#ေက်ာင္းေတြမွာျပည္သူ႔နီတိသ
**************************
“ပညာေရးဆုိတာ
ဧကရာဇ္ၾကီးျဖစ္ဖုိ႔၊
တရားသူၾကီး ျဖစ္ဖုိ႔မဟုတ္ပါ။
ျပည္သူျပည္သားေကာင္းျဖစ္ေအာ
ေလ့က်င့္ေပးျခင္း”ပါတဲ့။
အေတြးအေခၚပညာရွင္ၾကီး
“ရူးဆုိး” (Rousseau) ရဲ႕
ပညာေရးနဲ႔ဆုိင္တဲ့ အဆုိအမိန္႔ပါ။
သူ႔အဆုိဟာ ယေန႔အထိမွန္ကန္ေနဆဲပါ။
သူ႔အဆုိကုိ ဘာထရန္ရပ္ဆဲလ္က
“လူဆန္တဲ့ လူသားေမြးထုတ္ျခင္း”တဲ့။
ပညာေရးရဲ႕ ေနာက္ဆံုးရလဒ္က
ေကာင္းမွဳ (ဓမၼ)နဲ႔
မေကာင္းမွဳ (အဓမၼ)တုိ႔ကုိ
ေ၀ဖန္ ဆန္းစစ္နိဳင္စြမ္းရွိျပီး
အမွန္တရားကုိ သစၥာခံတဲ့
ဘက္ေတာ္သားျဖစ္လာကာ
ေလာကေကာင္းက်ဴ ိးစြမ္းစြမ္းတမံ
သယ္ပုိးနိဳင္သူ ျဖစ္လာျခင္းပါပဲ။
အဲဒါမွ ျပည္သူ႔သားေကာင္း
(good citizen)ပါ။
နိဳင္ငံသားေကာင္း၊
ျပည္သူ႔သားေကာင္း
တစ္ေယာက္ ျဖစ္လာဖုိ႔အတြက္
ျပည္သူျပည္သားေကာင္း
တစ္ေယာက္ရဲ႕ အခြင့္အေရး၊
တာ၀န္နဲ႔၀တၱရား၊
ေလးစားလုိက္နာရမယ့္
စည္းကမ္းေတြက ဘာေတြလဲ။
အဲဒါေတြ သိေအာင္၊ ျပီးေတာ့
ေလးစားကာ လုိက္နာက်င့္သံုးေအာင္
ဘယ္လုိလုပ္မွာလဲ။
ျပည္သူျပည္သားေကာင္းဆုိတာ
တစ္ဦးတစ္ေယာက္အတြက္မဟုတ္ပါ
နိဳင္ငံအတြင္းရွိ ဆူၾကံဳနိမ့္ျမင့္
နိဳင္ငံသားအားလံုး အတြက္ပါ။
ျပည္သူျပည္သားေကာင္းတစ္ေယာက
ရွိသင့္ရွိထုိက္တဲ့ နိဳင္ငံၾကီးသားစိတ္ထား
အရည္အေသြးေတြျပည့္၀မွ အဲဒီနိဳင္ငံဟာ
ျငိမ္းခ်မ္းမွဳ ၊ သာာယာမွဳ နဲ႔ ျပည့္စံုျပီး
ဖံြ႔ျဖိဳးတုိးတက္မွဳကုိ အင္နဲ႔အားနဲ႔
ေဆာင္ရြက္နိဳင္မွာ။ ျပည္သူလူထုကုိ
နိဳင္ငံသားေကာင္းေတြ ျဖစ္လာေအာင္
အံုနဲ႔က်င္းနဲ႔ အစုအေ၀းနဲ႔ ေလ့က်င့္
ေပးနိဳင္တဲ့လုပ္ငန္းက ပညာေရးပါပဲ။
ပညာေရးရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြ၊
ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ေတြကုိ ျပည့္ျပည့္၀၀
အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနတဲ့
ေနရာေတြကေတာ့ ေက်ာင္းေတြပါ။
မူၾကိဳ၊ မူလတန္းမွသည္ ေကာလိပ္
တကၠသုိလ္ အမ်ဴ ိးမ်ဴ ိးအထိပါ။
မ်ားေသာအားျဖင့္ လူေတြက
ထင္ၾကပါတယ္။
ေက်ာင္းဆုိတာ “သင္” တဲ့ေနရာ၊
အထူးသျဖင့္ “စာသင္” တဲ့ေနရာ၊
တကယ္တမ္းမွာ ေက်ာင္းဆုိတာ
လူသားတစ္ဦးခ်င္းကုိ
လူေကာင္းလူေတာ္ျဖစ္ေအာင္
ေလ့က်င့္ေပး၊ ျပင္ေပးတဲ့ေနရာေတြမုိ႔
က်ေနာ္တုိ႔ ဆရာၾကီးေတြက
“လူျပင္” တဲ့ ေနရာပါတဲ့။
လူကုိျပင္တယ္ဆုိတာ
ရုပ္၀တၳဳလုိ ရုိက္ႏွက္၊ ထုထက္
တပ္ဆင္လုိက္လုိ႔ ျပီးတဲ့ေနရာ မဟုတ္ပါ။
အၾကိမ္ၾကိမ္ အထပ္ထပ္ေလ့က်င့္ေပးမွ
ရတဲ့အရာပါ။ ဘ၀ တစ္ေလွ်ာက္လံုး
