မာန္ႏွင့္ ဇြဲ

 သုတဇုန္

 

မာန္ႏွင့္ ဇြဲ

ခုေခတ္မွာ လူငယ္ေလးေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ႀကီးမားခ်မ္းသာခ်င္စိတ္ ေတာ္ေတာ္ျပင္းျပတာ ေတြ႔ရတယ္။ ခ်မ္းသာခ်င္ စိတ္ရွိတာ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္နည္းနဲ႔ရရ ခ်မ္းသာရင္ၿပီးတာပဲဆိုတဲ့စိတ္မ်ဳိး ထားရွိတာေတာ့ မေကာင္းပါဘူး။

ခ်ဲထိုးတာတို႔၊ ႏွစ္လံုးတိုက္၊ သံုလံုးတိုက္လုပ္တာတို႔ဆိုတာ ျဖတ္လမ္းက ခ်မ္းသာခ်င္တဲ့လူေတြ လုပ္တာပဲ။ တစ္နည္းေျပာရရင္ အေခ်ာင္လိုခ်င္သူေတြ လုပ္ေလ့ရွိတာ ျဖစ္တယ္။အားမာန္ျပည့္၀တဲ့ လူငယ္ေတြ လုပ္ရမယ့္အလုပ္မ်ဳိး မဟုတ္ဘူး။ လူငယ္မာနဆိုတာရွိတယ္။ ကိုယ္စြမ္း ကိုယ္ စနဲ႔လုပ္လို႔ရတဲ့ အရာကိုမွ တန္ဖိုးထားတယ္။ အလကား အေခ်ာင္ရတာ မလိုခ်င္ဘူးဆိုတဲ့ စိတ္မ်ဳိးျဖစ္တယ္။ဒီေခတ္မွာ အဲဒီစိတ္မ်ဳိးေတြ ေခါင္းပါးသလိုထင္မိတယ္။

ေစ်းသည္ေတြက ကံစမ္းမဲတို႔၊ ဘာတို႔ေပးတယ္ဆိုတာ ေစ်း၀ယ္သူေတြကို ေစာ္ကားနည္းတစ္မ်ဳိးျဖစ္တယ္။ ကိုယ့္ပိုက္ဆံနဲ႔ ထိုက္တန္တဲ့ အရည္အေသြးရွိပစၥည္းကိုသာ လိုခ်င္တဲ့ ေစ်း၀ယ္သူမ်ဳိးေတြလည္း ရွိပါတယ္။ကံစမ္းမဲေပးျခင္းဟာ ကေလးသူငယ္ေတြကို အေခ်ာင္လိုစိတ္ ေမြးေပးသလို ျဖစ္ေစတယ္။ မိဘေတြက ဒီလိုပစၥည္းမ်ဳိးကို မ၀ယ္သင့္ဘူး။ မ၀ယ္သင့္ေၾကာင္း သားသမီးေတြကို အက်ဳိးအေၾကာင္းနဲ႔ ရွင္းျပသင့္တယ္။ ကိုယ္စြမ္းကိုယ္စနဲ႔ ဇြဲ၊ လံု႔လ၀ီရိယနဲ႔ လုပ္ၿပီးရတဲ့အရာမွ တန္ဖိုးရွိတယ္ဆိုတာ ေျပာျပရမယ္။ကံစမ္းမဲသာမက သနားလို႔ေပးတယ္ဆိုတာမ်ဳိးလည္း မယူသင့္ေၾကာင္း ေျပာျပသင့္တယ္။ သနားလို႔ေပးတာ တစ္ခါယူမိရင္ အၿမဲတမ္း သူမ်ားသနားေအာင္ လုပ္ေနတတ္တယ္။ ဒါလည္း အေခ်ာင္ရလိုစိတ္ ျဖစ္တယ္။

လူစြမ္းလူစ တံုးသြားေစတယ္။လူမွန္ရင္ မာနဆိုတာ ရွိသင့္တဲ့ေနရာမွာ ရွိသင့္ထားသင့္တယ္။ မာနတိုင္း မေကာင္းတာ မဟုတ္ဘူး။ လွ်ာျမက္ေပါက္ပါေစ လိမ္မစားဘူး၊ ေတာင္းမစားဘူး၊ ခိုးမစားဘူးဆိုတဲ့ စကားတစ္ခြန္းရွိတယ္။ဆင္ရဲျခင္းက မာနႀကီးတယ္ဆိုတဲ့သေဘာ ျဖစ္တယ္။ လူမွန္ရင္ မာနရွိရမယ္။ ဒုကၡိတေတာင္မွ ဒုကၡိတမာနဆိုတာ ရွိတယ္။ မ်က္စိမျမင္သူက ဧ၀ရတ္ေတာင္ထိပ္ေရာက္ေအာင္ တက္တယ္ဆိုတာက ဒီမာနပဲ။

