ဝမ္းခ်ဳပ္ျခင္း ျပႆနာ
===================
- ေနျခည္ (ေဆး-၁)
၀မ္းခ်ဳပ္တာဟာ ဘယ္ေလာက္စိတ္အေႏွာင့္ အယွက္ျဖစ္ရတယ္ ဆိုတာကို ဝမ္းခ်ဳပ္တတ္ တဲ့သူေတြမွသာ ပိုနားလည္လိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။ ပံုမွန္ ဝမ္းသြားႏုိင္တဲ့သူေတြအတြက္ ေတာ့ ဘာမွမသိသာလွ ေပမယ့္ ဝမ္းခ်ဳပ္တတ္တဲ့ သူေတြအဖို႔ကေတာ့ အေနအထိုင္ကိုပိုဂ႐ုစိုက္ရၿပ ီး ခရီးသြားရင္ကအစ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ပိုျဖစ္ရတ တ္တာပါ။
ဒါတင္မကပါဘူး။ ေန႔စဥ္ ပံုမွန္စားေသာက္ထားတဲ့ အစာၾကြင္းအစာက်န္ေတြဟာ စြန္႔ထုတ္ရမယ့္ အခ်ိန္မွာမစြန္႔ထုတ္ဘဲ အူလမ္းေၾကာင္း ထဲမွာအၾကာႀကီး က်န္ေနတာဟာ ေရရွည္မွာ ႀကီးႀကီးမား မားထိခိုက္လာႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်န္းမာေရးပညာ ေပးေတြနဲ႔ ဗဟုသုတဟာ အေရးႀကီးတဲ့အခန္းက႑က ေနပါဝင္ေနတာမို႔ ဝမ္းခ်ဳပ္တဲ့အေၾကာင္း ကိုေလ့လာ ၾကည့္ၾကရေအာင္။
အခုေဆြးေႏြးသြားမွာကေတာ့ 'ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ဝမ္းခ်ဳပ္တတ္တယ္လို႔ဘယ္လို သတ္မွတ္လို႔ရႏိုင္သလဲ။ ဝမ္းခ်ဳပ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြက ဘာေတြလဲ။ ဝမ္းခ်ဳပ္တာကိုဘယ္လိုေျဖရွင ္းသင့္ သလဲ'ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေတြပါ။
ဒါေပမဲ့ ဝမ္းခ်ဳပ္တာကိုစမေျပာခင္မွာ
ပံုမွန္ ဝမ္းစြန္႔ထုတ္ျခင္း လုပ္ငန္းကို နည္းနည္းေဆြးေႏြးရပါမယ္။
ပံုမွန္အားျဖင့္လည္း ဝမ္းစြန္႔ထုတ္ျခင္း Defecation ဟာ
႐ႈပ္ေထြးတဲ့ပဋိဇီဝလုပ္ငန္းတ စ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
စအို ေပါက္ႏွင့္ ကပ္လ်က္ အေပၚမွာရွိတဲ့ အစာေဟာင္းအိမ္၊ မစင္အိမ္ဟာ
မ်ားေသာအားျဖင့္ ဝမ္းေတြနဲ႔ျပည့္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ Empty ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။
ပါးစပ္ ကေန စတင္စားေသာက္လိုက္တဲ့ အစားအေသာက္ေတြ ဟာ အစာေရမ်ဳိျပြန္၊
အစာအိမ္၊ အူသိမ္ဦးပိုင္း၊ အူသိမ္ ေနွာင္းပိုင္းတို႔ကိုအဆင့္ဆ င့္ျဖတ္ေက်ာ္ၿပီးမွ အူမႀကီး ကိုေရာက္ပါတယ္။ အဲဒီလိုေရာက္လာတဲ့အစာအၾကြင္ း
အက်န္ေတြ၊ အစာေဟာင္းေတြကို အူမႀကီးကေနထပ္ ညႇစ္ခ်လိုက္ၿပီးမွသာ
မစင္အိမ္ထဲကို ေနာက္ဆံုးေရာက္ ပါတယ္။ မစင္အိမ္ထဲမွာ မစင္ပမာဏဟာ တျဖည္းျဖည္း
