တစ္ခုတည္း မကဘဲ ခ်ဳိလြန္း၊ ငန္လြန္း၊ အဆီမ်ား လြန္းတဲ့ အစားအစာေတြ စားသံုးရင္ လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဝလြန္သူေတြနဲ႔ ကုိယ္ကာယ လႈပ္ရွားမႈ နည္းပါးလြန္း သူေတြ ၊ ေနာက္ ေဆြမ်ဳိးရင္း ခ်ာေတြမွာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါရိွသူေတြ၊ ဆီးခ်ဳိေသြး ခ်ဳိေရာဂါ အျဖစ္မ်ားတဲ့ လူမ်ဳိးႏြယ္ စုေတြ ၊ ေသြးတုိး ေရာဂါ ရိွသူေတြ၊ ၉ေပါင္နဲ႔အထက္ ကိုယ္ အေလးခ်ိန္ရိွတဲ့ ကေလး မီးဖြားတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ ဒါမွမဟုတ္ဘဲ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္မွာ ျဖစ္ပြားတဲ့ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါျဖစ္ဖူးတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ၊ သားဥမွာ အရည္အိတ္ေတြ တည္ေနတဲ့ ေရာဂါစု ရိွသူ အမ်ဳိးသမီးေတြရယ္ နဲ႔ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း ေရာဂါျဖစ္ဖူးတဲ့ သူေတြ၊ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ကနဦး အဆင့္ရိွသူေတြ စတာေတြေၾကာင့္ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ျဖစ္လာတာျဖစ္ပါတယ္။
ေသြးခ်ဳိေရာဂါကေရာ ဆီးခ်ဳိနဲ႔ အတူတူပဲ လား၊ ဆီးခ်ဳိရဲ႕ေနာက္ဆက္တြဲ ေရာဂါလား ဒါမွမဟုတ္ သီးသန္႔စီျဖစ္ သလား သိခ်င္ပါတယ္။
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါဆိုတာ ဇီဝကမၼျဖစ္စဥ္ ခ်ဳိ႕ယြင္းလို႔ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ေရာဂါစုတစ္ခု ျဖစ္ၿပီး ခႏၶာကိုယ္တြင္း အင္ဆူလင္ ေဟာ္ မုန္းဓာတ္ ခ်ဳိ႕တဲ့ေနလို႔ျဖစ္ေစ၊ အာနိ သင္ေလ်ာ့နည္း ေနလို႔ျဖစ္ေစ၊ ကစီဓာတ္၊ အသားဓာတ္ နဲ႔ အဆီဓာတ္တို႔ အားလံုးရဲ႕ ဇီဝကမၼျဖစ္စဥ္ေတြ ပ်က္စီးၿပီး ေသြး တြင္း အခ်ဳိဓာတ္ေတြ အစဥ္တစိုက္ ႏွစ္လၾကာ ရွည္ေအာင္ မ်ားျပားေနတဲ့ ေရာဂါစု တစ္ခု ျဖစ္ပါ တယ္။
ဒီေန႔ကာလမွာ အမ်ားက လက္ခံထားတဲ့ ေရာဂါအမည္ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ (Definiation) ကို ဘာသာျပန္ ထားတာ ပဲျဖစ္တယ္။ အဲဒီ အဓိပၸာယ္ သတ္မွတ္ခ်က္ အရေတာ့ ဒီ Diabetes Mellitus ေရာဂါကို ‘ေသြးခ်ဳိ’ ေရာဂါ လို႔ပဲ ေခၚသင့္တာေပါ့ေလ။ ဒါေပမဲ့ ျပည္သူလူထု က ေရွးပေဝသဏီ တည္းကစၿပီး အစဥ္တစိုက္ လက္ခံ သံုးစြဲလာတဲ့ ‘ဆီးခ်ဳိေရာဂါ’ နဲ႔ လံုးဝမတူဘဲ ေရာဂါ အသစ္ တစ္ခုလို႔ မွတ္ထင္ ယူဆသြားစရာ ရိွတယ္။ အမွန္ တကယ္လည္း အထင္လြဲေနေၾကာင္း ေန႔စဥ္ေတြ႔ေနရတာပါပဲ။
Diabetes Mellitus ေရာဂါရိွသူရဲ႕ ဆီးကို ေရွးေခတ္ သမားေတာ္ေတြ လွ်ာနဲ႔ တို႔ၾကည့္တဲ့အခါ ခ်ဳိေနတာ ကို ရွာေဖြေတြ႕ရိွ ခဲ့ၾကလို႔ ‘ဆီးခ်ဳိေရာဂါ’ လို႔ အရင္ကတည္းက ေခၚ ေဝၚသံုးစြဲခဲ့ၾကတာ။ Diabetes Mellitus ရဲ႕ မူရင္း အဓိပၸာယ္ကိုကပဲ ဆီးေတြ ဒလေဟာ ထြက္ က်ေနၿပီး အဲဒီ ဆီးေတြကလည္း ခ်ဳိေနတယ္လို႔ အဓိကၫႊန္းဆို ေခၚေဝၚတာပါပဲ။
အမ်ား ျပည္သူ ေတြက ‘ဆီးခ်ဳိ’ လို႔ နားလည္ လက္ခံထားတဲ့ ေရာဂါကို ဒီေန႔ ကာလေခတ္ေပၚ အဓိပၸာယ္ သတ္မွတ္ခ်က္ အရ ‘ေသြးခ်ဳိေရာဂါ’ လို႔ျပင္ၿပီး ေခၚလိုက္ရင္ လူေတြက ေရာဂါ အသစ္တစ္ခုလို႔ ပဲ ထင္ျမင္မွာပါပဲ။