စပ္မိလို႔ ႏုိင္ငံျခားကစာတပုဒ္ကို လက္ေဆာင္ေပးလိုက္ခ်င္တယ္။မေအာင္ျမင္ေသးရင္ဆက္လုပ္္ေလာကမွာ ႀကီးပြားခ်မ္းသာေနသူ သံုးမ်ဳိးသံုးစားရွိတယ္။

(၁) အေမြရသူ။

(၂) ကံေကာင္းေထာက္မၿပီး ေနရာေကာင္းကို အခ်ိန္ေကာင္းမွာ ေရာက္သြားတဲ့သူ။

(၃) စိတ္ကူးဥာဏ္ရွိၿပီး ကိုယ့္စိတ္ကူး အေကာင္အထည္ေပၚတဲ့အထိ ဇြဲ၊ လံု႔လ၊ ၀ီရိယနဲ႔ လုပ္ေဆာင္တဲ့သူ။

အေမြနဲ႔ကံဆိုတာက ကိုယ္လုပ္ယူလို႔ရတာမဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဘာမွေျပာစရာ မလိုဘူး။နံပါတ္ ၃ အခ်က္ကသာ လူတိုင္းနဲဆိုင္တာေၾကာင့္ ဆက္ေျပာဖို႔လိုတယ္။Sam Walton ဟာ ကမာၻေက်ာ္ Wal-Mart ကုမၸဏီႀကီးရဲ့ သူေဌးအျဖစ္ကို ကံေကာင္းေထာက္မလို႔ ရရွိခဲ့တာ မဟုတ္ဘူး။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဇြဲ၊ လံု႔လနဲ႔ ႀကိဳးစား အားထုတ္လို႔ ရခဲ့တာျဖစ္တယ္။Wal-Mart ကို အာကင္ေဆာျပည္နယ္ ၊ Beutouville ၿမိဳ႔ကေလးမွာစဖြင့္စဥ္က ေခ်ြတာေရး လက္လီဆိုင္ ေသးေသးေလးသာ ျဖစ္တယ္။

သက္သာတဲ့ေစ်းႏႈန္း၊ စိတ္ခ်တဲ့ပစၥည္း၊ ေဖာ္ေရြတဲ့အေရာင္းေစ်းသည္ စသည့္တို႔က ေစ်း၀ယ္ေတြကို ဆြဲေဆာင္ႏုိင္ခဲ့တယ္။ တစ္ဆိုင္ေအာင္ျမင္ၿပီးတာနဲ႔ သူက တစ္ဆိုင္ၿပီးတစ္ဆိုင္ တိုးဖြင့္တယ္။ေနာက္ဆံုးက်ေတာ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံရဲ့ အႀကီးဆံုး ေခ်ြတာေရး လက္လီဆိုင္ အုပ္စုႀကီးအျဖစ္ ေရာက္ရွိသြားခဲ့ရတယ္။Wal-Mart ေကာ္ပိုေရးရွင္းႀကီးဟာ စီးပြားေရးေလာကမွာ“Growth from Wilkin” လို႔ေခၚၾကတဲ့ အတြင္းႀကီးထြားမႈစနစ္ကို က်င့္သံုးၿပီး ေအာင္ျမင္ခဲ့တာျဖစ္တယ္။တံျမက္စည္းလွဲတဲ့သူက ႀကိဳးစားရင္ တစ္ေန႔မွာ ကုမၸဏီ ဥကၠဌ ျဖစ္လာႏုိင္တဲ့စနစ္မ်ဳိး ျဖစ္တယ္။ႀကိဳးစားရင္ ႀကိဳးစားသေလာက္ အသိအမွတ္ျပဳခံရတယ္ဆိုရင္ ၀န္ထမ္းတိုင္း ႀကိဳးစားခ်င္စိတ္ရွိလာမွာ ျဖစ္တယ္။

အင္ဒီရာဂႏီၶ တစ္ခါက ေျပာခဲ့ဖူးတာရွိတယ္။ က်မအဘိုး တစ္ခါက ေျပာဖူးတယ္။ “ေလာကမွာ လူႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စားရွိတယ္တဲ့။ တစ္မ်ဳိးက အလုပ္ လုပ္ၿပီး တစ္မ်ဳိးက နာမည္ေကာင္း ယူတတ္တယ္တဲ့။” အဘိုးက က်မကို ပထမအမ်ဳိးအစားမွာ ပါႏုိင္ေအာင္ႀကိဳးစားဖို႔ အၿမဲေျပာတယ္။ အဲဒီမွာ ၿပိဳင္ဖက္သိပ္မမ်ားဘူးတဲ့။ဘ၀မွာ ကုမၸဏီႀကီးေတြရဲ့ ၀န္ထမ္းပဲလုပ္လုပ္၊ ကိုယ္ပိုင္လုပ္ငန္းပဲလုပ္လုပ္၊ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မေရာက္မခ်င္း လက္မေလွ်ာ့ဘူးဆိုတဲ့ ဇြဲမ်ဳိးရွိဖို႔လိုတယ္။

