Love Music added a photo from August 21, 2013 to their timeline.
ဟစ္ေဟာ့ ဂီတ
ဟစ္ေဟာ့ ဂီတ (Hip hop music) သည္ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္ေလာက္က နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ရွိ အာဖရိကန္-အေမရိကန္ မ်ားအစႃပုခဲ့ေသာ ယဥ္ေက်းမႈ လႈပ္ရွားမူ႔တစ္ရပ္ ျဖစ္သည္။ ဟစ္ေဟာ့ ယဥ္ေက်းမူ႔တြင္ အဓိကအစိတ္အပိုင္း ေလးမ်ိဳး ပါ၀င္ၿပီး၊ ၎တို႔မွာ rapping (သီခ်င္းစာသားမ်ားအား ကာရံႏွင့္အညီရြတ္ဆိုျခင္း) DJing ( ဓါတ္ျပားမ်ားအား ပြတ္ျခင္း၊ေခတၱရပ္ေအာင္လုပ္ျခင္းျဖင့္ ဆန္းျပားေသာအသံမ်ားထြက္လာေစျခင္း) graffiti (နံရံေဆးေရးပန္းခ်ီတစ္မ်ိဳး) ႏွင့္ b-boying (ဘရိတ္ဒန္႔(စ္)အက) တို႔ပါ၀င္သည္။ အျခား အစိတ္အပိုင္းမ်ားအျဖစ္ Beatboxing (ပါးစပ္ျဖင့္ စည္းခ်က္မ်ားႃပုလုပ္ျခင္း) Fashion (၀တ္စားဆင္ယင္မူ႔ ပုံစံ) ႏွင့္ Slang (ဗန္းစကားမ်ား အသုံးႃပုျခင္း) တို႔လည္းပါ၀င္သည္။ ပထမဆုံးအႀကိမ္ Bronx နယ္ေျမ တြင္ က်င္းပအစႃပုရာမွ ဟစ္ေဟာ့ ယဥ္ေက်းမူ႔သည္ ကမ ၻာအႏွံ႔ က်ယ္ျပန္႔သြားခဲ့သည္။
ဟစ္ေဟာ့ဂီတသည္ DJs(Disc Jockey) မ်ားက Turntables ဟုေခၚေသာ ဓါတ္ျပားဖြင့္စက္ႏွစ္လုံးႏွင့္ စည္းခ်က္ညီေသာ ရိုက္ခ်က္သံမ်ား ထြက္လာေအာင္ ဖန္တီးျခင္းျဖင့္စတင္ခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္း ထုိရိုက္ခ်က္မ်ားေပၚတြင္ Rap ဟုေခၚေသာ ကာရံညီေအာင္ ရြတ္ဆိုသြားသည့္ ေတးစာသားမ်ားကို ထည့္သြင္း ေပါင္းစပ္ခဲ့သည္။ ထိုကဲ့သို႔ရြတ္ဆုိျခင္းကို rapping ဟုေခၚကာ သီဆိုသူမ်ားကို rapper ဟုသုံးႏႈန္းသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ သီဆိုသူRapper မ်ားကို MC ဟုလည္းေခၚၾကသည္။ ဆန္းၾကယ္ေသာ အကပုံစံမ်ားႏွင့္ သီးျခား၀တ္စားဆင္ယင္ ပုံစံမ်ိဳးသည္ ထိုဂီတသစ္ကို ႁကိုက္ႏွစ္သက္ေသာ လူမ်ားၾကားတြင္ ေခတ္စားလာသည္။ ထုိ၀တ္စားဆင္ယင္ပုံစံ မ်ားသည္ ယဥ္ေက်းမူ႔သမိုင္းတြင္ ဟစ္ေဟာ့ ယဥ္ေက်းမူ႔ကို အသိမွတ္ျပဳ လာရေအာင္ လႊမ္းမိုးလာခဲ့သည္။
ဟစ္ေဟာ့ပ္ဂီတသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဂီတသမိုင္းတြင္ ေရာ့ခ္အင္႐ိုး ေခၚ ေရာ့ခ္ဂီတၿပီးလွ်င္ ျမန္မာလူငယ္မ်ားကို စြဲေဆာင္မႈအရွိဆံုး ဂီတျဖစ္ခဲ့သည္။ ထိုဂီတကိုသာ လူငယ္မ်ားက ႏွစ္ၿခိဳက္႐ံုသာမက ထိုဂီတနယ္ပယ္မွ အဆိုေတာ္မ်ားျဖစ္သည့္ ရက္ပါမ်ား ဝတ္ဆင္ၾကပံုကိုမွာလည္း ေခတ္လူငယ္မ်ားအတြက္ အၾကိဳက္ေတြ႔စရာ ျဖစ္ခဲ့သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ rap ဂီတကို မ်ဳိးေက်ာ့ၿမိဳင္ မွအစျပဳသီဆိုခဲ့ေသာ္လည္း ဟစ္ေဟာ့ဂီတအျဖစ္ပီပီျပင္ျပင္ ေပၚေပါက္လာျခင္း မရွိခဲ့ေပ။ ျမန္မာႏိုင္ငံံ၏ပထမဆုံးဟစ္ေဟာ့ အယ္လဘမ္အျဖစ္ အက္စစ္အဖြဲ႔ ၏ စတင္ျခင္း အေခြ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္တြင္ ထြက္လာခဲ့သည္။ ထိုေနာက္ပိုင္းတြင္ ဟစ္ေဟာ့ဂီတသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လက္ရွိအခ်ိန္ထိ ေပၚျပဴလာ ျဖစ္ေနေသာ ဂီတအမ်ိဳးအစားျဖစ္လာသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ တျခားေသာ ဟစ္ေဟာ့ယဥ္ေက်းမူ႔မ်ားထက္ fashion ႏွင့္ rapping တို႔ကို လူငယ္မ်ားပိုႀကိဳက္ႏွစ္သက္ၾကသည္။ ယေန႔ ျမန္မာဂီတေလာကမွာ Hip Hop နဲ႔ ထိပ္ဆံုးကို ေရာက္ရွိေနၾကသူေတြကေတာ့ စိုင္းစိုင္းခမ္းလိႈင္၊ အနဂၢ၊ ဘာဘူ၊ ေဂ်းမီ၊ ထြန္းထြန္း၊ ရဲေလးတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။
စကားလုံးရင္းျမစ္
၁၉၀၄ အေစာပိုင္းကာလတြင္ hip ဆိုေသာစကားလုံးကို အာဖရိကန္-အေမရိကန္တို႔က တိုင္းရင္းအဂၤလိပ္စကားအျဖစ္အသုံးႃပုခဲ့ၾကသည္။ ထိုလူထုသုံးစကား hip ၏ အဓိပၸါယ္မွာ တိက်စြာေျပာျခင္း(informed) ႏွင့္ လက္ရွိ(Current) ဆိုေသာသေဘာျဖစ္၍ မူရင္းhep ဆိုေသာ စကားမွ ဆင္းသက္လာသည္။ rapper တစ္ေယာက္ျဖစ္ေသာ Keith Wiggins မွ အေမရိကန္ေရတပ္မေတာ္တြင္ စစ္မူ႔ထမ္းေနေသာ သူ၏ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္သူကို ေနာက္ေျပာင္ ရာမွ hip-hop ဆိုေသာ စကားလုံးေပၚေပါက္လာသည္။ စစ္သားမ်ား ေလ့က်င့္ခ်ီတက္ရာတြင္ ညာသံေပးေသာ တက္သံက်သံကို စည္းခ်က္က်က် hip-hop hip-hop ဟုလိုက္ေအာ္ရာမွ ထိုစကားလုံးျဖစ္လာသည္။ ထိုတက္သံ၊က်သံ hip-hop ကိုေနာက္ပိုင္းတြင္ keith Wiggins ကသူ၏ စင္ျမင့္ေဖ်ာ္ေျဖပဲြတစ္ခုတြင္ အသုံးႃပုခဲ့သည္။ သူတို႔အဖြဲ႔အားလည္း ဂီတသစ္တစ္မ်ိဳးကို စတင္ဖန္တီးေနေသာ DJs မ်ားက those hip-hoppers မ်ားဟုရည္ညႊန္းေျပာဆိုခဲ့ၾကသည္။ ထုိစကားလုံး