‘ဆီးခ်ဳိ’ ရတာဟာ ‘ေသြးခ်ဳိ’ေန လို႔ျဖစ္တာ ဆိုၿပီး ဒီေရာဂါကို ‘ေသြးခ်ဳိ ဆီးခ်ဳိ’ လို႔ေခၚသင့္တယ္လို႔ ေျပာၾကတာေတြလည္း ရိွပါ တယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ကာ ကြယ္ထိန္းသိမ္းေရး စီမံခ်က္အေနနဲ႔ေတာ့ ျပည္သူ ေတြနဲ႔ ရင္းႏီွးၿပီးသား၊ အ႐ိုးစြဲ သိေနၿပီးသား ‘ဆီးခ်ဳိေရာဂါ’ ကို ဒီေန႔ ကာလ အဓိပၸာယ္ သတ္မွတ္ ခ်က္အရ ‘ေသြးခ်ဳိ’ ျခင္းပါထပ္ထည့္ၿပီး ‘ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိ’ ေရာဂါ လို႔ ေခၚေဝၚ သံုးစြဲေနတာျဖစ္ပါ တယ္။
လူအမ်ား႐ႈပ္ေထြးမွားယြင္း မႈနည္း ရ ေအာင္ ေရွးထံုးကိုလည္း မပယ္၊ ေစ်းသံုးကိုလည္း မလြယ္ဆိုတဲ့ သေဘာတရား အရ ‘ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါ’ လို႔ေခၚေနတာပါပဲ။
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ သမားက အခ်ဳိအဆီ အဆိမ့္ ေရွာင္ရမယ္ ဆိုရင္ သူတို႔ အျခားေရာဂါနဲ႔ ေနမေကာင္းတဲ့အခါ အားရိွတယ္ ဆိုတဲ့ အိုဗာတင္းတို႔ ေဟာလစ္ တို႔လို လူမမာ အားျဖည့္ အစားအစာ ေတြကို စားေသာက္လို႔ မရႏိုင္ဘူးလား။ ဒါဆို သူတို႔က အားအင္ ျပတ္လပ္မႈ ဆိုတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာေတြကိုေရာ မေတြ႔ႀကံဳ ရႏိုင္ဘူးလား ဆိုတာလည္း သိခ်င္ပါတယ္။
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါရွင္ေတြဟာ အားမရိွဘူး အားျပတ္တယ္ ဆိုတာ အဓိကကေတာ့ ေသြးတြင္း ေသြးခ်ဳိဓာတ္ေတြ မ်ားေန လို႔ ျဖစ္ရတာပါ။ အဲဒါကို အခ်ဳိဓာတ္ေတြ မ်ားတဲ့ ေဟာလစ္၊ အိုဗာတင္းေတြ ေသာက္မယ္ ဆိုရင္ ေရာဂါ မသက္သာဘဲ ပိုဆိုးဖို႔ပဲ ရိွပါတယ္။ ေရလိုက္လြဲတဲ့ အယူအဆေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ဳိ မ်ားေနတဲ့ေရာဂါ ကို အခ်ဳိဓာတ္ ေတြထပ္ေသာက္လို႔ ကေတာ့ ေရာဂါ သက္သာစရာ မရိွပါဘူး။
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါဟာ ကိုယ့္မွာစတင္ရိွ လာၿပီဆိုရင္ ႀကံဳရမယ့္ လကၡဏာေတြက ဘာေတြ ပါလဲ။
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါျဖစ္လာရင္ ဆီးအသြား မ်ားလာတတ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ညဘက္ ဆီးအသြား မ်ားတတ္ ပါတယ္။ ေရငတ္ လြန္းပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရေတြခဏ ခဏ ေသာက္ရ ေလ့ရိွပါတယ္။ အစားအေသာက္လည္း ေကာင္းေကာင္း စားေနရက္နဲ႔ ပိန္သြားတတ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ခႏၶာကိုယ္ အႏွံ႔ ယားယံတတ္ပါတယ္။ လိင္အဂၤါေတြ ယားယံတာမ်ဳိးေတြလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အေၾကာင္း မရိွဘဲနဲ႔ တစ္ေနကုန္ ႏြမ္းနယ္ ေနတာမ်ဳိး၊ ဘာပဲစားစား အားမရိွသလို နဲ႔ ႏုံးခ်ည့္ေန တတ္တာ မ်ဳိးေတြကလည္း ဒီေရာဂါေတြ ရဲ႕လကၡဏာေတြပါပဲ။ ေနာက္ အနာေတြလည္း မၾကာခဏ ေပါက္တတ္တယ္။ အနာေတြကလည္း က်က္ခဲတယ္။
ဒီေရာဂါ လကၡဏာေတြ အျဖစ္ မ်ားတယ္ ဆိုေပမယ့္ ဒီလကၡဏာေတြ ဘာမွ မျပဘဲ မခံစားရဘဲလည္း ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ျဖစ္ေနႏိုင္ ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကလည္း အေရးႀကီးပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ရဲ႕ လကၡဏာေတြကို လူေတြ သိထားသင့္ၾကသလို အဲဒီ ေရာဂါ လကၡဏာေတြမရိွ ဘဲလည္း ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါ ျဖစ္ေနတတ္တယ္ ဆိုတာ သိထားၾကဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