ေလးစားလုိက္နာကာ အထံုပါရမီလုိစဲြျပီး
က်င့္သံုးသြားသည္ထိ ေလ့က်င့္ေပးတာပါ။
ျပည္သူျပည္သားေကာင္းဆုိတာ
မိမိလုိက္နာရမယ့္ က်င့္၀တ္ကုိ
သိေနရံုနဲ႔ မျပီးပါ။ ေလးစားလုိက္နာ
က်င့္ၾကံမွဳ နဲ႔ ျပည့္စံုမွျဖစ္မွာပါ။
ျပည္သူျပည္သားေကာင္း
တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ေလးစားလုိက္နာ
တန္ဘုိးထားက်င့္သံုးရမယ့္အရ
ျပည္သူ႔နီတိCivicsလို႔သံုးႏ
ကမာၻ႔နိဳင္ငံမ်ားမွ ပညာေရး
ပညာရွင္ေတြလက္ခံထားတာက
ျပည္သူ႔နီတိနဲ႔ ေက်ာင္းဆိုတာ
ရုပ္နဲ႔နာမ္ (Body and Soul) လိုပါပဲ။
ခြဲျခားလို႔ရေကာင္းတဲ့အရာမဟ
ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ေက်ာင္းဆိုတာ
ကေလးေတြကို ထူးခၽြန္ထက္ျမက္တဲ့
ျပည္သူျပည္သားေကာင္းျဖစ္ေအာ
ေလ့က်င့္ေပးတဲ့ေနရာ ျဖစ္လို႔ပါပဲ။
ဒါေၾကာင့္ျပည္သူ႔နီတိဟာ
ေက်ာင္းမွာ မိသားစုမွာ
ရပ္ကြက္၊ ေက်းရြာ၊ ျမိဳ႕ေတြမွာ
ဘုရားေက်ာင္းမွာ၊
အလုပ္ခြင္အသီးသီးမွာ၊
ပါတီေတြ၊ လူမွဳအဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ၊
အားကစားအသင္းေတြ၊
မီဒီယာအမ်ဴ ိးမ်ဴ ိးေတြနဲ႔
ေနာက္ဆံုးေရြးေကာက္ပြဲေတြ၊
ေရြးေကာက္ပြဲရဲ႕စည္းရံုးရာမ
မိမိရဲ႕ကုန္ပစၥည္း ေၾကာ္ျငာအဆံုး
က်င့္သံုးလိုက္နာရမယ့္ အရာပါ။
ျပည္သူ႔နီတိဟာ
တစ္ဦးခ်င္းမွသည္ မိသားစု၊
မိသားစုမွသည္ ေက်ာင္း၊
ရပ္ကြက္၊ အဖြဲ႕အစည္းနွင့္ေနာက္ဆံုး
မိမိနိဳင္ငံနဲ႔ ကမၻာ့ရြာၾကီးအဆင့္ထိ
က်င့္သံုးရမယ့္ အသိနဲ႔ အက်င့္ပါ။
ကၽြန္ေတာ္တို႔
ငယ္ငယ္တုန္းက ေက်ာင္းေတြမွာ
ဆရာၾကီးဦးအုန္းေမာင္ေရးသား
“ျပည္သူ႔နီတိ” ကို မူလတန္းမွ
အလယ္တန္းအထိ သင္ၾကားခဲ့ရပါတယ္။
နံနက္ေက်ာင္းစတက္တဲ့အခ်ိန္မ
သင္ရတာပါ။ မူလတန္းမွာ “ျပည္သူ႔နီတိ”
(Civics) သက္သက္နဲ႔ အလယ္တန္းမွာ
“ျပည္သူ႔နီတိနွင့္က်န္းမာျခ
(Civics and hygiene)
ဆိုျပီး သင္ၾကားရပါတယ္။
ဆရာၾကီးေရးတဲ့
မူလတန္း ျပည္သူ႔နီတိအထဲမွာ
ေပါင္းသင္းေရးနွင့္ ပညာေရး၊
စည္းကမ္းေသ၀ပ္ေရး၊
မေကာင္းမွဳကို မျပဳသင့္ေၾကာင္း၊
အခ်ိန္မွန္ျခင္း၊ လမ္း၌ယဥ္ေက်းမွဳ ၊
ကို္ယ္ခ်င္းစာ၊ ၀တၱရားရွိသူ၊
ယဥ္ေက်းမွဳ ၊ မိဘစကား နာယူအပ္ျခင္း၊
တိရစာၦန္မ်ားကို သနားျခင္း၊
ေက်ာင္းသမပါယမ၊ သက္ၾကီးပူေဇာ္ပြဲ၊
ငယ္စဥ္က ပညာသင္အပ္ျခင္း၊
ေက်ာင္းတာ၀န္ခဲြေ၀မွဳ ၊ ထမ္းေဆာင္ျခင္း၊
ေက်းရြာတာ၀န္ခြဲေ၀ထမ္းေဆာင္
ခႏၶာကိုယ္ သန္႔ရွင္ေရး၊
အ၀တ္သန္႔ရွင္းေရး၊
က်န္းမာေရးနွင့္ သန္႔ရွင္းေရး၊
ယဥ္ေက်းမွဳ နွင့္ သန္႔ရွင္းေရး”...