hip-hop ၏ အဓိပၸါယ္မွာ မေလးစားျခင္း၊သေရာ္ေလွာင္ေျပာင္ျခင္း ဟု မူလကအဓိပၸါယ္ရေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ ထိုဂီတအသစ္ႏွင့္ယဥ္ေက်းမူ႔ကို ကိုယ္စားႃပုသည့္ အဓိက စကားလုံးျဖစ္လာသည္။ အဖြဲ႔အမ်ိဳးမ်ိဳးက ထိုစကားလုံးကို သုံးခဲ့ၾကၿပီး ဟစ္ေဟာ့ေ႔ရွေဆာင္လမ္းျပ တစ္ေယာက္ျဖစ္ေသာ အာဖရိကဘန္ဘာတာ Afrika Bambaataa မွ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္တြင္ ထြက္ရွိေသာ single album "positive life" တြင္ထည့္သြင္းအသုံးႃပုခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ဟစ္ေဟာ့ဆိုေသာ စကားလုံးသည္ ယဥ္ေက်းမူ႔စာမ်က္ႏွာတစ္ခုအျဖစ္ တစ္ကမ ၻာလုံးသို႔ ျပန္႔ႏွံ႔သြားခဲ့သည္။
ေနာက္ခံ သမိုိင္းေၾကာင္း
ဂ်ေမကာ ႏိုင္ငံဖြား ဒီေဂ် Clive Kool Herc Campbell သည္ ဆယ့္သုံးႏွစ္သားအရြယ္တြင္ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ သို႔ေျပာင္းေရြ႔ ေနထိုင္ခဲ့ၿပီး မူလဟစ္ေဟာ့ဂီတကို ဖန္တီးခဲ့သူျဖစ္သည္။ ဂ်ေမကာရိုးရာ ဂီတသံမ်ားကို အေျခခံကာ ဟစ္ေဟာ့ဂီတ သစ္တရပ္အျဖစ္ ေရွးဦးဖန္တီးခဲ့သည္။ ဂ်ေမကာမွ ကေလးငယ္မ်ားက ဂီတသံအေပၚတြင္ လက္တန္းရြတ္ဆိုေသာ ကဗ်ာပုံစံမ်ားကို ေခတ္ေပၚဂီတတစ္ရပ္ႏွင့္ တြဲဖက္ရန္ သူငယ္စဥ္ကတည္းက စိတ္ကူးရွိခဲ့သည္။
Herc ႏွင့္ တစ္ျခားေသာ DJs သမားမ်ားသည္ သူတို႔၏ တူရိယာစက္မ်ားႏွင့္ ေဖ်ာ္ေျဖမူ႔မ်ားအတြက္ လွ်ပ္စစ္မီးလည္းရႏိုင္ေသာ ဘတ္(စ)ကတ္ေဘာကြင္းမ်ားႏွင့္ေရွးေဟာင္းအိမ္မ်ားတြင္ ဂီတပြဲမ်ားက်င္းပခဲ့သည္။ ထိုေနရာမ်ားသည္ ဟစ္ေဟာ့ဂီတ ေပါက္ဖြား ခဲ့ရာေနရာမ်ားလည္းျဖစ္သည္။ သူတို႔အသုံးႃပုေသာ တူရိယာမ်ားႏွင့္စက္ကိရိယာမ်ားသည္ အမ်ားအားျဖင့္ အားေကာင္းေသာစပီကာမ်ား၊ Turntabels ဟုေခၚေသာ ဓါတ္ျပားဖြင့္စက္မ်ားႏွင့္ တစ္လုံး(သုိ႔မဟုတ္) ထို႔ထက္ပိုေသာ မိုက္ကရိုဖုန္းမ်ားသာ ပါ၀င္ေလသည္။ funk ေတးသြားမ်ားမွ က၍အေကာင္းဆုံးအပိုင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္ျပန္လည္ဖြင့္ေစျခင္းျဖင့္ break-deejaying ဆိုေသာနည္းကိုလည္း Herc သည္တိုးတက္ေစခဲ့သူျဖစ္သည္။ ဗုံရိုက္သံကို အဓိကထားၿပီး ထို breakbeat Djing ႃပုလုပ္ရာတြင္ funk, rock ႏွင့္ လက္တင္ဗုံသံ မွစည္း၀ါးရိုက္သံမ်ားကို ယူ၍ ထုိအသံမ်ားသည္ ဟစ္ေဟာ့ဂီတအတြက္ အေျခခံ ဂီတသံမ်ားျဖစ္လာခဲ့သည္။ Herc ၏ အကသမားမ်ားအေပၚ ေၾကျငာမူ႔မ်ားႏွင့္ တိုင္ပင္ေခၚသံမ်ားသည္ ကာရံမ်ားႏွင့္ညီေအာင္ေျပာဆိုရာမွ ယခုလူသိမ်ားေသာ rapping ဆိုသည့္အပိုင္းပါ၀င္လာသည္။ သူ၏အကသမားမ်ားအား break-boys ႏွင့္ break-girls ၊ အတိုေကာက္အားျဖင့္ b-boys ႏွင့္ b-girls မ်ားဟုနာမည္ေပးခဲ့သည္။Herc ၏သတ္မွတ္ခ်က္ အေခၚအေ၀ၚမ်ား ျဖစ္ေသာ breaking, b-boys ႏွင့္ b-girls မ်ားသည္ ဟစ္ေဟာ့ဆိုေသာ နာမည္မေပၚ ခင္ကပင္ ဟစ္ေဟာ့ ယဥ္ေက်းမူ႔၏ အေရးပါလာမည့္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားအျဖစ္တည္ရွိေနခဲ့သည္။
ေနာက္ပိုင္းေပၚလာေသာ Grand Wizard Theodore တို႔ကဲ့သို႔ေသာ DJs မ်ားက breaking နည္းစနစ္မ်ားကို ပိုမိုဆန္းသစ္တိုးတက္ လာေစခဲ့သည္။ ဟစ္ေဟာ့အား ယဥ္ေက်းမူ႔တစ္ရပ္အျဖစ္ လက္ခံလာေအာင္ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာေစေသာသူမွာ အာဖရိကဘန္ဘာတာ Afrika Bambaataa ဦးေဆာင္ေသာ အဖြဲ႔ျဖစ္သည္။ ဘန္ဘာတာသည္ ရုိးရွင္းေသာ ဒစၥကိုbeat မ်ားေပၚတြင္ rapping လိုက္ရြတ္ရသည့္အစား drum machine အား synthesizer နည္းပညာျဖင့္ဖန္တီးထားေသာ beating ေပၚတြင္ရြတ္ဆိုေသာ နည္းစနစ္ကို ၁၉၈၃ ခုႏွစ္တြင္ဖန္တီးခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဂီတဗီဒီယို မ်ားေခတ္စားလာေသာအခါ ဟစ္ေဟာ့ဂီတသည္ ပိုမိုေအာင္ျမင္လာခဲ့သည္။ Planet rock အတြက္ဂီတဗီဒီယိုတြင္ ဟစ္ေဟာ့ယဥ္ေက်းမူ႔၏ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းျဖစ္ေသာ ဟစ္ေဟာ့ဂီတ၊ graffiti ႏွင့္ ဘရိတ္ဒန္႔စ္ မ်ားကိုတင္ဆက္ျပသခဲ့သည္။ ၁၉၈၃ ႏွင့္ ၁၉၈၅ ၾကားတြင္ဟစ္ေဟာ့ဂီတကို အသုံးျပဳလာေသာ ရုပ္ရွင္ကားမ်ားထြက္လာခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္တြင္ဟစ္ေဟာ့ဂီတသည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွ အစျပဳကာ တစ္ကမ ၻာလုံးက အသိအမွတ္ျပဳရေသာ ဂီတသစ္တစ္ရပ္အျဖစ္ေပၚထြန္းခဲ့ေလသည္။
ဟစ္ေဟာ့ဂီတ၏ လူမူ႔ေရးဆိုင္ရာရိုက္ခတ္မွဳမ်ား