အခ်ဳိ႕ေသာ ေရာဂါရွင္ေတြ ကေတာ့ စျဖစ္ကတည္းက ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိ ေရာဂါ ရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲေရာ ဂါေတြရဲ႕ ေရာဂါ လကၡဏာေတြ ရိွေနတတ္ပါတယ္။ ေျခလက္ ေတြထံုက်ဥ္ေနတတ္တာမ်ဳိး၊ ေျခလက္ေတြ ေဖာေယာင္တာမ်ဳိးနဲ႔ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ေလျဖတ္ သြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရာဂါကို ေစာစီး စြာရွာ ေဖြေတြ႕ရိွဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါဟာ မ်ဳိး႐ိုးအစဥ္ လိုက္ေရာ ဆင္းသက္ လာတတ္ပါသလား။
အထက္ မွာေျပာခဲ့သလိုပဲ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိ ေရာဂါဟာ မ်ဳိး႐ိုး လိုက္တတ္တာလည္း ဒီေရာဂါ ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းအခ်က္ တစ္ခုပါပဲ။
ဆီးခ်ဳိရိွသူက မ်က္စိမႈန္တယ္ဆိုတာလည္း ၾကားဖူးပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ေရွာင္ၾကဥ္ရမွာေတြ ကိုလည္း သိခ်င္ပါ တယ္။
မ်က္စိမႈန္ျခင္း၊ မ်က္စိအျမင္လႊာ ထိခိုက္ျခင္း တို႔ဟာ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ရဲ႕ေနာက္ဆက္တြဲ ေရာဂါျဖစ္ပါတယ္။ အဓိက ေရွာင္ရမွာက ေသြးခ်ဳိဓာတ္ ကိုေကာင္းေကာင္း ထိန္းသိမ္းထားဖို႔ အခ်ဳိဓာတ္ပါတဲ့ အစာေတြ ေရွာင္ရမယ္။ ေသြးခ်ဳိ ထိန္းေဆးကို ဆရာဝန္ေပးတဲ့ အတိုင္း အတိအက် လိုက္နာၿပီး ေသာက္ေနရမယ္။ မ်က္စိကို ၆လ တစ္ခါ စစ္ေဆးၾကည့္ေနရမယ္။
စားခ်င္တာစားၿပီး ေဆးေသာက္တယ္ ဆို တဲ ့ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ မားေတြကို ဘာမ်ား ေျပာလိုပါသလဲ။
အင္မတန္ အႏၲရာယ္ မ်ားတဲ့ အမူအက်င့္ပါ။ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ျဖစ္ၿပီ ဆိုကတည္းက စားခ်င္တာ စားလို႔ မရပါဘူး။ စားသင့္ တာပဲ စားရမွာပါ။ အစားမေရွာင္ ဘဲ ေဆးေသာက္ေန ႐ံုသက္သက္နဲ႔ ေသြးခ်ဳိ ေကာင္းစရာ အေၾကာင္းမရိွပါဘူး။
ဒီေရာဂါ က အျမစ္ျပတ္ေအာင္ ကုသလို႔ရ ႏိုင္ပါသလား။ အခ်ဳိ႕က အျမစ္ျပတ္ႏိုင္တယ္လို႔ ေဆးေတြ ၫႊန္းၾကတာေတြ ၾကားေနရပါတယ္။ အဲဒါေတြ အတြက္ေရာ ဘာ မ်ား ေျပာလိုပါ သလဲ။
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါဟာ အျမစ္ျပတ္ေအာင္ ကုသလို႔ မရႏိုင္ပါဘူး။ အစားအေသာက္ အေန အထိုင္ ဆင္ျခင္ၿပီး ေလ့က်င့္ခန္း ပံုမွန္ျပဳလုပ္ၿပီး ေရာဂါကို ထိန္းထား လို႔ပဲ ရႏိုင္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါျဖစ္ဖို႔ အဓိက အေၾကာင္းအခ်က္ ၂ ရပ္ လိုအပ္ ပါတယ္။ မ်ဳိး႐ိုးဗီဇ (Genetic)နဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ ဆိုင္ရာ အေၾကာင္း အခ်က္မ်ား (Environmental Factors) တို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဗီဇနဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ႏွစ္ခု အနက္ ဗီဇကို ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲလို႔ မရႏိုင္ပါဘူး။ ပတ္ဝန္းက်င္ ကိုသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ဖန္တီး ယူလို႔ ရပါတယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္ ဆိုတာမွာ က်န္းမာေရး နဲ႔ညီၫြတ္တဲ့ လူ႔ဘဝ ေနထိုင္မႈဟန္ေတြ ျဖစ္ဖို႔လိုပါတယ္။ အစား အေသာက္၊ အေနအထိုင္၊ ပံုမွန္ေလ့ က်င့္ခန္း ျပဳလုပ္ျခင္း၊ အဝ လြန္လာျခင္းေတြကို သတိျပဳ ဆင္ျခင္ လိုက္နာ ေနထိုင္ျခင္း အားျဖင့္ လူတစ္ဦးမွာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ မ်ဳိး႐ိုး ရိွေနရင္ေတာင္ ၆ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ အထိ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ကို ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။
ကိုယ္ကာယ ေလ့က်င့္ခန္း ျပင္းျပင္းထန္ထန္ လုပ္တဲ့အခါ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ က်ဆင္း သြားတတ္တယ္လို႔ ဆိုၾကတာ ၾကားဖူးပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ သမား ကေရာ ဒီလိုျပႆနာမ်ဳိး ေတြကို ရင္ဆိုင္ရတတ္ပါသလား။ အက်ဳိးဆက္က ဘာျဖစ္ တတ္ပါသလဲ။
ကိုယ္ကာယ ေလ့က်င့္ခန္း ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ျပဳလုပ္တဲ့အခါ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ က်ဆင္း သြားတတ္တာ မွန္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ရွင္ေတြဟာ ပံုမွန္ ေလ့က်င့္ခန္းကို စမလုပ္မီမွာ ေကာင္းစြာ စစ္ေဆး စမ္းသပ္မႈေတြ ျပဳလုပ္သင့္ ပါတယ္။
ေလ့က်င့္ခန္း ျပဳလုပ္ဖို႔သင့္ေလ်ာ္မႈ ရိွ မရိွ ေရာဂါ ရွာေဖြမႈ ကိုလည္း ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။
အထိုင္မ်ားလို႔ လႈပ္ရွားမႈနည္းသူေတြ အတြက္ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္မႈကို ျဖည္းျဖည္း နဲ႔မွန္မွန္ပဲ တိုး ၿပီးျပဳလုပ္သင့္ ပါတယ္။ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္တဲ့ ရက္ေတြမွာ အစာစားၿပီး ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္သင့္ပါတယ္။ ေသြးခ်ဳိဓာတ္ေတြ သိပ္က်သြားရင္ သတိေမ့သြားတဲ့ အထိ ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးခ်ဳိဓာတ္ ဆိုတာ မ်ားလြန္းလည္း မေကာင္း သလို နည္းလြန္းလည္း မေကာင္းပါဘူး။
ယခုေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ဆီးခ်ဳိ၊ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ အေၾကာင္း ဖတ္႐ႈၿပီးခဲ့တဲ့ ရတီ ပရိသတ္အတြက္ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ကာကြယ္ေရွာင္ရွားဖို႔ အခ်ဳိ ဓာတ္၊ အငန္ဓာတ္နဲ႔ ဆီလြန္ကဲစြာ စားသံုးမႈကို ေရွာင္ၾကဥ္ရတယ္ဆိုတာ သတိျပဳမိၿပီး ျဖစ္မွာပါ။ ထို႔အတူပဲ မိမိရဲ႕ခႏၶာ ကိုယ္လည္ပတ္မႈ လုပ္ငန္းစဥ္မွာ သာမန္ ထက္ပိုလို႔ ဆီးသြား မ်ား လာ၊ ေရငတ္လြန္း လာတာေတြ ျဖစ္ေနရင္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ တက္ၿပီလားလို႔ ဆန္းစစ္ဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်န္းမာတဲ့ လူမႈဘဝ ရရွိဖို႔ မွန္ကန္ တဲ့ ေနထိုင္ စားေသာက္မႈ ဓေလ့ေတြ ကို ဒီက႑ကေန ရရွိေစဖို႔ ဆႏၵျပဳလိုက္ပါတယ္။
ျမင့္သူဇာထြန္း
Yati MagazineSee More
ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ဟာ အခ်ဳိဓာတ္ လြန္ကဲစြာ စားသံုးမႈ ေၾကာင့္ျဖစ္ရတာ ဟုတ္ပါသလား။