စသည္ျဖင့္ သင္ၾကားခဲ့ရပါတယ္။
ထို႔အတူ အလယ္တန္း
ျပည္သူ႔နီတိမွာေတာ့
အပိုင္းနွစ္ပိုင္းရွိပါတယ္။
ပထမပိုင္းမွာ
“အုပ္ခ်ဴ ပ္ေရး အခန္း”၊
ဒုတိယအပိုင္းမွာ
“က်န္းမာျခင္းပညာ”
ျဖစ္ပါတယ္။
ပထမပိုင္းတြင္
“ျပည္သူ႔အခြင့္အေရးနွင့္ ျပည္သူ႔၀တၱရား၊
ေက်းရြာသားနွင့္ သူၾကီး၀တၱရား၊
ဆယ္အိမ္ေခါင္း၊ ရြာေခါင္း၊
ေက်းရြာေကာ္မတီ၊ ျမိဳ႕ျပအုပ္ခ်ဴ ပ္ေရး၊
ျမဴ နီစီပယ္၊ ျမိဳ႕ေကာ္မတီ၊
ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးလုပ္ငန္း
ေျဖေဖ်ာ္မွဳ ၊ ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲမ်ား၊
ပညာရွာမွီရာဌာနမ်ား
စသည္တို႔ရွိပါသည္။
က်န္းမာျခင္းအပိုင္းမွာ
“အေဆာက္အဦး သန္႔ရွင္းေရး၊
သြားကိုဂရုစိုက္ရန္၊
ကြမ္းစားျခင္း အျပစ္မ်ား၊
အိပ္စက္အနားယူျခင္း၊
မီးဖိုေဆာင္၊ လမ္းေဘးေဆးဆိုင္၊
ကာလ၀မ္းေရာဂါ၊ ေလအေၾကာင္း၊
ပလိပ္ေရာဂါ၊”စသည္တို႔ပါ။
ေတာ္သေလာက္ ေကာင္းျပီး
စိတ္ေရာကိုယ္ပါ က်န္းမာၾကံ့ခိုင္ေသာ
ျပည္သူျပည္ သားေကာင္း
တစ္ေယာက္ေပၚထြန္းလာေရးပါ။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ေက်ာင္းေတြမွာ
ျပည္သူ႔နီတိဘာသာရပ္နွင့္
ေ၀းခဲ့တာၾကာပါျပီ။
နိဳင္ငံတကာမွာ ျပည္သူ႔နီတိကို
ေက်ာင္းေတြမွာ သင္ၾကားေပးတဲ့
ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ အဲဒီနိဳင္ငံရဲ႕
အနာဂတ္မွာ နိဳင္ငံၾကီးသားေတြ
ေပၚထြန္းလာေစဖို႔ပါ။
နိဳင္ငံၾကီးသားစိတ္ထား ၾကြယ္၀သူေတြ
အေနနဲ႔ ပိုင္ဆိုင္ ရမယ့္အရာေတြကေတာ့
(က) အသိတရားျမင့္မားေစျခင္း။
၁။ စာရိတၱ၏ တန္ဖိုး။
ဥပမာ -
ရိုးသားမွဳ ၊
ေလးစားမွဳ ၊
တာ၀န္သိမွဳ ၊
အက်င့္စာရိတၱခိုင္ျမဲမွဳကို
၂။ မိသားစုစိတ္ဓါတ္
ျမင့္မားမွဳတန္ဖိုး။
မိသားစုအခ်င္းခ်င္း
ျမတ္နိဳးျခင္း၊ ဂရုစိုက္ျခင္း၊
မိသားစု၏ ဂုဏ္သိကၡာကို
ေလးစားတန္ဖိုးထားျခင္းကို
နားလည္ျခင္း။
၃။ အဖြဲ႔အစည္းစိတ္ဓါတ္။
အတန္းတြင္း၊
ေက်ာင္းတြင္း၊
ရပ္ကြက္တြင္း
ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္မွဳ၏
တန္ဖိုးကိုသိရွိ လာျခင္းကို
သေဘာေပါက္ျခင္း။
၄။ မိမိပတ္၀န္းက်င္၏ ေလးစား
တန္ဖိုးထားျခင္းကို သိရွိ္လာျခင္း။
အတန္း၊ ေက်ာင္း၊
ရပ္ရြာ ဂုဏ္တက္ေအာင္
ျပဳမႈေဆာင္ရြက္လိုစိတ္။
၅။ ရိုးရာဓေလ့ ယဥ္ေက်းမႈကို
ေလးစားရမည္ဟူေသာ အသိရွိလာျခင္း။
၆။ အမ်ဴ ိးသားစံႏွဳန္းနွင့္
နိဳင္ငံသားေကာင္း တစ္ေယာက္၏
အရည္အေသြမ်ားကို သိရွိ္လာျခင္း။
(ခ) ျမင့္မားသည့္
စိတ္သေဘာထားရွိျခင္း။
၁။ မိမိကိုယ္ကို
ယံုၾကည္မွဳ အျပည္႔ရွိစြာျဖင့္
တာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္နိဳင္ျခင္း။
၂။ တာ၀န္သိ၍ တာ၀န္ယူ
ေဆာင္ရြက္လိုစိတ္ ရွိျခင္း။
၃။ အခက္အခဲကို
ေနာက္မဆုတ္ဘဲ
ရင္ဆိုင္ေက်ာ္လႊားနိဳင္ျခင္
၄။ သူတစ္ပါးအား
ရိုင္းပင္းကူညီလိုစိတ္ျပည့္
၅။ အသက္၊ ၀ါ၊ ပညာ၊ ဂုဏ္ၾကီးသူကို
ရိုေသေလးစားသည့္ အေလ့အထရွိျခင္း။
၆။ လူအခ်င္းခ်င္း ဘ၀ေနာက္ခံ
မတူမွဳ နွင့္ စရိုက္ကြဲျပားမွဳမ်ားကို
အသိအမွတ္ျပဳ ျခင္း။
၇။ သူတစ္ပါးေအာင္ျမင္ေအာင္
ကူညီစြမ္းေဆာင္ေပးလိုျခင္း။
၈။ ကြဲျပားေသာလူမ်ဴ ိး၊ ဘာသာ၊
ယဥ္ေက်းမွဳ ၊ ဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ားကို
ေလးစားတန္ဖိုးထားျခင္း။
၉။ ရပ္ရြာအက်ဴ ိး၊ လူထုအက်ဴ ိး၊
အဖြဲ႕အစည္းေကာင္းက်ဴ ိး
သယ္ပိုးလိုစိတ္ ျပင္းထန္ျခင္း။
၁၀။ လူမ်ဴ ိးနဲ႔ တိုင္းျပည္ကိုခ်စ္ျပီး
ျပည္သူ႔နီတိ ျပည့္၀၍ တာ၀န္သိေသာ
နိဳင္ငံၾကီးသား၏ အျပဳအမူ အေလ့
အက်င့္ျဖင့္ ေနထိုင္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါသည္။
အထက္ပါအခ်က္အာလံုးကို
ျခဳံလိုက္လွ်င္ ေက်ာင္းေတြမွာ
ျပည္သူ႔နီတိ သင္ၾကားရျခင္းရဲ႕
ေနာက္ဆံုးရလဒ္ကေတာ့ ...