ဟစ္ေဟာ့ဂီတသည္ ေပၚေပါက္လာစက လူမ်ားယခုထင္ေနသကဲ့သို႔ အၾကမ္းဖက္မူ႔ကို အသားေပးေသာ ဂီတအမ်ိဳးအစားမဟုတ္ခဲ့ေပ။ ထိုဂီတသည္ လူငယ္မ်ားလမ္းေပၚတြင္ ဂိုဏ္းအသင္းမ်ားအျဖစ္ တစ္ဖြဲ႔ႏွင့္ တစ္ဖြဲ႔တိုက္ခုိက္ေနမည့္အစား အကယဥ္ႃပိုင္ျခင္း စေသာ ခႏၶာကိုယ္က်န္းမာေရးႏွင့္ အႏုပညာ ယွဥ္ျပိဳင္ျခင္းမ်ားကို လူငယ္မ်ားပိုမိုစိတ္၀င္စားလာေစရန္ အားေပးခဲ့သည္။ Hip Hopနဲ႔ဆက္ႏြယ္ ပတ္သက္ေနေသာ Graffiti Art ဆိုေသာ အႏုပညာ တစ္ရပ္လည္း ရွိပါသည္။
ဟစ္ေဟာ့ဂီတ၏ ကမ ၻာလုံးဆိုင္ရာရိုက္ခတ္မွဳမ်ား
ဟစ္ေဟာ့ဂီတသည္ ဥေရာပ အာရွ ထိုမွတဆင့္ ကမ ၻာ့အေ႔ရွဖ်ား ဂ်ပန္ႏိုင္ငံထိ ၊ေတာင္အေမရိက မွဘရာဇီး အစရွိေသာႏိုင္ငံမ်ားအထိ လ်င္ျမန္စြာ ကူးစက္သြားသည္။ တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသို႔ ျပန္႔ႏွံ႔သြားရာတြင္ ထိုႏိုင္ငံမွ ဂီတအလိုက္ အသံမ်ားႏွင့္ သီဆိုဟန္မ်ားလည္း ေျပာင္းလဲသြားတတ္သည္။ ပုံစံအမ်ိဳးမ်ိဳးေျပာင္းေနေသာ္လည္း မူရင္းပုံစံ old school အား ေဒသအလိုက္ျပန္လည္စမ္းသစ္ရာမွ ကြဲျပားေသာ ဟန္မ်ားေပၚလာျခင္းလည္းျဖစ္သည္။ ဟစ္ေဟာ့ဂီတသည္ လူငယ္မ်ား သူတို႔၏ အျမင္မ်ားကို လြတ္လပ္ပြင့္လင္းစြာ ေဖၚျပသည့္ ဂီတအမ်ိဳးအစားလည္းျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံမွ စတင္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ အေမရိကန္စရိုက္မ်ားဖုံးလႊမ္းေနေသာ္လည္း လက္ခံရာႏိုင္ငံအသီးသီးမွ ဟစ္ေဟာ့ ဂီတပညာရွင္မ်ားက သူတို႔ ႏိုင္ငံ၏ဓေလ့စရိုက္ႏွင့္ ညီေအာင္ ဖန္တီးႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ဟစ္ေဟာ့ဂီတကို အဓိက ႃကိုက္ေသာ သူမ်ားမွာလည္း လူငယ္မ်ားအမ်ားဆုံးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ထိုဂီတႏွင့္ ယဥ္ေက်းမူ႔မ်ားသည္ ကမ ၻာလုံးဆိုင္ရာလူငယ္ ယဥ္ေက်းမူ႔တစ္ရပ္ ျဖစ္လာသည္။
အဲလက္ထ႐ို-ဟစ္ေဟာ့ပ္ (Electro Hip-Hop)
ဟစ္ေဟာ့ပ္ဂီတ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေပၚျပဴလာျဖစ္ၿပီး ဆယ္စုႏွစ္ တခုေလာက္ၾကာသည့္ အခါတြင္ ထိုဂီတ၏ ဘူမိနက္သန္ႏိုင္ငံျဖစ္ေသာ အေမရိကန္တြင္ပင္ ဟစ္ေဟာ့ပ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အခ်ဳိးအေကြ႔၊ အေျပာင္းအလဲ တခု ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။
အေမရိကန္တြင္ လူၾကိဳက္မ်ားေသာ Gangsta Rap, Down South ႏွင့္ Rap Core စသည့္ ဟစ္ေဟာ့ပ္ဂီတ မ်ဳိးကြဲမ်ားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္း လူၾကိဳက္မ်ားသည္။ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္မူ မူရင္း ဟစ္ေဟာ့ပ္ ဂီတပံုသ႑ာန္မ်ားသည့္ နရီ၊ စည္းခ်က္၊ သီဆို၊ တီးခတ္မႈမ်ားႏွင့္ ကြဲျပားျခားနားလာသည့္ ဟစ္ေဟာ့ပ္ ပံုသ႑ာန္သစ္တမ်ဳိးကို ပရိသတ္ ႏွစ္ၿခိဳက္လာၾကသည္။
ေနာက္ပိုင္း ဟစ္ေဟာ့ပ္ မ်ဳိးဆက္မ်ား လက္ခံအားေပးလာသည့္ ထိုဂီတကို အဲလက္ထ႐ို - ဟစ္ေဟာ့ပ္ (Electro Hip-Hop) သို႔မဟုတ္ အဲလက္ထ႐ိုေဟာ့ပ္ ElectroHop ဟုလည္း ေခၚသည္။
ဆူညံေပါက္ကြဲသည့္ ေရာ့ခ္သီခ်င္းတပုဒ္လို သီဆိုမႈမ်ိဳးျဖင့္ အီလက္ထေရာနစ္ ေနာက္ခံဂီတ ျဖည့္စြက္မႈမ်ားျဖင့္ ဖန္တီးထားသည့္ ထိုဂီတမွာ အေမရိကန္တြင္ လြန္ခဲ့သည္ ဆယ္စုႏွစ္တခုေက်ာ္ ေလာက္ကတည္းက စတင္ သေႏၶတည္ေနၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း ယခုေလာက္ ေပၚျပဴလာ မျဖစ္ေသးေခ်။
အေနာက္ဘက္ကမ္းေျခ၏ ဟစ္ေဟာ့ပ္ ဆရာတဆူျဖစ္ေသာ ဒီေဂ်လြန္ဇို ဝီလ်ံ၏ Eve Ever After Dark ညကလပ္ စတင္တည္ေထာင္သည့္ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္မွ စတင္ကာ Electro Hop ဂီတ ေပၚေပါက္ခဲ့သည္ဟု အေမရိကန္ ဟစ္ေဟာ့ပ္ သမိုင္းပညာရွင္မ်ားက တညီတညြတ္ထဲ မွတ္္ခ်က္ျပဳထားသည္။
ဒီေဂ် လြန္ဇို ဝီလ်ံမွာ အေနာက္ဘက္ကမ္းေျခ (west coast) ဟစ္ေဟာ့ပ္ ေလာကႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ၾသဇာၾကီးမားသကဲ့သို႔့ သူ၏ Eve Ever After Dark ညကလပ္မွာလည္း Gangsta Rap ႏွင့္ Electro Hop ဂီတ စတင္ေပါက္ဖြားရာ ေရခံေျမခံမ်ားထဲမွ တခုျဖစ္သည္။
၁၉၇၉ ခုႏွစ္ေလာက္က စတင္ခဲ့သည့္ Electro Hop ဂီတမွာမူ Gansta Rap ႏွင့္ Rap Core မ်ားထဲသို႔ ပရိသတ္ထဲသို႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေရာက္ရွိမသြားဘဲ ၅ ႏွစ္နီးပါးအၾကာတြင္ (၁၉၈၄ ခုႏွစ္ေလာက္တြင္ ကြယ္ေပ်ာက္သြားခဲ့ရၿပီး) ၉ဝ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားထိ ထိုဂီတ အမ်ဳိးအစားမွာ အေမရိကန္ ေဖ်ာ္ေျဖေရးေလာကတြင္ပင္ ငုပ္ေကာင္ျဖစ္ေနခဲ့ရသည္။ Electro Hop ႏွင့္အၿပိဳင္ ေပၚလာသည့္ West Coast: Gangsta Rap ဂီတ အမ်ဳိးအစားမွာမူ Tupac Shakur, Dr Dre, Snoop Dogg စသည့္ ရက္ပ္အေက်ာ္အေမာ္မ်ား၏ သီဆိုေဖ်ာ္ေျဖမႈမ်ားေၾကာင့္ စင္တင္ေတးဂီတအျဖစ္ ပရိသတ္၏ အားေပးမႈကို ရရွိကာ စင္တင္ေတးဂီတ ျဖစ္ခဲ့သည္။
၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္မူ Electro Hip Hop ဂီတမွာ အေမရိကန္ အေနာက္ဘက္ကမ္း႐ိုးတန္းႏွင့္ အေရွ႕ဘက္ကမ္း႐ိုးတန္း ဖေလာ္ရီဒါႏွင့္ နယူးေယာက္ အခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားတြင္ တစြန္းတစ ျပန္ၾကားလာခဲ့ရသည္။ နာမည္ေက်ာ္ ဓာတ္ျပားတိုက္ၾကီးမ်ားမွ ျဖန္႔ခ်ိၿပီး အပ်ံစား စတူဒီယိုၾကီးမ်ားမွ ထုတ္လုပ္သည့္ အယ္(လ္)ဘမ္မ်ားျဖင့္ေတာ့ မဟုတ္ေသးေခ်။ တေက်ာ့ျပန္ ထိုးေဖာက္ဖို႔ အားယူေနရစဥ္အတြင္း အေပါစားညကလပ္အခ်ဳိ႕က ဖြင့္လွစ္သည့္ ေျမေအာက္ ေတးအယ္(လ္)ဘမ္ (Underground Album) မ်ား အျဖစ္သာ နားဆင္ႏိုင္ေပသည္။
ဆူဆူညံညံရွိလွေသာ အသံ၊ အားပါလွေသာ အျပင္းစား ဘိ (beat)၊ ေရာေႏွာေပါင္းစပ္ထားေသာ တီးကြက္ (Melody) မ်ားက Rap ႏွင့္ Meatal ကို ေပါင္းစပ္ထားသည့္ Nu Metal ဂီတႏွင့္ ဆင္ဆင္တူေသာ္လည္း Electro Dance ဂီတ စတိုင္လ္ကို ေပါင္းစပ္ထားႏိုင္မႈက Electro Hop ၏ ထူးျခားေသာ ၾကန္အင္လကၡဏာ ျဖစ္ခဲ့သည္။
ေမြးစားဂီတ (Adopted Music) ဟု တခ်ဳိ႕က ေခၚၾကသလိုပင္ တစတစ လူၾကိဳက္မ်ားလာသည့္ ထိုဂီတမွာ Hip Hop, Rock, Jazz, R&B စသည့္ ဂီတမ်ားကဲ့သို႔ တန္းဝင္ေပၚျပဳလာ မျဖစ္ေသးေသာ္လည္း ၂ဝဝဝ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွစ၍ နာမည္ေက်ာ္ ရက္ပ္ဆရာမ်ား၏ မ်က္ေစ့က်စရာ ျဖစ္ခဲ့သည္။ (ဤေနရာတြင္ တခုေျပာလိုသည္မွာ အေမရိကန္တြင္လည္း ဂီတသစ္တမ်ဳိး လူၾကိဳက္မ်ားလာသည္ႏွင့္ အခ်ဳိ႕ အဆိုေတာ္မ်ားက မိမိ၏ ပင္ကိုယ္လိုင္းမွ အနည္းငယ္ေျပာင္းလဲ သီဆိုမႈမ်ား ရွိသည္)။
Electro Hop ဂီတမွာ အေနာက္ဘက္ကမ္းေျခမွ စတင္သေႏၶတည္ခဲ့ေသာ္လည္း အေရွ႕ဘက္ကမ္းေျခမွတဖန္ ျပန္လည္စတင္ခဲ့ရသည္။ အမ်ားစုကမူ Electro Hop မွာ ေရွး႐ိုးဟစ္ေဟာ့ပ္ (Old School) မွ ေခတ္သစ္ ဟစ္ေဟာ့ပ္ (New School) သို႔ အီေဗာ္လူးရွင္း ျဖစ္လာပံုကို ထင္ဟပ္ျပသႏိုင္မႈဟု ယူဆသည္။
အခ်ဳိ႕ ကရက္ပ္ အဆိုေတာ္မ်ားကမူ Electro Hop မွာ Hip Hop မွ ခြဲျဖာလာေသာ အကိုင္းအခက္ တခုသာျဖစ္ၿပီး ထိုသူတို႔မွာ ထိုဂီတကို သီျခားဂီတ သို႔မဟုတ္ ဟစ္ေဟာ့ပ္၏ ဆင့္ကဲေျပာင္းလဲလာေသာ ျဖစ္စဥ္တခုဟု မွတ္ယူျခင္း မျပဳၾကေပ။
၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္မူ N.W.A အဖြဲ႔ Egyptian Lover ႏွင့္ Pit Bull တို႔က Electro Hop ဂီတကို ၎တို႔၏ အယ္(လ္)ဘမ္မ်ားတြင္ ပါဝင္္ခဲ့ၿပီးေနာက္တြင္ လူၾကိဳက္မ်ားလာခဲ့သည္။
ဟစ္ေဟာ့ပ္ဂီတ၏ တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းလာေသာ ဂီတသစ္တခုျဖစ္သည့္ Electro Hop ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေမရိကန္တြင္ ထင္ရွားသည့္ အဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ အဆိုေတာ္မွာ Black Eyed Peas, Kanye West , World Class Wreckin Cru, Flo Rida, LMFAO ႏွင့္ DJ Laz တို႔ ျဖစ္သည္။
ထင္ရွားသည့္ Electro Hop သီခ်င္းမ်ားမွာ နာမည္ေက်ာ္ ရက္ပ္ အဆိုေတာ္ ဖလို ႐ိုက္ဒါ (Flo Rida) ၏ ပြဲဦးထြက္ အယ္(လ္)ဘမ္ထဲမွ Port of Miami ထဲမွ နာမည္ေက်ာ္ Low အမည္ရွိ သီခ်င္းမွာ Electro Hop သီခ်င္းျဖစ္သည္။
ယခုႏွစ္ အေကာင္းဆံုးေတးဂီတ ဖန္တီးမႈဆုအပါအဝင္ ေအာ္စကာ႐ုပ္ရွင္ထူးခြ်န္ဆုမ်ား ရရွိခဲ့သည့္ Slumdog Millionaire ဇာတ္ကား၏ ဇာတ္ဝင္ေတး သီခ်င္းျဖစ္သည့္ M.I.A သီဆိုထားေသာ Paper Plane သီခ်င္းမွာ Electro Hop သီခ်င္းအမ်ဳိးအစားပင္ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူၾကိဳက္မ်ားေသာ အဆိုေတာ္ စိုင္းစိုင္းခမ္းလိႈင္၏ ေနာက္ဆံုးထြက္ အယ္(လ္)ဘမ္ထဲမွ အဲဗားေဂၚလီအမည္ရွိ သီခ်င္းမွာ အေမရိကန္ ဟစ္ေဟာ့ပ္အဖြဲ႔တခုျဖစ္သည့္ Three 6 Mafia အဖြဲ ့မွ Pop That Body အမည္ရွိ Electro Hop သီခ်င္းတပုဒ္ ျဖစ္သည္။
ယေန႔အခ်ိန္တြင္မူ Electro Hop သည္ အေမရိကန္တြင္သာမက ကမာၻတလႊားတြင္ပါ လူၾကိဳက္မ်ားေသာ ဂီတျဖစ္ေနသည္။ နာမည္ေက်ာ္ ဟစ္ေဟာ့ပ္ အဆိုေတာ္ အခ်ဳိ႕မွာလည္း Electro Hop သီခ်င္းမ်ားကို ၎တို႔ အယ္(လ္)ဘမ္မ်ားတြင္ ထည့္သြင္းသီဆိုၾကသည္။
ယခုႏွစ္အတြင္း ထြက္ရွိသည့္ Black Eyed Peas အဖြဲ႔၏ လူၾကိဳက္မ်ားေသာ Boom Boom Pow အမည္ရွိ သီခ်င္းမွာလည္း Electro Hop သီခ်င္းတပုဒ္ ျဖစ္သည္။
Credit to>>>mizzimaburmese.com/ဝီကီပီဒီးယား
Min Zaw