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါ ဆိုတာက အခ်ဳိ ဓာတ္လြန္ကဲစြာ စားသံုးမႈေၾကာင့္ တစ္ခုတည္း မကဘဲ ခ်ဳိလြန္း၊ ငန္လြန္း၊ အဆီမ်ား လြန္းတဲ့ အစားအစာေတြ စားသံုးရင္ လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဝလြန္သူေတြနဲ႔ ကုိယ္ကာယ လႈပ္ရွားမႈ နည္းပါးလြန္း သူေတြ ၊ ေနာက္ ေဆြမ်ဳိးရင္း ခ်ာေတြမွာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါရိွသူေတြ၊ ဆီးခ်ဳိေသြး ခ်ဳိေရာဂါ အျဖစ္မ်ားတဲ့ လူမ်ဳိးႏြယ္ စုေတြ ၊ ေသြးတုိး ေရာဂါ ရိွသူေတြ၊ ၉ေပါင္နဲ႔အထက္ ကိုယ္ အေလးခ်ိန္ရိွတဲ့ ကေလး မီးဖြားတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ ဒါမွမဟုတ္ဘဲ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္မွာ ျဖစ္ပြားတဲ့ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါျဖစ္ဖူးတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ၊ သားဥမွာ အရည္အိတ္ေတြ တည္ေနတဲ့ ေရာဂါစု ရိွသူ အမ်ဳိးသမီးေတြရယ္ နဲ႔ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း ေရာဂါျဖစ္ဖူးတဲ့ သူေတြ၊ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ကနဦး အဆင့္ရိွသူေတြ စတာေတြေၾကာင့္ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ျဖစ္လာတာျဖစ္ပါတယ္။
ေသြးခ်ဳိေရာဂါကေရာ ဆီးခ်ဳိနဲ႔ အတူတူပဲ လား၊ ဆီးခ်ဳိရဲ႕ေနာက္ဆက္တြဲ ေရာဂါလား ဒါမွမဟုတ္ သီးသန္႔စီျဖစ္ သလား သိခ်င္ပါတယ္။
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါဆိုတာ ဇီဝကမၼျဖစ္စဥ္ ခ်ဳိ႕ယြင္းလို႔ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ေရာဂါစုတစ္ခု ျဖစ္ၿပီး ခႏၶာကိုယ္တြင္း အင္ဆူလင္ ေဟာ္ မုန္းဓာတ္ ခ်ဳိ႕တဲ့ေနလို႔ျဖစ္ေစ၊ အာနိ သင္ေလ်ာ့နည္း ေနလို႔ျဖစ္ေစ၊ ကစီဓာတ္၊ အသားဓာတ္ နဲ႔ အဆီဓာတ္တို႔ အားလံုးရဲ႕ ဇီဝကမၼျဖစ္စဥ္ေတြ ပ်က္စီးၿပီး ေသြး တြင္း အခ်ဳိဓာတ္ေတြ အစဥ္တစိုက္ ႏွစ္လၾကာ ရွည္ေအာင္ မ်ားျပားေနတဲ့ ေရာဂါစု တစ္ခု ျဖစ္ပါ တယ္။
ဒီေန႔ကာလမွာ အမ်ားက လက္ခံထားတဲ့ ေရာဂါအမည္ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ (Definiation) ကို ဘာသာျပန္ ထားတာ ပဲျဖစ္တယ္။ အဲဒီ အဓိပၸာယ္ သတ္မွတ္ခ်က္ အရေတာ့ ဒီ Diabetes Mellitus ေရာဂါကို ‘ေသြးခ်ဳိ’ ေရာဂါ လို႔ပဲ ေခၚသင့္တာေပါ့ေလ။ ဒါေပမဲ့ ျပည္သူလူထု က ေရွးပေဝသဏီ တည္းကစၿပီး အစဥ္တစိုက္ လက္ခံ သံုးစြဲလာတဲ့ ‘ဆီးခ်ဳိေရာဂါ’ နဲ႔ လံုးဝမတူဘဲ ေရာဂါ အသစ္ တစ္ခုလို႔ မွတ္ထင္ ယူဆသြားစရာ ရိွတယ္။ အမွန္ တကယ္လည္း အထင္လြဲေနေၾကာင္း ေန႔စဥ္ေတြ႔ေနရတာပါပဲ။
Diabetes Mellitus ေရာဂါရိွသူရဲ႕ ဆီးကို ေရွးေခတ္ သမားေတာ္ေတြ လွ်ာနဲ႔ တို႔ၾကည့္တဲ့အခါ ခ်ဳိေနတာ ကို ရွာေဖြေတြ႕ရိွ ခဲ့ၾကလို႔ ‘ဆီးခ်ဳိေရာဂါ’ လို႔ အရင္ကတည္းက ေခၚ ေဝၚသံုးစြဲခဲ့ၾကတာ။ Diabetes Mellitus ရဲ႕ မူရင္း အဓိပၸာယ္ကိုကပဲ ဆီးေတြ ဒလေဟာ ထြက္ က်ေနၿပီး အဲဒီ ဆီးေတြကလည္း ခ်ဳိေနတယ္လို႔ အဓိကၫႊန္းဆို ေခၚေဝၚတာပါပဲ။
အမ်ား ျပည္သူ ေတြက ‘ဆီးခ်ဳိ’ လို႔ နားလည္ လက္ခံထားတဲ့ ေရာဂါကို ဒီေန႔ ကာလေခတ္ေပၚ အဓိပၸာယ္ သတ္မွတ္ခ်က္ အရ ‘ေသြးခ်ဳိေရာဂါ’ လို႔ျပင္ၿပီး ေခၚလိုက္ရင္ လူေတြက ေရာဂါ အသစ္တစ္ခုလို႔ ပဲ ထင္ျမင္မွာပါပဲ။