(က) နိဳင္ငံသူနိဳင္ငံသားေကာင္း
(Good citizen)
(ခ) လူေတာ္လူေကာင္း
(Good person)
(ဂ) ဒီမိုကေရစီ အက်င့္ကို
ေလးစားတန္ဖိုးထားသူ(သို႔)
ဒီမိုကေရစီ၀ါဒီေကာင္း
(Good democrat) ေတြ
ေပၚထြန္းလာျခင္းတို႔ ပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္မို႔
ေက်ာင္းကထြက္သြားတဲ့
လူငယ္တစ္ေယာက္ကို
ေလ့က်င့္ေပးလိုက္တဲ့အရာ
အားလံုးအနက္ ရင္ထဲ၊ ဦးေနွာက္ထဲ
စြဲက်န္ရစ္မယ့္ အဓိကအရာကေတာ့
ျပည္သူ႔နီတိပါပဲ။
ဆိုလိုတာက အဲဒီ
လူငယ္ဟာ ျပည္သူ႔နီတိကို
ေလးစားလိုက္နာက်င့္သံုးသူ
(Civic-minded person) ျဖစ္သြားဖို႔ပါ။
ကမၻာတစ္၀န္းက လူ႔အဖြဲ႔အစည္း
အားလံုးရဲ႕ ျငိမ္းခ်မ္းသာယာ
ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳကို အဲဒီလို
လူေတြကသာေဆာင္ရြက္ၾကမွာမို႔
ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕နိဳင္ငံေတာ
ခ်ီတက္သြားေနတဲ့ လမ္ေၾကာင္းက
ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းပါ။
ဒီမိုကေရစီဟာ
နိဳင္ငံၾကီးသားစိတ္ထားၾကြယ္
ျပည္သူျပည္သားေကာင္းေတြနဲ႔မ
ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္က်င့္သံု
ဒါ့ေၾကာင့္ နိဳင္ငံတကာေက်ာင္းေတြမွာ
ျပည္သူ႔နီတိ သင္ၾကားေပးတာဟာ
“ဒီမိုကေရစီအေလ့အက်င့္ရေအာင
ေလ့က်င့္ေပးတာပါပဲ၊ ထို႔အတူ
ဒီမိုကေရစီထြန္းကားတဲ့နိဳင္
ေက်ာင္းေတြမွာ ျပည္သူ႔နီတိ
သင္ၾကားေပးတာဟာ
“နိဳင္ငံေရးေကာင္းဖို႔” ပါတဲ့။
ျပည္သူ႔နီတိ ကံုလံုတဲ့
နိဳင္ငံသာေတြေပါပါမွ
ဒီမိုကေရစီရဲ႕“စံ” ၊ အနွစ္သာရကို
အေကာင္အထည္ေဖာ္နိဳင္မွာျဖစ္
ကေလးငယ္ေတြဟာ
ျပည္သူ႔နီတိသင္ၾကားေပးမွဳ
ကင္းမဲ့ခဲ့ရင္ ၾကီးနိဳင္ငယ္ညွဥ္းနဲ႔
အတၱစိတ္ထားၾကီးသူ၊
စာနာစိတ္မဲ့သူ၊
စည္းကမ္းမေလးစားသူ၊
တာ၀န္မသိတတ္သူေတြအျဖစ္
ၾကီးျပင္းလာမွာပါ။ အဲဒီစိတ္ထားဟာ
ဒီမိုကေရစီလူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ
စိတ္ထားနဲ႔အက်င့္ပါ။ အဲဒီသူေတြလက္ထဲ
ဒီမိုကေရစီေရာက္သြားလို႔ကေတ
__________________________
#၀ရုန္းသုန္းကားဒီမိုကေရစီပ
__________________________
ကၽြန္ေတာ္တို႔ေမွ်ာ္မွန္းတာ
“စံျပည့္ ဒီမိုကေရစီ လူ႔ေဘာင္”ပါ။
အဲဒီလိုျဖစ္ဖို႔ကေတာ့
ျပည္သူျပည္သားေကာင္း၊
လူေတာ္၊ လူေကာင္းနဲ႔
ဒီမိုကေရစီ ၀ါဒီေကာင္း ေတြ
ေလ့က်င့္ေပးနိဳင္စြမ္း ရွိတဲ့ “ျပည္သူ႔နီတိ”
ဘာသာရပ္ကိုေက်ာင္းေတြမွာ
(အထူးသျဖင့္ မူလတန္းနဲ႔
အလယ္တန္းေက်ာင္းအဆင့္)မျဖစ္
သင္ၾကားေပးဖို႔ လိုတဲ့အခ်ိန္ပါ။
ဒါမွျမန္မာတို႔ရဲ႕ “စံျပည့္ ဒီမိုကေရစီ
နိဳင္ငံဆီသို႔ ခ်ီတက္ပြဲ” မွာ