ဟစ္ေဟာ့ ဂီတ (Hip hop music) သည္ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္ေလာက္က နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ရွိ အာဖရိကန္-အေမရိကန္ မ်ားအစႃပုခဲ့ေသာ ယဥ္ေက်းမႈ လႈပ္ရွားမူ႔တစ္ရပ္ ျဖစ္သည္။ ဟစ္ေဟာ့ ယဥ္ေက်းမူ႔တြင္ အဓိကအစိတ္အပိုင္း ေလးမ်ိဳး ပါ၀င္ၿပီး၊ ၎တို႔မွာ rapping (သီခ်င္းစာသားမ်ားအား ကာရံႏွင့္အညီရြတ္ဆိုျခင္း) DJing ( ဓါတ္ျပားမ်ားအား ပြတ္ျခင္း၊ေခတၱရပ္ေအာင္လုပ္ျခင္းျဖင့္ ဆန္းျပားေသာအသံမ်ားထြက္လာေစျခင္း) graffiti (နံရံေဆးေရးပန္းခ်ီတစ္မ်ိဳး) ႏွင့္ b-boying (ဘရိတ္ဒန္႔(စ္)အက) တို႔ပါ၀င္သည္။ အျခား အစိတ္အပိုင္းမ်ားအျဖစ္ Beatboxing (ပါးစပ္ျဖင့္ စည္းခ်က္မ်ားႃပုလုပ္ျခင္း) Fashion (၀တ္စားဆင္ယင္မူ႔ ပုံစံ) ႏွင့္ Slang (ဗန္းစကားမ်ား အသုံးႃပုျခင္း) တို႔လည္းပါ၀င္သည္။ ပထမဆုံးအႀကိမ္ Bronx နယ္ေျမ တြင္ က်င္းပအစႃပုရာမွ ဟစ္ေဟာ့ ယဥ္ေက်းမူ႔သည္ ကမ ၻာအႏွံ႔ က်ယ္ျပန္႔သြားခဲ့သည္။
ဟစ္ေဟာ့ဂီတသည္ DJs(Disc Jockey) မ်ားက Turntables ဟုေခၚေသာ ဓါတ္ျပားဖြင့္စက္ႏွစ္လုံးႏွင့္ စည္းခ်က္ညီေသာ ရိုက္ခ်က္သံမ်ား ထြက္လာေအာင္ ဖန္တီးျခင္းျဖင့္စတင္ခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္း ထုိရိုက္ခ်က္မ်ားေပၚတြင္ Rap ဟုေခၚေသာ ကာရံညီေအာင္ ရြတ္ဆိုသြားသည့္ ေတးစာသားမ်ားကို ထည့္သြင္း ေပါင္းစပ္ခဲ့သည္။ ထိုကဲ့သို႔ရြတ္ဆုိျခင္းကို rapping ဟုေခၚကာ သီဆိုသူမ်ားကို rapper ဟုသုံးႏႈန္းသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ သီဆိုသူRapper မ်ားကို MC ဟုလည္းေခၚၾကသည္။ ဆန္းၾကယ္ေသာ အကပုံစံမ်ားႏွင့္ သီးျခား၀တ္စားဆင္ယင္ ပုံစံမ်ိဳးသည္ ထိုဂီတသစ္ကို ႁကိုက္ႏွစ္သက္ေသာ လူမ်ားၾကားတြင္ ေခတ္စားလာသည္။ ထုိ၀တ္စားဆင္ယင္ပုံစံ မ်ားသည္ ယဥ္ေက်းမူ႔သမိုင္းတြင္ ဟစ္ေဟာ့ ယဥ္ေက်းမူ႔ကို အသိမွတ္ျပဳ လာရေအာင္ လႊမ္းမိုးလာခဲ့သည္။
ဟစ္ေဟာ့ပ္ဂီတသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဂီတသမိုင္းတြင္ ေရာ့ခ္အင္႐ိုး ေခၚ ေရာ့ခ္ဂီတၿပီးလွ်င္ ျမန္မာလူငယ္မ်ားကို စြဲေဆာင္မႈအရွိဆံုး ဂီတျဖစ္ခဲ့သည္။ ထိုဂီတကိုသာ လူငယ္မ်ားက ႏွစ္ၿခိဳက္႐ံုသာမက ထိုဂီတနယ္ပယ္မွ အဆိုေတာ္မ်ားျဖစ္သည့္ ရက္ပါမ်ား ဝတ္ဆင္ၾကပံုကိုမွာလည္း ေခတ္လူငယ္မ်ားအတြက္ အၾကိဳက္ေတြ႔စရာ ျဖစ္ခဲ့သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ rap ဂီတကို မ်ဳိးေက်ာ့ၿမိဳင္ မွအစျပဳသီဆိုခဲ့ေသာ္လည္း ဟစ္ေဟာ့ဂီတအျဖစ္ပီပီျပင္ျပင္ ေပၚေပါက္လာျခင္း မရွိခဲ့ေပ။ ျမန္မာႏိုင္ငံံ၏ပထမဆုံးဟစ္ေဟာ့ အယ္လဘမ္အျဖစ္ အက္စစ္အဖြဲ႔ ၏ စတင္ျခင္း အေခြ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္တြင္ ထြက္လာခဲ့သည္။ ထိုေနာက္ပိုင္းတြင္ ဟစ္ေဟာ့ဂီတသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လက္ရွိအခ်ိန္ထိ ေပၚျပဴလာ ျဖစ္ေနေသာ ဂီတအမ်ိဳးအစားျဖစ္လာသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ တျခားေသာ ဟစ္ေဟာ့ယဥ္ေက်းမူ႔မ်ားထက္ fashion ႏွင့္ rapping တို႔ကို လူငယ္မ်ားပိုႀကိဳက္ႏွစ္သက္ၾကသည္။ ယေန႔ ျမန္မာဂီတေလာကမွာ Hip Hop နဲ႔ ထိပ္ဆံုးကို ေရာက္ရွိေနၾကသူေတြကေတာ့ စိုင္းစိုင္းခမ္းလိႈင္၊ အနဂၢ၊ ဘာဘူ၊ ေဂ်းမီ၊ ထြန္းထြန္း၊ ရဲေလးတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။
စကားလုံးရင္းျမစ္
၁၉၀၄ အေစာပိုင္းကာလတြင္ hip ဆိုေသာစကားလုံးကို အာဖရိကန္-အေမရိကန္တို႔က တိုင္းရင္းအဂၤလိပ္စကားအျဖစ္အသုံးႃပုခဲ့ၾကသည္။ ထိုလူထုသုံးစကား hip ၏ အဓိပၸါယ္မွာ တိက်စြာေျပာျခင္း(informed) ႏွင့္ လက္ရွိ(Current) ဆိုေသာသေဘာျဖစ္၍ မူရင္းhep ဆိုေသာ စကားမွ ဆင္းသက္လာသည္။ rapper တစ္ေယာက္ျဖစ္ေသာ Keith Wiggins မွ အေမရိကန္ေရတပ္မေတာ္တြင္ စစ္မူ႔ထမ္းေနေသာ သူ၏ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္သူကို ေနာက္ေျပာင္ ရာမွ hip-hop ဆိုေသာ စကားလုံးေပၚေပါက္လာသည္။ စစ္သားမ်ား ေလ့က်င့္ခ်ီတက္ရာတြင္ ညာသံေပးေသာ တက္သံက်သံကို စည္းခ်က္က်က် hip-hop hip-hop ဟုလိုက္ေအာ္ရာမွ ထိုစကားလုံးျဖစ္လာသည္။ ထိုတက္သံ၊က်သံ hip-hop ကိုေနာက္ပိုင္းတြင္ keith Wiggins ကသူ၏ စင္ျမင့္ေဖ်ာ္ေျဖပဲြတစ္ခုတြင္ အသုံးႃပုခဲ့သည္။ သူတို႔အဖြဲ႔အားလည္း ဂီတသစ္တစ္မ်ိဳးကို စတင္ဖန္တီးေနေသာ DJs မ်ားက those hip-hoppers မ်ားဟုရည္ညႊန္းေျပာဆိုခဲ့ၾကသည္။ ထုိစကားလုံး hip-hop ၏ အဓိပၸါယ္မွာ မေလးစားျခင္း၊သေရာ္ေလွာင္ေျပာင္ျခင္း ဟု မူလကအဓိပၸါယ္ရေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ ထိုဂီတအသစ္ႏွင့္ယဥ္ေက်းမူ႔ကို ကိုယ္စားႃပုသည့္ အဓိက စကားလုံးျဖစ္လာသည္။ အဖြဲ႔အမ်ိဳးမ်ိဳးက ထိုစကားလုံးကို သုံးခဲ့ၾကၿပီး ဟစ္ေဟာ့ေ႔ရွေဆာင္လမ္းျပ တစ္ေယာက္ျဖစ္ေသာ အာဖရိကဘန္ဘာတာ Afrika Bambaataa မွ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္တြင္ ထြက္ရွိေသာ single album "positive life" တြင္ထည့္သြင္းအသုံးႃပုခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ဟစ္ေဟာ့ဆိုေသာ စကားလုံးသည္ ယဥ္ေက်းမူ႔စာမ်က္ႏွာတစ္ခုအျဖစ္ တစ္ကမ ၻာလုံးသို႔ ျပန္႔ႏွံ႔သြားခဲ့သည္။