‘ဆီးခ်ဳိ’ ရတာဟာ ‘ေသြးခ်ဳိ’ေန လို႔ျဖစ္တာ ဆိုၿပီး ဒီေရာဂါကို ‘ေသြးခ်ဳိ ဆီးခ်ဳိ’ လို႔ေခၚသင့္တယ္လို႔ ေျပာၾကတာေတြလည္း ရိွပါ တယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ကာ ကြယ္ထိန္းသိမ္းေရး စီမံခ်က္အေနနဲ႔ေတာ့ ျပည္သူ ေတြနဲ႔ ရင္းႏီွးၿပီးသား၊ အ႐ိုးစြဲ သိေနၿပီးသား ‘ဆီးခ်ဳိေရာဂါ’ ကို ဒီေန႔ ကာလ အဓိပၸာယ္ သတ္မွတ္ ခ်က္အရ ‘ေသြးခ်ဳိ’ ျခင္းပါထပ္ထည့္ၿပီး ‘ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိ’ ေရာဂါ လို႔ ေခၚေဝၚ သံုးစြဲေနတာျဖစ္ပါ တယ္။
လူအမ်ား႐ႈပ္ေထြးမွားယြင္း မႈနည္း ရ ေအာင္ ေရွးထံုးကိုလည္း မပယ္၊ ေစ်းသံုးကိုလည္း မလြယ္ဆိုတဲ့ သေဘာတရား အရ ‘ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါ’ လို႔ေခၚေနတာပါပဲ။
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ သမားက အခ်ဳိအဆီ အဆိမ့္ ေရွာင္ရမယ္ ဆိုရင္ သူတို႔ အျခားေရာဂါနဲ႔ ေနမေကာင္းတဲ့အခါ အားရိွတယ္ ဆိုတဲ့ အိုဗာတင္းတို႔ ေဟာလစ္ တို႔လို လူမမာ အားျဖည့္ အစားအစာ ေတြကို စားေသာက္လို႔ မရႏိုင္ဘူးလား။ ဒါဆို သူတို႔က အားအင္ ျပတ္လပ္မႈ ဆိုတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာေတြကိုေရာ မေတြ႔ႀကံဳ ရႏိုင္ဘူးလား ဆိုတာလည္း သိခ်င္ပါတယ္။
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါရွင္ေတြဟာ အားမရိွဘူး အားျပတ္တယ္ ဆိုတာ အဓိကကေတာ့ ေသြးတြင္း ေသြးခ်ဳိဓာတ္ေတြ မ်ားေန လို႔ ျဖစ္ရတာပါ။ အဲဒါကို အခ်ဳိဓာတ္ေတြ မ်ားတဲ့ ေဟာလစ္၊ အိုဗာတင္းေတြ ေသာက္မယ္ ဆိုရင္ ေရာဂါ မသက္သာဘဲ ပိုဆိုးဖို႔ပဲ ရိွပါတယ္။ ေရလိုက္လြဲတဲ့ အယူအဆေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ဳိ မ်ားေနတဲ့ေရာဂါ ကို အခ်ဳိဓာတ္ ေတြထပ္ေသာက္လို႔ ကေတာ့ ေရာဂါ သက္သာစရာ မရိွပါဘူး။
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါဟာ ကိုယ့္မွာစတင္ရိွ လာၿပီဆိုရင္ ႀကံဳရမယ့္ လကၡဏာေတြက ဘာေတြ ပါလဲ။
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါျဖစ္လာရင္ ဆီးအသြား မ်ားလာတတ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ညဘက္ ဆီးအသြား မ်ားတတ္ ပါတယ္။ ေရငတ္ လြန္းပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရေတြခဏ ခဏ ေသာက္ရ ေလ့ရိွပါတယ္။ အစားအေသာက္လည္း ေကာင္းေကာင္း စားေနရက္နဲ႔ ပိန္သြားတတ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ခႏၶာကိုယ္ အႏွံ႔ ယားယံတတ္ပါတယ္။ လိင္အဂၤါေတြ ယားယံတာမ်ဳိးေတြလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အေၾကာင္း မရိွဘဲနဲ႔ တစ္ေနကုန္ ႏြမ္းနယ္ ေနတာမ်ဳိး၊ ဘာပဲစားစား အားမရိွသလို နဲ႔ ႏုံးခ်ည့္ေန တတ္တာ မ်ဳိးေတြကလည္း ဒီေရာဂါေတြ ရဲ႕လကၡဏာေတြပါပဲ။ ေနာက္ အနာေတြလည္း မၾကာခဏ ေပါက္တတ္တယ္။ အနာေတြကလည္း က်က္ခဲတယ္။
ဒီေရာဂါ လကၡဏာေတြ အျဖစ္ မ်ားတယ္ ဆိုေပမယ့္ ဒီလကၡဏာေတြ ဘာမွ မျပဘဲ မခံစားရဘဲလည္း ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ျဖစ္ေနႏိုင္ ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကလည္း အေရးႀကီးပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ရဲ႕ လကၡဏာေတြကို လူေတြ သိထားသင့္ၾကသလို အဲဒီ ေရာဂါ လကၡဏာေတြမရိွ ဘဲလည္း ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါ ျဖစ္ေနတတ္တယ္ ဆိုတာ သိထားၾကဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