ဆူးေညွာင့္ခလုပ္ ကန္သင္းကင္းကင္းနဲ႔
ေအးခ်မ္းသာယာစြာ ခ်ီတက္နိဳင္မွာပါ။
#ေဒါက္တာေမာင္သင္း
ျပည္သူ႔ေခတ္ဂ်ာနယ္
အတြဲ၁၊ အမွတ္ ၄၅
၂- ဇြန္-၂၀၁၁ မွကူးယူေဖာ္ျပသည္။
**************************
“ပညာေရးဆုိတာ
ဧကရာဇ္ၾကီးျဖစ္ဖုိ႔၊
တရားသူၾကီး ျဖစ္ဖုိ႔မဟုတ္ပါ။
ျပည္သူျပည္သားေကာင္းျဖစ္ေအာ
ေလ့က်င့္ေပးျခင္း”ပါတဲ့။
အေတြးအေခၚပညာရွင္ၾကီး
“ရူးဆုိး” (Rousseau) ရဲ႕
ပညာေရးနဲ႔ဆုိင္တဲ့ အဆုိအမိန္႔ပါ။
သူ႔အဆုိဟာ ယေန႔အထိမွန္ကန္ေနဆဲပါ။
သူ႔အဆုိကုိ ဘာထရန္ရပ္ဆဲလ္က
“လူဆန္တဲ့ လူသားေမြးထုတ္ျခင္း”တဲ့။
ပညာေရးရဲ႕ ေနာက္ဆံုးရလဒ္က
ေကာင္းမွဳ (ဓမၼ)နဲ႔
မေကာင္းမွဳ (အဓမၼ)တုိ႔ကုိ
ေ၀ဖန္ ဆန္းစစ္နိဳင္စြမ္းရွိျပီး
အမွန္တရားကုိ သစၥာခံတဲ့
ဘက္ေတာ္သားျဖစ္လာကာ
ေလာကေကာင္းက်ဴ ိးစြမ္းစြမ္းတမံ
သယ္ပုိးနိဳင္သူ ျဖစ္လာျခင္းပါပဲ။
အဲဒါမွ ျပည္သူ႔သားေကာင္း
(good citizen)ပါ။
နိဳင္ငံသားေကာင္း၊
ျပည္သူ႔သားေကာင္း
တစ္ေယာက္ ျဖစ္လာဖုိ႔အတြက္
ျပည္သူျပည္သားေကာင္း
တစ္ေယာက္ရဲ႕ အခြင့္အေရး၊
တာ၀န္နဲ႔၀တၱရား၊
ေလးစားလုိက္နာရမယ့္
စည္းကမ္းေတြက ဘာေတြလဲ။
အဲဒါေတြ သိေအာင္၊ ျပီးေတာ့
ေလးစားကာ လုိက္နာက်င့္သံုးေအာင္
ဘယ္လုိလုပ္မွာလဲ။
ျပည္သူျပည္သားေကာင္းဆုိတာ
တစ္ဦးတစ္ေယာက္အတြက္မဟုတ္ပါ
နိဳင္ငံအတြင္းရွိ ဆူၾကံဳနိမ့္ျမင့္
နိဳင္ငံသားအားလံုး အတြက္ပါ။
ျပည္သူျပည္သားေကာင္းတစ္ေယာက
ရွိသင့္ရွိထုိက္တဲ့ နိဳင္ငံၾကီးသားစိတ္ထား
အရည္အေသြးေတြျပည့္၀မွ အဲဒီနိဳင္ငံဟာ
ျငိမ္းခ်မ္းမွဳ ၊ သာာယာမွဳ နဲ႔ ျပည့္စံုျပီး
ဖံြ႔ျဖိဳးတုိးတက္မွဳကုိ အင္နဲ႔အားနဲ႔
ေဆာင္ရြက္နိဳင္မွာ။ ျပည္သူလူထုကုိ
နိဳင္ငံသားေကာင္းေတြ ျဖစ္လာေအာင္
အံုနဲ႔က်င္းနဲ႔ အစုအေ၀းနဲ႔ ေလ့က်င့္
ေပးနိဳင္တဲ့လုပ္ငန္းက ပညာေရးပါပဲ။
ပညာေရးရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြ၊
ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ေတြကုိ ျပည့္ျပည့္၀၀
အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနတဲ့
ေနရာေတြကေတာ့ ေက်ာင္းေတြပါ။
မူၾကိဳ၊ မူလတန္းမွသည္ ေကာလိပ္
တကၠသုိလ္ အမ်ဴ ိးမ်ဴ ိးအထိပါ။
မ်ားေသာအားျဖင့္ လူေတြက
ထင္ၾကပါတယ္။
ေက်ာင္းဆုိတာ “သင္” တဲ့ေနရာ၊
အထူးသျဖင့္ “စာသင္” တဲ့ေနရာ၊
တကယ္တမ္းမွာ ေက်ာင္းဆုိတာ
လူသားတစ္ဦးခ်င္းကုိ
လူေကာင္းလူေတာ္ျဖစ္ေအာင္
ေလ့က်င့္ေပး၊ ျပင္ေပးတဲ့ေနရာေတြမုိ႔
က်ေနာ္တုိ႔ ဆရာၾကီးေတြက
“လူျပင္” တဲ့ ေနရာပါတဲ့။
လူကုိျပင္တယ္ဆုိတာ
ရုပ္၀တၳဳလုိ ရုိက္ႏွက္၊ ထုထက္
တပ္ဆင္လုိက္လုိ႔ ျပီးတဲ့ေနရာ မဟုတ္ပါ။