ေနာက္ခံ သမိုိင္းေၾကာင္း
ဂ်ေမကာ ႏိုင္ငံဖြား ဒီေဂ် Clive Kool Herc Campbell သည္ ဆယ့္သုံးႏွစ္သားအရြယ္တြင္ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ သို႔ေျပာင္းေရြ႔ ေနထိုင္ခဲ့ၿပီး မူလဟစ္ေဟာ့ဂီတကို ဖန္တီးခဲ့သူျဖစ္သည္။ ဂ်ေမကာရိုးရာ ဂီတသံမ်ားကို အေျခခံကာ ဟစ္ေဟာ့ဂီတ သစ္တရပ္အျဖစ္ ေရွးဦးဖန္တီးခဲ့သည္။ ဂ်ေမကာမွ ကေလးငယ္မ်ားက ဂီတသံအေပၚတြင္ လက္တန္းရြတ္ဆိုေသာ ကဗ်ာပုံစံမ်ားကို ေခတ္ေပၚဂီတတစ္ရပ္ႏွင့္ တြဲဖက္ရန္ သူငယ္စဥ္ကတည္းက စိတ္ကူးရွိခဲ့သည္။
Herc ႏွင့္ တစ္ျခားေသာ DJs သမားမ်ားသည္ သူတို႔၏ တူရိယာစက္မ်ားႏွင့္ ေဖ်ာ္ေျဖမူ႔မ်ားအတြက္ လွ်ပ္စစ္မီးလည္းရႏိုင္ေသာ ဘတ္(စ)ကတ္ေဘာကြင္းမ်ားႏွင့္ေရွးေဟာင္းအိမ္မ်ားတြင္ ဂီတပြဲမ်ားက်င္းပခဲ့သည္။ ထိုေနရာမ်ားသည္ ဟစ္ေဟာ့ဂီတ ေပါက္ဖြား ခဲ့ရာေနရာမ်ားလည္းျဖစ္သည္။ သူတို႔အသုံးႃပုေသာ တူရိယာမ်ားႏွင့္စက္ကိရိယာမ်ားသည္ အမ်ားအားျဖင့္ အားေကာင္းေသာစပီကာမ်ား၊ Turntabels ဟုေခၚေသာ ဓါတ္ျပားဖြင့္စက္မ်ားႏွင့္ တစ္လုံး(သုိ႔မဟုတ္) ထို႔ထက္ပိုေသာ မိုက္ကရိုဖုန္းမ်ားသာ ပါ၀င္ေလသည္။ funk ေတးသြားမ်ားမွ က၍အေကာင္းဆုံးအပိုင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္ျပန္လည္ဖြင့္ေစျခင္းျဖင့္ break-deejaying ဆိုေသာနည္းကိုလည္း Herc သည္တိုးတက္ေစခဲ့သူျဖစ္သည္။ ဗုံရိုက္သံကို အဓိကထားၿပီး ထို breakbeat Djing ႃပုလုပ္ရာတြင္ funk, rock ႏွင့္ လက္တင္ဗုံသံ မွစည္း၀ါးရိုက္သံမ်ားကို ယူ၍ ထုိအသံမ်ားသည္ ဟစ္ေဟာ့ဂီတအတြက္ အေျခခံ ဂီတသံမ်ားျဖစ္လာခဲ့သည္။ Herc ၏ အကသမားမ်ားအေပၚ ေၾကျငာမူ႔မ်ားႏွင့္ တိုင္ပင္ေခၚသံမ်ားသည္ ကာရံမ်ားႏွင့္ညီေအာင္ေျပာဆိုရာမွ ယခုလူသိမ်ားေသာ rapping ဆိုသည့္အပိုင္းပါ၀င္လာသည္။ သူ၏အကသမားမ်ားအား break-boys ႏွင့္ break-girls ၊ အတိုေကာက္အားျဖင့္ b-boys ႏွင့္ b-girls မ်ားဟုနာမည္ေပးခဲ့သည္။Herc ၏သတ္မွတ္ခ်က္ အေခၚအေ၀ၚမ်ား ျဖစ္ေသာ breaking, b-boys ႏွင့္ b-girls မ်ားသည္ ဟစ္ေဟာ့ဆိုေသာ နာမည္မေပၚ ခင္ကပင္ ဟစ္ေဟာ့ ယဥ္ေက်းမူ႔၏ အေရးပါလာမည့္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားအျဖစ္တည္ရွိေနခဲ့သည္။
ေနာက္ပိုင္းေပၚလာေသာ Grand Wizard Theodore တို႔ကဲ့သို႔ေသာ DJs မ်ားက breaking နည္းစနစ္မ်ားကို ပိုမိုဆန္းသစ္တိုးတက္ လာေစခဲ့သည္။ ဟစ္ေဟာ့အား ယဥ္ေက်းမူ႔တစ္ရပ္အျဖစ္ လက္ခံလာေအာင္ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာေစေသာသူမွာ အာဖရိကဘန္ဘာတာ Afrika Bambaataa ဦးေဆာင္ေသာ အဖြဲ႔ျဖစ္သည္။ ဘန္ဘာတာသည္ ရုိးရွင္းေသာ ဒစၥကိုbeat မ်ားေပၚတြင္ rapping လိုက္ရြတ္ရသည့္အစား drum machine အား synthesizer နည္းပညာျဖင့္ဖန္တီးထားေသာ beating ေပၚတြင္ရြတ္ဆိုေသာ နည္းစနစ္ကို ၁၉၈၃ ခုႏွစ္တြင္ဖန္တီးခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဂီတဗီဒီယို မ်ားေခတ္စားလာေသာအခါ ဟစ္ေဟာ့ဂီတသည္ ပိုမိုေအာင္ျမင္လာခဲ့သည္။ Planet rock အတြက္ဂီတဗီဒီယိုတြင္ ဟစ္ေဟာ့ယဥ္ေက်းမူ႔၏ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းျဖစ္ေသာ ဟစ္ေဟာ့ဂီတ၊ graffiti ႏွင့္ ဘရိတ္ဒန္႔စ္ မ်ားကိုတင္ဆက္ျပသခဲ့သည္။ ၁၉၈၃ ႏွင့္ ၁၉၈၅ ၾကားတြင္ဟစ္ေဟာ့ဂီတကို အသုံးျပဳလာေသာ ရုပ္ရွင္ကားမ်ားထြက္လာခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္တြင္ဟစ္ေဟာ့ဂီတသည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွ အစျပဳကာ တစ္ကမ ၻာလုံးက အသိအမွတ္ျပဳရေသာ ဂီတသစ္တစ္ရပ္အျဖစ္ေပၚထြန္းခဲ့ေလသည္။
ဟစ္ေဟာ့ဂီတ၏ လူမူ႔ေရးဆိုင္ရာရိုက္ခတ္မွဳမ်ား
ဟစ္ေဟာ့ဂီတသည္ ေပၚေပါက္လာစက လူမ်ားယခုထင္ေနသကဲ့သို႔ အၾကမ္းဖက္မူ႔ကို အသားေပးေသာ ဂီတအမ်ိဳးအစားမဟုတ္ခဲ့ေပ။ ထိုဂီတသည္ လူငယ္မ်ားလမ္းေပၚတြင္ ဂိုဏ္းအသင္းမ်ားအျဖစ္ တစ္ဖြဲ႔ႏွင့္ တစ္ဖြဲ႔တိုက္ခုိက္ေနမည့္အစား အကယဥ္ႃပိုင္ျခင္း စေသာ ခႏၶာကိုယ္က်န္းမာေရးႏွင့္ အႏုပညာ ယွဥ္ျပိဳင္ျခင္းမ်ားကို လူငယ္မ်ားပိုမိုစိတ္၀င္စားလာေစရန္ အားေပးခဲ့သည္။ Hip Hopနဲ႔ဆက္ႏြယ္ ပတ္သက္ေနေသာ Graffiti Art ဆိုေသာ အႏုပညာ တစ္ရပ္လည္း ရွိပါသည္။