အခ်ဳိ႕ေသာ ေရာဂါရွင္ေတြ ကေတာ့ စျဖစ္ကတည္းက ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိ ေရာဂါ ရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲေရာ ဂါေတြရဲ႕ ေရာဂါ လကၡဏာေတြ ရိွေနတတ္ပါတယ္။ ေျခလက္ ေတြထံုက်ဥ္ေနတတ္တာမ်ဳိး၊ ေျခလက္ေတြ ေဖာေယာင္တာမ်ဳိးနဲ႔ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ေလျဖတ္ သြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရာဂါကို ေစာစီး စြာရွာ ေဖြေတြ႕ရိွဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါဟာ မ်ဳိး႐ိုးအစဥ္ လိုက္ေရာ ဆင္းသက္ လာတတ္ပါသလား။
အထက္ မွာေျပာခဲ့သလိုပဲ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိ ေရာဂါဟာ မ်ဳိး႐ိုး လိုက္တတ္တာလည္း ဒီေရာဂါ ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းအခ်က္ တစ္ခုပါပဲ။
ဆီးခ်ဳိရိွသူက မ်က္စိမႈန္တယ္ဆိုတာလည္း ၾကားဖူးပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ေရွာင္ၾကဥ္ရမွာေတြ ကိုလည္း သိခ်င္ပါ တယ္။
မ်က္စိမႈန္ျခင္း၊ မ်က္စိအျမင္လႊာ ထိခိုက္ျခင္း တို႔ဟာ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ရဲ႕ေနာက္ဆက္တြဲ ေရာဂါျဖစ္ပါတယ္။ အဓိက ေရွာင္ရမွာက ေသြးခ်ဳိဓာတ္ ကိုေကာင္းေကာင္း ထိန္းသိမ္းထားဖို႔ အခ်ဳိဓာတ္ပါတဲ့ အစာေတြ ေရွာင္ရမယ္။ ေသြးခ်ဳိ ထိန္းေဆးကို ဆရာဝန္ေပးတဲ့ အတိုင္း အတိအက် လိုက္နာၿပီး ေသာက္ေနရမယ္။ မ်က္စိကို ၆လ တစ္ခါ စစ္ေဆးၾကည့္ေနရမယ္။
စားခ်င္တာစားၿပီး ေဆးေသာက္တယ္ ဆို တဲ ့ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ မားေတြကို ဘာမ်ား ေျပာလိုပါသလဲ။
အင္မတန္ အႏၲရာယ္ မ်ားတဲ့ အမူအက်င့္ပါ။ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ျဖစ္ၿပီ ဆိုကတည္းက စားခ်င္တာ စားလို႔ မရပါဘူး။ စားသင့္ တာပဲ စားရမွာပါ။ အစားမေရွာင္ ဘဲ ေဆးေသာက္ေန ႐ံုသက္သက္နဲ႔ ေသြးခ်ဳိ ေကာင္းစရာ အေၾကာင္းမရိွပါဘူး။
ဒီေရာဂါ က အျမစ္ျပတ္ေအာင္ ကုသလို႔ရ ႏိုင္ပါသလား။ အခ်ဳိ႕က အျမစ္ျပတ္ႏိုင္တယ္လို႔ ေဆးေတြ ၫႊန္းၾကတာေတြ ၾကားေနရပါတယ္။ အဲဒါေတြ အတြက္ေရာ ဘာ မ်ား ေျပာလိုပါ သလဲ။
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါဟာ အျမစ္ျပတ္ေအာင္ ကုသလို႔ မရႏိုင္ပါဘူး။ အစားအေသာက္ အေန အထိုင္ ဆင္ျခင္ၿပီး ေလ့က်င့္ခန္း ပံုမွန္ျပဳလုပ္ၿပီး ေရာဂါကို ထိန္းထား လို႔ပဲ ရႏိုင္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါျဖစ္ဖို႔ အဓိက အေၾကာင္းအခ်က္ ၂ ရပ္ လိုအပ္ ပါတယ္။ မ်ဳိး႐ိုးဗီဇ (Genetic)နဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ ဆိုင္ရာ အေၾကာင္း အခ်က္မ်ား (Environmental Factors) တို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဗီဇနဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ႏွစ္ခု အနက္ ဗီဇကို ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲလို႔ မရႏိုင္ပါဘူး။ ပတ္ဝန္းက်င္ ကိုသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ဖန္တီး ယူလို႔ ရပါတယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္ ဆိုတာမွာ က်န္းမာေရး နဲ႔ညီၫြတ္တဲ့ လူ႔ဘဝ ေနထိုင္မႈဟန္ေတြ ျဖစ္ဖို႔လိုပါတယ္။ အစား အေသာက္၊ အေနအထိုင္၊ ပံုမွန္ေလ့ က်င့္ခန္း ျပဳလုပ္ျခင္း၊ အဝ လြန္လာျခင္းေတြကို သတိျပဳ ဆင္ျခင္ လိုက္နာ ေနထိုင္ျခင္း အားျဖင့္ လူတစ္ဦးမွာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ မ်ဳိး႐ိုး ရိွေနရင္ေတာင္ ၆ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ အထိ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ကို ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။
ကိုယ္ကာယ ေလ့က်င့္ခန္း ျပင္းျပင္းထန္ထန္ လုပ္တဲ့အခါ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ က်ဆင္း သြားတတ္တယ္လို႔ ဆိုၾကတာ ၾကားဖူးပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ သမား ကေရာ ဒီလိုျပႆနာမ်ဳိး ေတြကို ရင္ဆိုင္ရတတ္ပါသလား။ အက်ဳိးဆက္က ဘာျဖစ္ တတ္ပါသလဲ။
ကိုယ္ကာယ ေလ့က်င့္ခန္း ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ျပဳလုပ္တဲ့အခါ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ က်ဆင္း သြားတတ္တာ မွန္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ရွင္ေတြဟာ ပံုမွန္ ေလ့က်င့္ခန္းကို စမလုပ္မီမွာ ေကာင္းစြာ စစ္ေဆး စမ္းသပ္မႈေတြ ျပဳလုပ္သင့္ ပါတယ္။
ေလ့က်င့္ခန္း ျပဳလုပ္ဖို႔သင့္ေလ်ာ္မႈ ရိွ မရိွ ေရာဂါ ရွာေဖြမႈ ကိုလည္း ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။
အထိုင္မ်ားလို႔ လႈပ္ရွားမႈနည္းသူေတြ အတြက္ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္မႈကို ျဖည္းျဖည္း နဲ႔မွန္မွန္ပဲ တိုး ၿပီးျပဳလုပ္သင့္ ပါတယ္။ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္တဲ့ ရက္ေတြမွာ အစာစားၿပီး ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္သင့္ပါတယ္။ ေသြးခ်ဳိဓာတ္ေတြ သိပ္က်သြားရင္ သတိေမ့သြားတဲ့ အထိ ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးခ်ဳိဓာတ္ ဆိုတာ မ်ားလြန္းလည္း မေကာင္း သလို နည္းလြန္းလည္း မေကာင္းပါဘူး။
ယခုေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ဆီးခ်ဳိ၊ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ အေၾကာင္း ဖတ္႐ႈၿပီးခဲ့တဲ့ ရတီ ပရိသတ္အတြက္ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ကာကြယ္ေရွာင္ရွားဖို႔ အခ်ဳိ ဓာတ္၊ အငန္ဓာတ္နဲ႔ ဆီလြန္ကဲစြာ စားသံုးမႈကို ေရွာင္ၾကဥ္ရတယ္ဆိုတာ သတိျပဳမိၿပီး ျဖစ္မွာပါ။ ထို႔အတူပဲ မိမိရဲ႕ခႏၶာ ကိုယ္လည္ပတ္မႈ လုပ္ငန္းစဥ္မွာ သာမန္ ထက္ပိုလို႔ ဆီးသြား မ်ား လာ၊ ေရငတ္လြန္း လာတာေတြ ျဖစ္ေနရင္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ တက္ၿပီလားလို႔ ဆန္းစစ္ဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်န္းမာတဲ့ လူမႈဘဝ ရရွိဖို႔ မွန္ကန္ တဲ့ ေနထိုင္ စားေသာက္မႈ ဓေလ့ေတြ ကို ဒီက႑ကေန ရရွိေစဖို႔ ဆႏၵျပဳလိုက္ပါတယ္။
ျမင့္သူဇာထြန္း
Yati MagazineSee More
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ...အခ်ိန္ေလးရရင္ blogg မွာစာလာဖတ္ပါေနာ္
ဗဟုသုတ ရနိုင္တယ္။