မ်ားလာၿပီး threshold အနိမ့္ဆံုးစံႏႈန္းအားျဖင့္ ဝမ္း ပမာဏမီလီလီတာ၁ဝဝ
ခန္႔ေရာက္ေလာက္ၿပီဆိုမွသာ ဝမ္းစြန္႔ခ်င္စိတ္ျဖစ္ပါတယ္ ။
ဝမ္းစြန္႔ခ်င္စိတ္ဟာ မစင္အိမ္တစ္ဝိုက္က ၾကြက္သားမ်ားညႇစ္ျခင္းနဲ႔အတ ူတူ
မစင္ေပါက္နားမွာ ရွိတဲ့ အတြင္းမစင္တံခါးေပါက္ေခၚ Internal Anal Sphincter
ဟာလည္း တံခါးဖြင့္ေပးရသလို တင္းတင္း ပိတ္ထားတာကို ေျဖေလွ်ာ့ေပးလိုက္ ရာကေန
ျဖစ္ေပၚ လာပါတယ္။ ဒီအခါမွသာ ဝမ္းေတြဟာ မစင္အိမ္ေအာက္
ပိုင္းကိုဆက္ဆင္းလာမွာျဖစ္ၿ ပီး
ဝမ္းသြားခ်င္စိတ္လည္း ပိုမိုျပင္းထန္လာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီအခ်ိန္မွာ
မစင္ေပါက္ ရဲ႕အျပင္ Sphincter နဲ႔ မစင္အိမ္နား တစ္ဝိုက္မွာရွိတဲ့
ၾကြက္သားေတြ ကေတာ့ ဝမ္းသြားခ်င္ေပမယ့္ ဝမ္းထြက္ မက်ေအာင္ ထိန္းေပးထားပါတယ္။
ဝမ္းစြန္႔ေတာ့မယ္ လို႔ျပင္လိုက္တဲ့အခါ အိမ္သာထဲေရာက္တဲ့အခါမွသာ
ဝမ္းထိန္းေပးထားတဲ့ၾကြက္သား ေတြ၊ Sphincter ေတြ က အလိုလိုေျဖေလွ်ာ့သြားၿပီး ဝမ္းစြန္႔တဲ့သူရဲ႕ ညႇစ္အား နဲ႔အတူတူ မစင္ေတြကိုအျပင္ကိုစြန္႔ထုတ ္တာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုအဆင့္ဆင့္႐ႈပ္ေထြးတဲ့လ ုပ္ ငန္းေဆာင္တာတစ္ခုခု၊ တစ္ေနရာရာမွာ ေဖာက္လြဲ ေဖာက္ျပန္ျဖစ္ဖို႔ဆိုတာလည္း လြယ္ကူတာမို႔
ဝမ္းခ်ဳပ္ တယ္ဆိုတာဟာ လူထုထဲမွာအျဖစ္မ်ားတဲ့ လကၡဏာ တစ္ခုျဖစ္ေနတာ
မဆန္းလွပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အမွန္တစ္ကယ္ ဝမ္းခ်ဳပ္၊ မခ်ဳပ္ဆိုတာကိုသတ္မွတ္တဲ့
Rome III Criteria ကေတာ့ တစ္ပတ္မွာ ဝမ္းကိုသံုးႀကိမ္ေအာက္ပဲ စြန္႔မယ္၊
မ်ားေသာအားျဖင့္ တအားညႇစ္ေနရမယ္၊ ဝမ္းတံုးမာမာ စျမင္းတံုးေတြသြားမယ္၊
ဝမ္းပါၿပီးရင္လည္း အားမရဘဲက်န္ေနသလို၊ မစင္အိမ္ထဲမွာတစ္ခုခုပိတ္
ေနေသးသလိုခံစားေနရမယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။
ဒီသတ္မွတ္ခ်က္အရဆိုရင္ေတာ့ တစ္ေန႔ ဝမ္းႏွစ္ခါမသြားလို႔ ဝမ္းခ်ဳပ္တယ္ထင္ေနသူေတြ နည္နည္းစိတ္ ေအးမယ္ထင္ပါတယ္။
ေနာက္ေမးခြန္းတစ္ခုကေတာ့ 'ဝမ္းဘာေၾကာင့္ ခ်ဳပ္တတ္တာလဲ'ဆိုတာပါ။
လူတစ္ေယာက္ဝမ္းခ်ဳပ္ၿပီဆိုရ င္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရွိတာကိုအမ်ားႀကီး ထည့္သြင္းစဥ္းစားႏုိင္ပါတယ္ ။