အၾကိမ္ၾကိမ္ အထပ္ထပ္ေလ့က်င့္ေပးမွ
ရတဲ့အရာပါ။ ဘ၀ တစ္ေလွ်ာက္လံုး
ေလးစားလုိက္နာကာ အထံုပါရမီလုိစဲြျပီး
က်င့္သံုးသြားသည္ထိ ေလ့က်င့္ေပးတာပါ။
ျပည္သူျပည္သားေကာင္းဆုိတာ
မိမိလုိက္နာရမယ့္ က်င့္၀တ္ကုိ
သိေနရံုနဲ႔ မျပီးပါ။ ေလးစားလုိက္နာ
က်င့္ၾကံမွဳ နဲ႔ ျပည့္စံုမွျဖစ္မွာပါ။
ျပည္သူျပည္သားေကာင္း
တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ေလးစားလုိက္နာ
တန္ဘုိးထားက်င့္သံုးရမယ့္အရ
ျပည္သူ႔နီတိCivicsလို႔သံုးႏ
ကမာၻ႔နိဳင္ငံမ်ားမွ ပညာေရး
ပညာရွင္ေတြလက္ခံထားတာက
ျပည္သူ႔နီတိနဲ႔ ေက်ာင္းဆိုတာ
ရုပ္နဲ႔နာမ္ (Body and Soul) လိုပါပဲ။
ခြဲျခားလို႔ရေကာင္းတဲ့အရာမဟ
ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ေက်ာင္းဆိုတာ
ကေလးေတြကို ထူးခၽြန္ထက္ျမက္တဲ့
ျပည္သူျပည္သားေကာင္းျဖစ္ေအာ
ေလ့က်င့္ေပးတဲ့ေနရာ ျဖစ္လို႔ပါပဲ။
ဒါေၾကာင့္ျပည္သူ႔နီတိဟာ
ေက်ာင္းမွာ မိသားစုမွာ
ရပ္ကြက္၊ ေက်းရြာ၊ ျမိဳ႕ေတြမွာ
ဘုရားေက်ာင္းမွာ၊
အလုပ္ခြင္အသီးသီးမွာ၊
ပါတီေတြ၊ လူမွဳအဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ၊
အားကစားအသင္းေတြ၊
မီဒီယာအမ်ဴ ိးမ်ဴ ိးေတြနဲ႔
ေနာက္ဆံုးေရြးေကာက္ပြဲေတြ၊
ေရြးေကာက္ပြဲရဲ႕စည္းရံုးရာမ
မိမိရဲ႕ကုန္ပစၥည္း ေၾကာ္ျငာအဆံုး
က်င့္သံုးလိုက္နာရမယ့္ အရာပါ။
ျပည္သူ႔နီတိဟာ
တစ္ဦးခ်င္းမွသည္ မိသားစု၊
မိသားစုမွသည္ ေက်ာင္း၊
ရပ္ကြက္၊ အဖြဲ႕အစည္းနွင့္ေနာက္ဆံုး
မိမိနိဳင္ငံနဲ႔ ကမၻာ့ရြာၾကီးအဆင့္ထိ
က်င့္သံုးရမယ့္ အသိနဲ႔ အက်င့္ပါ။
ကၽြန္ေတာ္တို႔
ငယ္ငယ္တုန္းက ေက်ာင္းေတြမွာ
ဆရာၾကီးဦးအုန္းေမာင္ေရးသား
“ျပည္သူ႔နီတိ” ကို မူလတန္းမွ
အလယ္တန္းအထိ သင္ၾကားခဲ့ရပါတယ္။
နံနက္ေက်ာင္းစတက္တဲ့အခ်ိန္မ
သင္ရတာပါ။ မူလတန္းမွာ “ျပည္သူ႔နီတိ”
(Civics) သက္သက္နဲ႔ အလယ္တန္းမွာ
“ျပည္သူ႔နီတိနွင့္က်န္းမာျခ
(Civics and hygiene)
ဆိုျပီး သင္ၾကားရပါတယ္။
ဆရာၾကီးေရးတဲ့
မူလတန္း ျပည္သူ႔နီတိအထဲမွာ
ေပါင္းသင္းေရးနွင့္ ပညာေရး၊
စည္းကမ္းေသ၀ပ္ေရး၊
မေကာင္းမွဳကို မျပဳသင့္ေၾကာင္း၊
အခ်ိန္မွန္ျခင္း၊ လမ္း၌ယဥ္ေက်းမွဳ ၊
ကို္ယ္ခ်င္းစာ၊ ၀တၱရားရွိသူ၊
ယဥ္ေက်းမွဳ ၊ မိဘစကား နာယူအပ္ျခင္း၊
တိရစာၦန္မ်ားကို သနားျခင္း၊
ေက်ာင္းသမပါယမ၊ သက္ၾကီးပူေဇာ္ပြဲ၊
ငယ္စဥ္က ပညာသင္အပ္ျခင္း၊
ေက်ာင္းတာ၀န္ခဲြေ၀မွဳ ၊ ထမ္းေဆာင္ျခင္း၊
ေက်းရြာတာ၀န္ခြဲေ၀ထမ္းေဆာင္
ခႏၶာကိုယ္ သန္႔ရွင္ေရး၊
အ၀တ္သန္႔ရွင္းေရး၊
က်န္းမာေရးနွင့္ သန္႔ရွင္းေရး၊
ယဥ္ေက်းမွဳ နွင့္ သန္႔ရွင္းေရး”...