ဟစ္ေဟာ့ဂီတ၏ ကမ ၻာလုံးဆိုင္ရာရိုက္ခတ္မွဳမ်ား
ဟစ္ေဟာ့ဂီတသည္ ဥေရာပ အာရွ ထိုမွတဆင့္ ကမ ၻာ့အေ႔ရွဖ်ား ဂ်ပန္ႏိုင္ငံထိ ၊ေတာင္အေမရိက မွဘရာဇီး အစရွိေသာႏိုင္ငံမ်ားအထိ လ်င္ျမန္စြာ ကူးစက္သြားသည္။ တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသို႔ ျပန္႔ႏွံ႔သြားရာတြင္ ထိုႏိုင္ငံမွ ဂီတအလိုက္ အသံမ်ားႏွင့္ သီဆိုဟန္မ်ားလည္း ေျပာင္းလဲသြားတတ္သည္။ ပုံစံအမ်ိဳးမ်ိဳးေျပာင္းေနေသာ္လည္း မူရင္းပုံစံ old school အား ေဒသအလိုက္ျပန္လည္စမ္းသစ္ရာမွ ကြဲျပားေသာ ဟန္မ်ားေပၚလာျခင္းလည္းျဖစ္သည္။ ဟစ္ေဟာ့ဂီတသည္ လူငယ္မ်ား သူတို႔၏ အျမင္မ်ားကို လြတ္လပ္ပြင့္လင္းစြာ ေဖၚျပသည့္ ဂီတအမ်ိဳးအစားလည္းျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံမွ စတင္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ အေမရိကန္စရိုက္မ်ားဖုံးလႊမ္းေနေသာ္လည္း လက္ခံရာႏိုင္ငံအသီးသီးမွ ဟစ္ေဟာ့ ဂီတပညာရွင္မ်ားက သူတို႔ ႏိုင္ငံ၏ဓေလ့စရိုက္ႏွင့္ ညီေအာင္ ဖန္တီးႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ဟစ္ေဟာ့ဂီတကို အဓိက ႃကိုက္ေသာ သူမ်ားမွာလည္း လူငယ္မ်ားအမ်ားဆုံးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ထိုဂီတႏွင့္ ယဥ္ေက်းမူ႔မ်ားသည္ ကမ ၻာလုံးဆိုင္ရာလူငယ္ ယဥ္ေက်းမူ႔တစ္ရပ္ ျဖစ္လာသည္။
အဲလက္ထ႐ို-ဟစ္ေဟာ့ပ္ (Electro Hip-Hop)
ဟစ္ေဟာ့ပ္ဂီတ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေပၚျပဴလာျဖစ္ၿပီး ဆယ္စုႏွစ္ တခုေလာက္ၾကာသည့္ အခါတြင္ ထိုဂီတ၏ ဘူမိနက္သန္ႏိုင္ငံျဖစ္ေသာ အေမရိကန္တြင္ပင္ ဟစ္ေဟာ့ပ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အခ်ဳိးအေကြ႔၊ အေျပာင္းအလဲ တခု ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။
အေမရိကန္တြင္ လူၾကိဳက္မ်ားေသာ Gangsta Rap, Down South ႏွင့္ Rap Core စသည့္ ဟစ္ေဟာ့ပ္ဂီတ မ်ဳိးကြဲမ်ားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္း လူၾကိဳက္မ်ားသည္။ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္မူ မူရင္း ဟစ္ေဟာ့ပ္ ဂီတပံုသ႑ာန္မ်ားသည့္ နရီ၊ စည္းခ်က္၊ သီဆို၊ တီးခတ္မႈမ်ားႏွင့္ ကြဲျပားျခားနားလာသည့္ ဟစ္ေဟာ့ပ္ ပံုသ႑ာန္သစ္တမ်ဳိးကို ပရိသတ္ ႏွစ္ၿခိဳက္လာၾကသည္။
ေနာက္ပိုင္း ဟစ္ေဟာ့ပ္ မ်ဳိးဆက္မ်ား လက္ခံအားေပးလာသည့္ ထိုဂီတကို အဲလက္ထ႐ို - ဟစ္ေဟာ့ပ္ (Electro Hip-Hop) သို႔မဟုတ္ အဲလက္ထ႐ိုေဟာ့ပ္ ElectroHop ဟုလည္း ေခၚသည္။
ဆူညံေပါက္ကြဲသည့္ ေရာ့ခ္သီခ်င္းတပုဒ္လို သီဆိုမႈမ်ိဳးျဖင့္ အီလက္ထေရာနစ္ ေနာက္ခံဂီတ ျဖည့္စြက္မႈမ်ားျဖင့္ ဖန္တီးထားသည့္ ထိုဂီတမွာ အေမရိကန္တြင္ လြန္ခဲ့သည္ ဆယ္စုႏွစ္တခုေက်ာ္ ေလာက္ကတည္းက စတင္ သေႏၶတည္ေနၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း ယခုေလာက္ ေပၚျပဴလာ မျဖစ္ေသးေခ်။
အေနာက္ဘက္ကမ္းေျခ၏ ဟစ္ေဟာ့ပ္ ဆရာတဆူျဖစ္ေသာ ဒီေဂ်လြန္ဇို ဝီလ်ံ၏ Eve Ever After Dark ညကလပ္ စတင္တည္ေထာင္သည့္ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္မွ စတင္ကာ Electro Hop ဂီတ ေပၚေပါက္ခဲ့သည္ဟု အေမရိကန္ ဟစ္ေဟာ့ပ္ သမိုင္းပညာရွင္မ်ားက တညီတညြတ္ထဲ မွတ္္ခ်က္ျပဳထားသည္။
ဒီေဂ် လြန္ဇို ဝီလ်ံမွာ အေနာက္ဘက္ကမ္းေျခ (west coast) ဟစ္ေဟာ့ပ္ ေလာကႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ၾသဇာၾကီးမားသကဲ့သို႔့ သူ၏ Eve Ever After Dark ညကလပ္မွာလည္း Gangsta Rap ႏွင့္ Electro Hop ဂီတ စတင္ေပါက္ဖြားရာ ေရခံေျမခံမ်ားထဲမွ တခုျဖစ္သည္။
၁၉၇၉ ခုႏွစ္ေလာက္က စတင္ခဲ့သည့္ Electro Hop ဂီတမွာမူ Gansta Rap ႏွင့္ Rap Core မ်ားထဲသို႔ ပရိသတ္ထဲသို႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေရာက္ရွိမသြားဘဲ ၅ ႏွစ္နီးပါးအၾကာတြင္ (၁၉၈၄ ခုႏွစ္ေလာက္တြင္ ကြယ္ေပ်ာက္သြားခဲ့ရၿပီး) ၉ဝ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားထိ ထိုဂီတ အမ်ဳိးအစားမွာ အေမရိကန္ ေဖ်ာ္ေျဖေရးေလာကတြင္ပင္ ငုပ္ေကာင္ျဖစ္ေနခဲ့ရသည္။ Electro Hop ႏွင့္အၿပိဳင္ ေပၚလာသည့္ West Coast: Gangsta Rap ဂီတ အမ်ဳိးအစားမွာမူ Tupac Shakur, Dr Dre, Snoop Dogg စသည့္ ရက္ပ္အေက်ာ္အေမာ္မ်ား၏ သီဆိုေဖ်ာ္ေျဖမႈမ်ားေၾကာင့္ စင္တင္ေတးဂီတအျဖစ္ ပရိသတ္၏ အားေပးမႈကို ရရွိကာ စင္တင္ေတးဂီတ ျဖစ္ခဲ့သည္။
၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္မူ Electro Hip Hop ဂီတမွာ အေမရိကန္ အေနာက္ဘက္ကမ္း႐ိုးတန္းႏွင့္ အေရွ႕ဘက္ကမ္း႐ိုးတန္း ဖေလာ္ရီဒါႏွင့္ နယူးေယာက္ အခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားတြင္ တစြန္းတစ ျပန္ၾကားလာခဲ့ရသည္။ နာမည္ေက်ာ္ ဓာတ္ျပားတိုက္ၾကီးမ်ားမွ ျဖန္႔ခ်ိၿပီး အပ်ံစား စတူဒီယိုၾကီးမ်ားမွ ထုတ္လုပ္သည့္ အယ္(လ္)ဘမ္မ်ားျဖင့္ေတာ့ မဟုတ္ေသးေခ်။ တေက်ာ့ျပန္ ထိုးေဖာက္ဖို႔ အားယူေနရစဥ္အတြင္း အေပါစားညကလပ္အခ်ဳိ႕က ဖြင့္လွစ္သည့္ ေျမေအာက္ ေတးအယ္(လ္)ဘမ္ (Underground Album) မ်ား အျဖစ္သာ နားဆင္ႏိုင္ေပသည္။
ဆူဆူညံညံရွိလွေသာ အသံ၊ အားပါလွေသာ အျပင္းစား ဘိ (beat)၊ ေရာေႏွာေပါင္းစပ္ထားေသာ တီးကြက္ (Melody) မ်ားက Rap ႏွင့္ Meatal ကို ေပါင္းစပ္ထားသည့္ Nu Metal ဂီတႏွင့္ ဆင္ဆင္တူေသာ္လည္း Electro Dance ဂီတ စတိုင္လ္ကို ေပါင္းစပ္ထားႏိုင္မႈက Electro Hop ၏ ထူးျခားေသာ ၾကန္အင္လကၡဏာ ျဖစ္ခဲ့သည္။
ေမြးစားဂီတ (Adopted Music) ဟု တခ်ဳိ႕က ေခၚၾကသလိုပင္ တစတစ လူၾကိဳက္မ်ားလာသည့္ ထိုဂီတမွာ Hip Hop, Rock, Jazz, R&B စသည့္ ဂီတမ်ားကဲ့သို႔ တန္းဝင္ေပၚျပဳလာ မျဖစ္ေသးေသာ္လည္း ၂ဝဝဝ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွစ၍ နာမည္ေက်ာ္ ရက္ပ္ဆရာမ်ား၏ မ်က္ေစ့က်စရာ ျဖစ္ခဲ့သည္။ (ဤေနရာတြင္ တခုေျပာလိုသည္မွာ အေမရိကန္တြင္လည္း ဂီတသစ္တမ်ဳိး လူၾကိဳက္မ်ားလာသည္ႏွင့္ အခ်ဳိ႕ အဆိုေတာ္မ်ားက မိမိ၏ ပင္ကိုယ္လိုင္းမွ အနည္းငယ္ေျပာင္းလဲ သီဆိုမႈမ်ား ရွိသည္)။
Electro Hop ဂီတမွာ အေနာက္ဘက္ကမ္းေျခမွ စတင္သေႏၶတည္ခဲ့ေသာ္လည္း အေရွ႕ဘက္ကမ္းေျခမွတဖန္ ျပန္လည္စတင္ခဲ့ရသည္။ အမ်ားစုကမူ Electro Hop မွာ ေရွး႐ိုးဟစ္ေဟာ့ပ္ (Old School) မွ ေခတ္သစ္ ဟစ္ေဟာ့ပ္ (New School) သို႔ အီေဗာ္လူးရွင္း ျဖစ္လာပံုကို ထင္ဟပ္ျပသႏိုင္မႈဟု ယူဆသည္။
အခ်ဳိ႕ ကရက္ပ္ အဆိုေတာ္မ်ားကမူ Electro Hop မွာ Hip Hop မွ ခြဲျဖာလာေသာ အကိုင္းအခက္ တခုသာျဖစ္ၿပီး ထိုသူတို႔မွာ ထိုဂီတကို သီျခားဂီတ သို႔မဟုတ္ ဟစ္ေဟာ့ပ္၏ ဆင့္ကဲေျပာင္းလဲလာေသာ ျဖစ္စဥ္တခုဟု မွတ္ယူျခင္း မျပဳၾကေပ။
၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္မူ N.W.A အဖြဲ႔ Egyptian Lover ႏွင့္ Pit Bull တို႔က Electro Hop ဂီတကို ၎တို႔၏ အယ္(လ္)ဘမ္မ်ားတြင္ ပါဝင္္ခဲ့ၿပီးေနာက္တြင္ လူၾကိဳက္မ်ားလာခဲ့သည္။
ဟစ္ေဟာ့ပ္ဂီတ၏ တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းလာေသာ ဂီတသစ္တခုျဖစ္သည့္ Electro Hop ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေမရိကန္တြင္ ထင္ရွားသည့္ အဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ အဆိုေတာ္မွာ Black Eyed Peas, Kanye West , World Class Wreckin Cru, Flo Rida, LMFAO ႏွင့္ DJ Laz တို႔ ျဖစ္သည္။
ထင္ရွားသည့္ Electro Hop သီခ်င္းမ်ားမွာ နာမည္ေက်ာ္ ရက္ပ္ အဆိုေတာ္ ဖလို ႐ိုက္ဒါ (Flo Rida) ၏ ပြဲဦးထြက္ အယ္(လ္)ဘမ္ထဲမွ Port of Miami ထဲမွ နာမည္ေက်ာ္ Low အမည္ရွိ သီခ်င္းမွာ Electro Hop သီခ်င္းျဖစ္သည္။
ယခုႏွစ္ အေကာင္းဆံုးေတးဂီတ ဖန္တီးမႈဆုအပါအဝင္ ေအာ္စကာ႐ုပ္ရွင္ထူးခြ်န္ဆုမ်ား ရရွိခဲ့သည့္ Slumdog Millionaire ဇာတ္ကား၏ ဇာတ္ဝင္ေတး သီခ်င္းျဖစ္သည့္ M.I.A သီဆိုထားေသာ Paper Plane သီခ်င္းမွာ Electro Hop သီခ်င္းအမ်ဳိးအစားပင္ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူၾကိဳက္မ်ားေသာ အဆိုေတာ္ စိုင္းစိုင္းခမ္းလိႈင္၏ ေနာက္ဆံုးထြက္ အယ္(လ္)ဘမ္ထဲမွ အဲဗားေဂၚလီအမည္ရွိ သီခ်င္းမွာ အေမရိကန္ ဟစ္ေဟာ့ပ္အဖြဲ႔တခုျဖစ္သည့္ Three 6 Mafia အဖြဲ ့မွ Pop That Body အမည္ရွိ Electro Hop သီခ်င္းတပုဒ္ ျဖစ္သည္။
ယေန႔အခ်ိန္တြင္မူ Electro Hop သည္ အေမရိကန္တြင္သာမက ကမာၻတလႊားတြင္ပါ လူၾကိဳက္မ်ားေသာ ဂီတျဖစ္ေနသည္။ နာမည္ေက်ာ္ ဟစ္ေဟာ့ပ္ အဆိုေတာ္ အခ်ဳိ႕မွာလည္း Electro Hop သီခ်င္းမ်ားကို ၎တို႔ အယ္(လ္)ဘမ္မ်ားတြင္ ထည့္သြင္းသီဆိုၾကသည္။
ယခုႏွစ္အတြင္း ထြက္ရွိသည့္ Black Eyed Peas အဖြဲ႔၏ လူၾကိဳက္မ်ားေသာ Boom Boom Pow အမည္ရွိ သီခ်င္းမွာလည္း Electro Hop သီခ်င္းတပုဒ္ ျဖစ္သည္။
Credit to>>>mizzimaburmese.com/ဝီကီပီဒီးယား
Min Zaw
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ...အခ်ိန္ေလးရရင္ blogg မွာစာလာဖတ္ပါေနာ္
ဗဟုသုတ ရနိုင္တယ္။