ဝမ္း ခ်ဳပ္ရတဲ့အေၾကာင္းမွာ စာဖတ္သူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သိၾကမွာကေတာ့ အမွ်င္
ဓာတ္စားတာ နည္းတာေၾကာင့္ စားတဲ့အစားအေသာက္ေတြမွာ Fibre ဓာတ္နည္းတာ
ေၾကာင့္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကိုပါ။ ဒါေပမဲ့ သတိမထား မိေလာက္မွာကေတာ့
လႈပ္ရွားမႈနည္းပါးတဲ့သူေတြမ ွာ ဝမ္းပိုခ်ဳပ္တယ္ဆိုတာပါပဲ။
ဒါေၾကာင့္ Immobility ဟာ ပံုမွန္ဝမ္းသြားနည္းတဲ့သူေတ ြ၊ ဝမ္းခ်ဳပ္တဲ့သူေတြ မွာထည့္စဥ္းစားသင့္တဲ့အခ်က္ ပါ။
လႈပ္ရွားမႈနည္းပါး တဲ့အလုပ္ကို လုပ္ေနရသူေတြဆိုရင္ ကိုယ္လက္လႈပ္
ရွားေလ့က်င့္ခန္းကို ေန႔စဥ္အသားေပး သင့္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္သည္ေတြမွာလည္း
ကိုယ္ဝန္ရင့္လို႔ ခႏၶာကိုယ္ ေျပာင္းလဲလာတာနဲ႔အတူ ဝမ္းခ်ဳပ္လာတတ္ပါတယ္။
တျခားဝမ္းခ်ဳပ္ရတဲ့အေၾကာင္း ရင္းေတြမွာ ေတာ့ သိုင္း႐ြိဳက္ေဟာ္မုန္းဓာတ္န ည္းျခင္း
(Hypothyroidism)၊ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ (Diabetes)နဲ႔ ကယ္လ္ဆီ ယမ္ဓာတ္မ်ားေနျခင္း
(Hypercalcemia) မ်ားျဖစ္တတ္ ပါတယ္။ အာ႐ုံေၾကာထိခိုက္ထားတဲ့သူမ် ား
Spinal Cord ထိခိုက္ထားတဲ့ သူမ်ားမွာလည္း ဝမ္းမသြားႏုိင္တာ
မ်ဳိးျဖစ္တတ္ၿပီး ပါကင္ဆန္ေရာဂါ (Parkin Son's disease) ေရာဂါလို
ဦးေႏွာက္ကို ဒိုပမင္းဓာတ္လႈံ႔ေဆာ္ေပးမႈပ ံု မွန္မဟုတ္တဲ့ေရာဂါမ်ဳိးေတြမ ွာလည္း ဝမ္းခ်ဳပ္တာဟာ တျခား အာ႐ုံေၾကာလကၡဏာေတြနဲ႔အတူပူး တြဲျဖစ္တတ္ ပါတယ္။
ဝမ္းခ်ဳပ္တာဟာ၊ ဝမ္းသြားနည္းသြားတာဟာ တစ္ခါတေလက်ရင္ေတာ့ သံုးစြဲေနတဲ့ေဆးဝါးမ်ားေၾကာ င့္ လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး အေနနဲ႔ ေဆး႐ုံေတြမွာသံုးေလ့ရွိတဲ့ Opioid အမ်ဳိးအ စားေဆးမ်ား၊ ကယ္လ္ဆီယမ္ဓာတ္ကိုေျပာင္းလဲ ေစႏုိင္သည့္
Calcium-Channel Blocker ေဆးမ်ားႏွင့္ သံဓာတ္ပါေသာ Iron
မ်ားကိုေသာက္သံုးေနရသူေတြ မွာလည္း အူေတြရဲ႕လႈပ္ရွားမႈကို ေနွးေကြးေစတာကေန
တစ္ဆင့္ ဝမ္းခ်ဳပ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
တစ္ခါတစ္ရံမွာေတာ့ အူလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဝမ္းခ်ဳပ္ေနတာလည္းျဖစ္ႏုိင္ ပါတယ္။
ဥပမာ အားျဖင့္ အူလမ္းေၾကာင္းပိတ္တာ (Intestinal Obstruction)၊