စသည္ျဖင့္ သင္ၾကားခဲ့ရပါတယ္။
ထို႔အတူ အလယ္တန္း
ျပည္သူ႔နီတိမွာေတာ့
အပိုင္းနွစ္ပိုင္းရွိပါတယ္။
ပထမပိုင္းမွာ
“အုပ္ခ်ဴ ပ္ေရး အခန္း”၊
ဒုတိယအပိုင္းမွာ
“က်န္းမာျခင္းပညာ”
ျဖစ္ပါတယ္။
ပထမပိုင္းတြင္
“ျပည္သူ႔အခြင့္အေရးနွင့္ ျပည္သူ႔၀တၱရား၊
ေက်းရြာသားနွင့္ သူၾကီး၀တၱရား၊
ဆယ္အိမ္ေခါင္း၊ ရြာေခါင္း၊
ေက်းရြာေကာ္မတီ၊ ျမိဳ႕ျပအုပ္ခ်ဴ ပ္ေရး၊
ျမဴ နီစီပယ္၊ ျမိဳ႕ေကာ္မတီ၊
ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးလုပ္ငန္း
ေျဖေဖ်ာ္မွဳ ၊ ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲမ်ား၊
ပညာရွာမွီရာဌာနမ်ား
စသည္တို႔ရွိပါသည္။
က်န္းမာျခင္းအပိုင္းမွာ
“အေဆာက္အဦး သန္႔ရွင္းေရး၊
သြားကိုဂရုစိုက္ရန္၊
ကြမ္းစားျခင္း အျပစ္မ်ား၊
အိပ္စက္အနားယူျခင္း၊
မီးဖိုေဆာင္၊ လမ္းေဘးေဆးဆိုင္၊
ကာလ၀မ္းေရာဂါ၊ ေလအေၾကာင္း၊
ပလိပ္ေရာဂါ၊”စသည္တို႔ပါ။
ေတာ္သေလာက္ ေကာင္းျပီး
စိတ္ေရာကိုယ္ပါ က်န္းမာၾကံ့ခိုင္ေသာ
ျပည္သူျပည္ သားေကာင္း
တစ္ေယာက္ေပၚထြန္းလာေရးပါ။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ေက်ာင္းေတြမွာ
ျပည္သူ႔နီတိဘာသာရပ္နွင့္
ေ၀းခဲ့တာၾကာပါျပီ။
နိဳင္ငံတကာမွာ ျပည္သူ႔နီတိကို
ေက်ာင္းေတြမွာ သင္ၾကားေပးတဲ့
ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ အဲဒီနိဳင္ငံရဲ႕
အနာဂတ္မွာ နိဳင္ငံၾကီးသားေတြ
ေပၚထြန္းလာေစဖို႔ပါ။
နိဳင္ငံၾကီးသားစိတ္ထား ၾကြယ္၀သူေတြ
အေနနဲ႔ ပိုင္ဆိုင္ ရမယ့္အရာေတြကေတာ့
(က) အသိတရားျမင့္မားေစျခင္း။
၁။ စာရိတၱ၏ တန္ဖိုး။
ဥပမာ -
ရိုးသားမွဳ ၊
ေလးစားမွဳ ၊
တာ၀န္သိမွဳ ၊
အက်င့္စာရိတၱခိုင္ျမဲမွဳကို
၂။ မိသားစုစိတ္ဓါတ္
ျမင့္မားမွဳတန္ဖိုး။
မိသားစုအခ်င္းခ်င္း
ျမတ္နိဳးျခင္း၊ ဂရုစိုက္ျခင္း၊
မိသားစု၏ ဂုဏ္သိကၡာကို
ေလးစားတန္ဖိုးထားျခင္းကို
နားလည္ျခင္း။
၃။ အဖြဲ႔အစည္းစိတ္ဓါတ္။
အတန္းတြင္း၊
ေက်ာင္းတြင္း၊
ရပ္ကြက္တြင္း
ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္မွဳ၏
တန္ဖိုးကိုသိရွိ လာျခင္းကို
သေဘာေပါက္ျခင္း။
၄။ မိမိပတ္၀န္းက်င္၏ ေလးစား
တန္ဖိုးထားျခင္းကို သိရွိ္လာျခင္း။
အတန္း၊ ေက်ာင္း၊
ရပ္ရြာ ဂုဏ္တက္ေအာင္
ျပဳမႈေဆာင္ရြက္လိုစိတ္။
၅။ ရိုးရာဓေလ့ ယဥ္ေက်းမႈကို
ေလးစားရမည္ဟူေသာ အသိရွိလာျခင္း။
၆။ အမ်ဴ ိးသားစံႏွဳန္းနွင့္
နိဳင္ငံသားေကာင္း တစ္ေယာက္၏
အရည္အေသြမ်ားကို သိရွိ္လာျခင္း။
(ခ) ျမင့္မားသည့္
စိတ္သေဘာထားရွိျခင္း။
၁။ မိမိကိုယ္ကို
ယံုၾကည္မွဳ အျပည္႔ရွိစြာျဖင့္
တာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္နိဳင္ျခင္း။
၂။ တာ၀န္သိ၍ တာ၀န္ယူ
ေဆာင္ရြက္လိုစိတ္ ရွိျခင္း။
၃။ အခက္အခဲကို
ေနာက္မဆုတ္ဘဲ
ရင္ဆိုင္ေက်ာ္လႊားနိဳင္ျခင္
၄။ သူတစ္ပါးအား
ရိုင္းပင္းကူညီလိုစိတ္ျပည့္
၅။ အသက္၊ ၀ါ၊ ပညာ၊ ဂုဏ္ၾကီးသူကို
ရိုေသေလးစားသည့္ အေလ့အထရွိျခင္း။
၆။ လူအခ်င္းခ်င္း ဘ၀ေနာက္ခံ
မတူမွဳ နွင့္ စရိုက္ကြဲျပားမွဳမ်ားကို
အသိအမွတ္ျပဳ ျခင္း။
၇။ သူတစ္ပါးေအာင္ျမင္ေအာင္
ကူညီစြမ္းေဆာင္ေပးလိုျခင္း။
၈။ ကြဲျပားေသာလူမ်ဴ ိး၊ ဘာသာ၊
ယဥ္ေက်းမွဳ ၊ ဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ားကို
ေလးစားတန္ဖိုးထားျခင္း။
၉။ ရပ္ရြာအက်ဴ ိး၊ လူထုအက်ဴ ိး၊
အဖြဲ႕အစည္းေကာင္းက်ဴ ိး
သယ္ပိုးလိုစိတ္ ျပင္းထန္ျခင္း။
၁၀။ လူမ်ဴ ိးနဲ႔ တိုင္းျပည္ကိုခ်စ္ျပီး
ျပည္သူ႔နီတိ ျပည့္၀၍ တာ၀န္သိေသာ
နိဳင္ငံၾကီးသား၏ အျပဳအမူ အေလ့
အက်င့္ျဖင့္ ေနထိုင္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါသည္။
အထက္ပါအခ်က္အာလံုးကို
ျခဳံလိုက္လွ်င္ ေက်ာင္းေတြမွာ
ျပည္သူ႔နီတိ သင္ၾကားရျခင္းရဲ႕
ေနာက္ဆံုးရလဒ္ကေတာ့ ...