အူလမ္းေၾကာင္းပိတ္တာနဲ႔ ဆင္ဆင္တူတဲ့ Pseudo-obstruction
အေျခအေနတစ္ခုခုမွာလည္း ဝမ္းသြားတာနည္းတာ၊ ခ်ဳပ္တာမ်ဳိးျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါ့
အျပင္ျဖစ္တတ္တာေတြကေတာ့ အူလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကင္ဆာေရာဂါေတြပါ။
အူမႀကီးကေန မစင္အိမ္အထိ လမ္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ တစ္ေနရာ ရာမွာ ကင္ဆာအလံုး၊
အက်ိတ္၊ အနာတစ္ခုခုျဖစ္ေန မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဝမ္းခ်ဳပ္တာနဲ႔ လကၡဏာျပတတ္သလို
ဝမ္းသြားမႈမမွန္ျဖစ္ၿပီး ဝမ္းပ်က္လိုက္၊ ဝမ္းခ်ဳပ္လိုက္ ျဖစ္ေနတာ၊
ကိုယ္အေလးခ်ိန္သိသိသာသာက်ဆင ္းသြား တာနဲ႔ ဝမ္းသြားၿပီးလွ်င္ ေသြးထြက္တာမ်ဳိးလည္း ျဖစ္ တတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီလကၡဏာေတြဟာ အ လံုးအက်ိတ္ရဲ႕ေနရာေပၚမူတည္ၿ ပီး ေျပာင္းလဲႏုိင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒီလို ကင္ဆာက်ိတ္ေတြေၾကာင့္လည္း အူပိတ္ သြားတဲ့အထိျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ျဖစ္တတ္တာကေတာ့ စအိုတစ္ ဝိုက္မွာ အနာရွိလို႔၊ ကြဲထားတာရွိလို႔ အလိုလုိ ဝမ္းခ်ဳပ္္ တတ္တာမ်ဳိးပါ။ ဥပမာအားျဖင့္ စအိုကြဲတယ္လို႔ေခၚ တတ္ၾကတဲ့ Anal Fissure လိုအေျခအေနမ်ဳိးမွာဆိုရင္ လူနာဟာ ဝမ္းသြားတိုင္း နာက်င္မႈရွိတတ္လို႔ ဝမ္းသြား ရမွာကို စိုးရြံ႕လာလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ နာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ စအို ေပါက္က ၾကြက္သား Sphincter ေတြက အလိုလိုက်ဳံ႕ ေပးထား တာေၾကာင့္ျဖစ္ျဖစ္လည္း ဝမ္းခ်ဳပ္တာ သံသရာလည္ေနတတ္ပါတယ္။
စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာက်န္းမာေရ းဟာလည္း
ဝမ္း ပံုမွန္သြားဖို႔အတြက္ အေရးႀကီးပါတယ္။ စိတ္ဓာတ္က် ေရာဂါ Depression
ရွိေနတဲ့သူေတြမွာလည္း ဝမ္းခ်ဳပ္ တတ္သလို အစားအေသာက္ေတြပ်က္ၿပီး အဆမတန္
ပိန္ခ်ဳံးေနေစတတ္တဲ့ Anorexia Nervosa လိုေရာဂါ မ်ဳိးေတြမွာလည္း
ဝမ္းခ်ဳပ္တာကို လကၡဏာတစ္ခုအ ေနနဲ႔ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးေဆြးေႏြးရမွာကေတာ့ 'ဝမ္းခ်ဳပ္ တာကို ဘယ္လိုေျဖရွင္းသင့္ သလဲ'ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းပါပဲ။
ဝမ္းခ်ဳပ္တာဟာ ကုသရခက္ခဲတဲ့ Condition တစ္ခု လို႔ စာမ်ားက ေဖာ္ျပၾကပါတယ္။ မွန္လည္းမွန္ကန္ပါ တယ္။
ဝမ္းခ်ဳပ္တယ္၊ မခ်ဳပ္ဘူးဆိုတာကလည္း တစ္ ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္သတ္မွတ္ရပံုခ်င္း မတူညီႏုိင္ပါ ဘူး။
စားတဲ့အစားအေသာက္အပါအဝင္ တျခားအေၾကာင္း အမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ဝမ္းစြန္႔တဲ့ပမာဏ၊ အႀကိမ္အေရအ တြက္ဆိုတာလည္း မတူညီတတ္ၾကပါဘူး။ လူေနမႈ Lifestyle ကိုေျပာင္းလဲျဖစ္ဖို႔ဆိုတာလ ည္း အခ်ိန္ၾကာ တာေၾကာင့္ ဝမ္းပံုမွန္ျပန္ျဖစ္ဖို႔ဆို တာလည္း စိတ္ရွည္ ရွည္နဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲကုသရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဘယ္လိုပဲကုကု ကိုယ့္ဘက္ကေတာ့ အႏၲရာယ္မျဖစ္ ေအာင္ ကာကြယ္တတ္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။
၁) ေန႔စဥ္ ေရကိုမ်ားမ်ားႏွင့္ပံုမွန္ေ သာက္တတ္ေအာင္
ေလ့က်င့္ပါ။ အနည္းဆံုး ေရဓာတ္ တစ္ေန႔ႏွစ္လီတာ ေလာက္ေတာ့ ႀကိဳးစားၿပီး
ဝင္ေအာင္ေသာက္သင့္ပါတယ္။ ေရေသာက္နည္းလြန္းတာဟာလည္း ဝမ္းခ်ဳပ္ရတဲ့အ
ေၾကာင္းအရင္းတစ္ခုမွာအဓိကပါ ပါတယ္။
အမွ်င္မ်ား မ်ားပါတဲ့ အသီးအရြက္၊ အသီးအႏွံေတြကို ဂ႐ုတစိုက္
ပိုမိုစားသံုးၿပီး အသားမ်ားစားသံုးတာကို ေလွ်ာ့ခ်တာ ဟာလည္း ေရရွည္မွာ
ဝမ္းခ်ဳပ္တာကို သက္သာလာေစႏုိင္မွာပါ။
၂) ဝမ္းသြားခ်င္မႈကိုလႈံ႔ေဆာ္ေ ပးေသာ Stimulant Laxatives အုပ္စုဝင္ျဖစ္တဲ့ ဝမ္းခ်ဴေဘာလံုး Enema သို႔မဟုတ္ ေသာက္ေဆးမ်ားသံုးစြဲျခင္းဟာ လည္း ယာယီအားျဖင့္ ဝမ္းခ်ဳပ္တာကိုသက္သာေစပါတယ္ ။ ဒီနည္းဟာ ပံုမွန္ ဝမ္းမခ်ဳပ္တတ္တဲ့ သူေတြအတြက္သာ ပိုသင့္ ေတာ္ပါတယ္။ အူအတြင္းနံရံေတြကိုအရမ္းလႈံ ႔ေဆာ္ ေပးၿပီး မစင္ကိုပါစိုစြတ္ေစတာမို႔ သံုးသံုးခ်င္း ဗုိက္ခ်က္ ခ်င္းနာၿပီး ဝမ္းသြားပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ဒီေဆးေတြသံုးလို႔ ဝမ္းသြားတယ္ ဆိုၿပီး မၾကာခဏသံုးေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေနာက္ပိုင္း မွာ ဒီေဆးပါမွသာဝမ္းသြားႏုိင္တဲ ့အထိ ျဖစ္သြားႏုိင္တာမို႔ သတိထားစရာျဖစ္ပါတယ္။