(က) နိဳင္ငံသူနိဳင္ငံသားေကာင္း
(Good citizen)
(ခ) လူေတာ္လူေကာင္း
(Good person)
(ဂ) ဒီမိုကေရစီ အက်င့္ကို
ေလးစားတန္ဖိုးထားသူ(သို႔)
ဒီမိုကေရစီ၀ါဒီေကာင္း
(Good democrat) ေတြ
ေပၚထြန္းလာျခင္းတို႔ ပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္မို႔
ေက်ာင္းကထြက္သြားတဲ့
လူငယ္တစ္ေယာက္ကို
ေလ့က်င့္ေပးလိုက္တဲ့အရာ
အားလံုးအနက္ ရင္ထဲ၊ ဦးေနွာက္ထဲ
စြဲက်န္ရစ္မယ့္ အဓိကအရာကေတာ့
ျပည္သူ႔နီတိပါပဲ။
ဆိုလိုတာက အဲဒီ
လူငယ္ဟာ ျပည္သူ႔နီတိကို
ေလးစားလိုက္နာက်င့္သံုးသူ
(Civic-minded person) ျဖစ္သြားဖို႔ပါ။
ကမၻာတစ္၀န္းက လူ႔အဖြဲ႔အစည္း
အားလံုးရဲ႕ ျငိမ္းခ်မ္းသာယာ
ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳကို အဲဒီလို
လူေတြကသာေဆာင္ရြက္ၾကမွာမို႔
ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕နိဳင္ငံေတာ
ခ်ီတက္သြားေနတဲ့ လမ္ေၾကာင္းက
ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းပါ။
ဒီမိုကေရစီဟာ
နိဳင္ငံၾကီးသားစိတ္ထားၾကြယ္
ျပည္သူျပည္သားေကာင္းေတြနဲ႔မ
ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္က်င့္သံု
ဒါ့ေၾကာင့္ နိဳင္ငံတကာေက်ာင္းေတြမွာ
ျပည္သူ႔နီတိ သင္ၾကားေပးတာဟာ
“ဒီမိုကေရစီအေလ့အက်င့္ရေအာင
ေလ့က်င့္ေပးတာပါပဲ၊ ထို႔အတူ
ဒီမိုကေရစီထြန္းကားတဲ့နိဳင္
ေက်ာင္းေတြမွာ ျပည္သူ႔နီတိ
သင္ၾကားေပးတာဟာ
“နိဳင္ငံေရးေကာင္းဖို႔” ပါတဲ့။
ျပည္သူ႔နီတိ ကံုလံုတဲ့
နိဳင္ငံသာေတြေပါပါမွ
ဒီမိုကေရစီရဲ႕“စံ” ၊ အနွစ္သာရကို
အေကာင္အထည္ေဖာ္နိဳင္မွာျဖစ္
ကေလးငယ္ေတြဟာ
ျပည္သူ႔နီတိသင္ၾကားေပးမွဳ
ကင္းမဲ့ခဲ့ရင္ ၾကီးနိဳင္ငယ္ညွဥ္းနဲ႔
အတၱစိတ္ထားၾကီးသူ၊
စာနာစိတ္မဲ့သူ၊
စည္းကမ္းမေလးစားသူ၊
တာ၀န္မသိတတ္သူေတြအျဖစ္
ၾကီးျပင္းလာမွာပါ။ အဲဒီစိတ္ထားဟာ
ဒီမိုကေရစီလူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ
စိတ္ထားနဲ႔အက်င့္ပါ။ အဲဒီသူေတြလက္ထဲ
ဒီမိုကေရစီေရာက္သြားလို႔ကေတ
__________________________
#၀ရုန္းသုန္းကားဒီမိုကေရစီပ
__________________________
ကၽြန္ေတာ္တို႔ေမွ်ာ္မွန္းတာ
“စံျပည့္ ဒီမိုကေရစီ လူ႔ေဘာင္”ပါ။
အဲဒီလိုျဖစ္ဖို႔ကေတာ့
ျပည္သူျပည္သားေကာင္း၊
လူေတာ္၊ လူေကာင္းနဲ႔
ဒီမိုကေရစီ ၀ါဒီေကာင္း ေတြ
ေလ့က်င့္ေပးနိဳင္စြမ္း ရွိတဲ့ “ျပည္သူ႔နီတိ”
ဘာသာရပ္ကိုေက်ာင္းေတြမွာ
(အထူးသျဖင့္ မူလတန္းနဲ႔
အလယ္တန္းေက်ာင္းအဆင့္)မျဖစ္
သင္ၾကားေပးဖို႔ လိုတဲ့အခ်ိန္ပါ။
ဒါမွျမန္မာတို႔ရဲ႕ “စံျပည့္ ဒီမိုကေရစီ
နိဳင္ငံဆီသို႔ ခ်ီတက္ပြဲ” မွာ
ဆူးေညွာင့္ခလုပ္ ကန္သင္းကင္းကင္းနဲ႔
ေအးခ်မ္းသာယာစြာ ခ်ီတက္နိဳင္မွာပါ။
#ေဒါက္တာေမာင္သင္း
ျပည္သူ႔ေခတ္ဂ်ာနယ္
အတြဲ၁၊ အမွတ္ ၄၅
၂- ဇြန္-၂၀၁၁ မွကူးယူေဖာ္ျပသည္။
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ...အခ်ိန္ေလးရရင္ blogg မွာစာလာဖတ္ပါေနာ္
ဗဟုသုတ ရနိုင္တယ္။