၃) ဝမ္းခ်ဳပ္ရာမွာ ေနာက္ထပ္ေသာက္ေလ့ရွိတဲ့ေဆး အုပ္စုကေတာ့ Osmotic နဲ႔ Hypersomolar Laxatives ေတြပါ။ မက္ဂနီဆီယမ္ပါဝင္တဲ့ Milk of Magnesia (M.O.M) နဲ႔ လက္က်ဴးလို႔စ္ (Lactulose) စတဲ့ေဆးေတြ ဟာ အူနံရံေတြကေနေရကိုစုပ္ယူၿပီ း မစင္ကို စြတ္စို ေစတာမို႔ ဝမ္းသြားရတာကိုလြယ္ကူေစပါတယ ္။
ဒါေပမဲ့ ဒီေဆးေတြဟာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးအေနနဲ႔ ဗုိက္ေလ ပြျခင္း၊
ဝမ္းဗိုက္မအီမသာျဖစ္တတ္တဲ့ လကၡဏာသဘာဝ ေတာ့ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ေတာ့
ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ေပးသင့္ပါတယ္။
၄)ဝမ္းခ်ဳပ္ရာမွာ ေနာက္ထပ္သံုးႏုိင္တဲ့ေဆးအုပ ္စုတစ္
မ်ဳိးကေတာ့ Emollient Laxatives ေခၚတဲ့ Stool-softeners
(ဝမ္းေပ်ာ့ေဆး)မ်ားပါ။ Docusate ေခၚ တဲ့ compound တစ္မ်ဳိးပါဝင္ၿပီး
မစင္ကိုစြတ္စိုၿပီး အူ လမ္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ေရြ႕လ ်ားမႈ
လြယ္ကူေခ်ာ ေမြ႕ေစပါတယ္။ အရမ္းအားစိုက္မညႇစ္ရဘဲ ဝမ္းသြားေစ တာမို႔
လိပ္ေခါင္းရွိသူေတြ၊ ကေလးေမြးၿပီးခါစ ကိုယ္ ဝန္ေဆာင္ေတြနဲ႔
ခြဲစိတ္ကုသမႈခံယူထားသူေတြအတ ြက္ လည္း သင့္ေတာ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဆရာဝန္ၫႊန္ၾကား ခ်က္နဲ႔သာ အဓိကသံုးစြဲသင့္ပါတယ္။
၅) ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ေရာဂါႀကီးႀ ကီးမားမား
(Underlying disease) တစ္ခုခုရွိေနလို႔ ဝမ္းခ်ဳပ္တတ္တယ္ထင္ေန မယ္။
စိတ္ပူေနမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဆရာဝန္နဲ႔မေရွးမေႏွာင္း သြားေရာက္စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။
စစ္လည္းစစ္ေဆးသင့္ တယ္လို႔ စာေရးသူထင္ပါတယ္။ ဝမ္းခ်ဳပ္တာကို ကိုယ့္ ဘာသာပဲ
ေတာက္ေလွ်ာက္ ရမ္းကုၾကည့္ေနလို႔ေတာ့ အၿမဲ မသင့္ေတာ္တတ္ပါဘူး။
အနည္းဆံုးတစ္ေခါက္၊ ႏွစ္ေခါက္ေလာက္ေတာ့ Underlying ေရာဂါရွိ၊ မရွိ
သြားေရာက္စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။
ကုသေပးတဲ့ဆရာဝန္က လိုအပ္လွ်င္လိုအပ္သလို ေသြးစစ္ျခင္း၊ ဝမ္းစစ္ျခင္း၊ မွန္ေျပာင္းၾကည့္ျခင္းနဲ႔ ကြန္ပ်ဴတာဓာတ္မွန္႐ိုက္ျခင္ း တို႔ကတစ္ဆင့္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္စိတ္ခ်၊ လက္ခ်ယံုၾကည္ မႈရယူႏိုင္ပါတယ္။ လိုအပ္လွ်င္လည္း ကုသမႈကိုေဆာလ်င္စြာခံယူႏုိင ္တာမို႔ ကာကြယ္ျခင္းသည္ ကုသျခင္း ထက္ေကာင္း၏ဆိုတဲ့ေဆာင္ပုဒ္အ တိုင္းရွိၿပီး ေရာဂါ ပိုမဆိုးေအာင္၊ မျဖစ္ေသးတဲ့ေရာဂါမျဖစ္ရေအာင ္ ကာ ကြယ္ၾကပါလို႔တိုက္တြန္းခ်င္ ပါတယ္။
အားလံုးပဲရြႊင္လန္းခ်မ္းေျမ ့ၾကပါေစ။
Credit
#TheFlowerNews
Yangon Media Group
===================
- ေနျခည္ (ေဆး-၁)
၀မ္းခ်ဳပ္တာဟာ ဘယ္ေလာက္စိတ္အေႏွာင့္ အယွက္ျဖစ္ရတယ္ ဆိုတာကို ဝမ္းခ်ဳပ္တတ္ တဲ့သူေတြမွသာ ပိုနားလည္လိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။
ဒါတင္မကပါဘူး။ ေန႔စဥ္ ပံုမွန္စားေသာက္ထားတဲ့ အစာၾကြင္းအစာက်န္ေတြဟာ စြန္႔ထုတ္ရမယ့္ အခ်ိန္မွာမစြန္႔ထုတ္ဘဲ အူလမ္းေၾကာင္း ထဲမွာအၾကာႀကီး က်န္ေနတာဟာ ေရရွည္မွာ ႀကီးႀကီးမား မားထိခိုက္လာႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်န္းမာေရးပညာ ေပးေတြနဲ႔ ဗဟုသုတဟာ အေရးႀကီးတဲ့အခန္းက႑က ေနပါဝင္ေနတာမို႔ ဝမ္းခ်ဳပ္တဲ့အေၾကာင္း ကိုေလ့လာ ၾကည့္ၾကရေအာင္။
အခုေဆြးေႏြးသြားမွာကေတာ့ 'ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ဝမ္းခ်ဳပ္တတ္တယ္လို႔ဘယ္လို သတ္မွတ္လို႔ရႏိုင္သလဲ။ ဝမ္းခ်ဳပ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြက ဘာေတြလဲ။ ဝမ္းခ်ဳပ္တာကိုဘယ္လိုေျဖရွင
ဒါေပမဲ့ ဝမ္းခ်ဳပ္တာကိုစမေျပာခင္မွာ
ဝမ္းစြန္႔ခ်င္စိတ္ဟာ မစင္အိမ္တစ္ဝိုက္က ၾကြက္သားမ်ားညႇစ္ျခင္းနဲ႔အတ
ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုအဆင့္ဆင့္႐ႈပ္ေထြးတဲ့လ
ဒီသတ္မွတ္ခ်က္အရဆိုရင္ေတာ့ တစ္ေန႔ ဝမ္းႏွစ္ခါမသြားလို႔ ဝမ္းခ်ဳပ္တယ္ထင္ေနသူေတြ နည္နည္းစိတ္ ေအးမယ္ထင္ပါတယ္။
ေနာက္ေမးခြန္းတစ္ခုကေတာ့ 'ဝမ္းဘာေၾကာင့္ ခ်ဳပ္တတ္တာလဲ'ဆိုတာပါ။
လူတစ္ေယာက္ဝမ္းခ်ဳပ္ၿပီဆိုရ
ဒါေၾကာင့္ Immobility ဟာ ပံုမွန္ဝမ္းသြားနည္းတဲ့သူေတ
တျခားဝမ္းခ်ဳပ္ရတဲ့အေၾကာင္း
ဝမ္းခ်ဳပ္တာဟာ၊ ဝမ္းသြားနည္းသြားတာဟာ တစ္ခါတေလက်ရင္ေတာ့ သံုးစြဲေနတဲ့ေဆးဝါးမ်ားေၾကာ
အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး အေနနဲ႔ ေဆး႐ုံေတြမွာသံုးေလ့ရွိတဲ့ Opioid အမ်ဳိးအ စားေဆးမ်ား၊ ကယ္လ္ဆီယမ္ဓာတ္ကိုေျပာင္းလဲ
တစ္ခါတစ္ရံမွာေတာ့ အူလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး
ေနာက္ထပ္ျဖစ္တတ္တာကေတာ့ စအိုတစ္ ဝိုက္မွာ အနာရွိလို႔၊ ကြဲထားတာရွိလို႔ အလိုလုိ ဝမ္းခ်ဳပ္္ တတ္တာမ်ဳိးပါ။ ဥပမာအားျဖင့္ စအိုကြဲတယ္လို႔ေခၚ တတ္ၾကတဲ့ Anal Fissure လိုအေျခအေနမ်ဳိးမွာဆိုရင္ လူနာဟာ ဝမ္းသြားတိုင္း နာက်င္မႈရွိတတ္လို႔ ဝမ္းသြား ရမွာကို စိုးရြံ႕လာလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ နာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ စအို ေပါက္က ၾကြက္သား Sphincter ေတြက အလိုလိုက်ဳံ႕ ေပးထား တာေၾကာင့္ျဖစ္ျဖစ္လည္း ဝမ္းခ်ဳပ္တာ သံသရာလည္ေနတတ္ပါတယ္။
စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာက်န္းမာေရ
ေနာက္ဆံုးေဆြးေႏြးရမွာကေတာ့
ဝမ္းခ်ဳပ္တာဟာ ကုသရခက္ခဲတဲ့ Condition တစ္ခု လို႔ စာမ်ားက ေဖာ္ျပၾကပါတယ္။ မွန္လည္းမွန္ကန္ပါ တယ္။
ဝမ္းခ်ဳပ္တယ္၊ မခ်ဳပ္ဘူးဆိုတာကလည္း တစ္ ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္သတ္မွတ္ရပံုခ်င္း မတူညီႏုိင္ပါ ဘူး။
စားတဲ့အစားအေသာက္အပါအဝင္ တျခားအေၾကာင္း အမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ဝမ္းစြန္႔တဲ့ပမာဏ၊ အႀကိမ္အေရအ တြက္ဆိုတာလည္း မတူညီတတ္ၾကပါဘူး။ လူေနမႈ Lifestyle ကိုေျပာင္းလဲျဖစ္ဖို႔ဆိုတာလ
၁) ေန႔စဥ္ ေရကိုမ်ားမ်ားႏွင့္ပံုမွန္ေ
၂) ဝမ္းသြားခ်င္မႈကိုလႈံ႔ေဆာ္ေ
ဒါေပမဲ့ ဒီေဆးေတြသံုးလို႔ ဝမ္းသြားတယ္ ဆိုၿပီး မၾကာခဏသံုးေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေနာက္ပိုင္း မွာ ဒီေဆးပါမွသာဝမ္းသြားႏုိင္တဲ
၃) ဝမ္းခ်ဳပ္ရာမွာ ေနာက္ထပ္ေသာက္ေလ့ရွိတဲ့ေဆး အုပ္စုကေတာ့ Osmotic နဲ႔ Hypersomolar Laxatives ေတြပါ။ မက္ဂနီဆီယမ္ပါဝင္တဲ့ Milk of Magnesia (M.O.M) နဲ႔ လက္က်ဴးလို႔စ္ (Lactulose) စတဲ့ေဆးေတြ ဟာ အူနံရံေတြကေနေရကိုစုပ္ယူၿပီ
၄)ဝမ္းခ်ဳပ္ရာမွာ ေနာက္ထပ္သံုးႏုိင္တဲ့ေဆးအုပ
၅) ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ေရာဂါႀကီးႀ
ကုသေပးတဲ့ဆရာဝန္က လိုအပ္လွ်င္လိုအပ္သလို ေသြးစစ္ျခင္း၊ ဝမ္းစစ္ျခင္း၊ မွန္ေျပာင္းၾကည့္ျခင္းနဲ႔ ကြန္ပ်ဴတာဓာတ္မွန္႐ိုက္ျခင္
အားလံုးပဲရြႊင္လန္းခ်မ္းေျမ
Credit
#TheFlowerNews
Yangon Media Group
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ...အခ်ိန္ေလးရရင္ blogg မွာစာလာဖတ္ပါေနာ္
ဗဟုသုတ ရနိုင္တယ္။