အရာရာတိုင္းဟာ ေမွ်ာ္မွန္းသလို ျဖစ္ခဲတယ္။ Webster ဟာ ၃၆ ႏွစ္ၾကာေအာင္ မဆုတ္မနစ္ႀကိဳးစားၿပီးမွ အဘိဓာန္စာအုပ္ႀကီး ထြက္ရွိေအာင္ျမင္ခဲ့တာ ျဖစ္တယ္။ကမာၻေက်ာ္ စာအုပ္ႀကီးျဖစ္တဲ့ “ေရာမအင္ပါယာႀကီး က်ဆံုးခန္းနဲ႔ ၿပိဳလဲခန္း” ကို ထုတ္ေ၀ႏုိင္ဖို႔ Gibbon ဟာလည္း ၂၆ ႏွစ္တိတိ ႀကိဳးစားခဲ့ရတာျဖစ္တယ္။ႀကိဳးစားေပမယ့္ ေအာင္ျမင္မႈမရရင္ ဘာဆက္လုပ္ရမလဲလို႔ ေမးတတ္ၾကတယ္။ဆက္လုပ္။ဒါဟာ တစ္ခုတည္းေသာအေျဖ ျဖစ္တယ္။ နယူးေယာက္ၿမိဳ႔ေတာ္က အငတ္ေဘးကိုတိုက္ဖ်က္ဖို႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာႀကိဳးစားခဲ့တဲ့ သတင္းစာဆရာ၊ ျပဳျပင္ေရး၀ါဒီ Jacob Riis ဟာ လုပ္ငန္းမေအာင္ျမင္လို႔ စိတ္ဓာတ္က်တဲ့အခါမ်ားမွာ ေက်ာက္ဆစ္သမားရဲ့ အလုပ္ခြင္ကို သြားၾကည့္ေလ့ရွိတယ္လို႔ ေျပာတတ္တယ္။ဘာလုပ္လို႔မွ အဆင္မေျပတဲ့အခါမ်ဳိးမွာ က်ဳပ္ကေတာ့ ေက်ာက္ဆစ္သမား အလုပ္လုပ္ေနတာ သြားထိုင္ၾကည့္တယ္။

သူဟာ ေက်ာက္တံုးႀကီးကို စို႔နဲ႔ အႀကိမ္တစ္ရာတိတိ ထုႏွက္ေနတာပဲ။ ဘာအရာမွ ထင္မလာခဲ့ဘူး။ ဒါေပမယ့္ တစ္ရာတစ္ခ်က္ေျမာက္ တူခ်က္မွာေတာ့ ေက်ာက္တံုးႀကီး ႏွစ္ျခမ္းကြဲ သြားေတာ့တယ္။ေနာက္ဆံုးတူခ်က္မွာ ကြဲသြားတာမွန္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီတူခ်က္ေၾကာင့္ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ အခ်က္ေပါင္း တစ္ရာတိတိ စိတ္ရွည္လက္ရွည္ထုခဲ့တာေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္ခဲ့ တာျဖစ္တယ္။

၁၉၅၇ ခုႏွစ္မွာ တိုယိုတာက အေမရိကန္ေစ်းကြက္ထဲကို “တိုယိုပက္” ဆိုတဲ့ ကားငယ္ေလးနဲ႔ စတင္ ၀င္ ေရာက္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ လံုး၀မေအာင္ျမင္ခဲ့ဘူး။တိုယိုတာက ေနာက္ဆုတ္မသြားဘဲ ၁၉၆၅ ခုႏွစ္မွာ “ကိုရိုနာ” ကားနဲ႔ ျပန္ၿပီး၀င္ျပန္တယ္။အဲဒါလည္း တစ္ႏွစ္လံုးမွာ စင္းေရ ၅၄၀၀ ပဲ ေရာင္းရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာတဲ့အခါ ေရာက္ေတာ့ တိုယိုတာဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို ကားအမ်ားဆံုး တင္ပို႔ေရာင္းခ်တဲ့ ကုမၸဏီႀကီးအျဖစ္ ေရာက္ရွိလာခဲ့တယ္။

ေဂ်ာ့ဘားနတ္ေရွာကလည္း ဇြဲလံု႔လအေၾကာင္း ဒီလိုေျပာခဲ့ဖူးတယ္။“က်ဳပ္ငယ္ငယ္က ဘာလုပ္လုပ္ ဆယ္ခုလုပ္ရင္ ကိုးခုက ရွုံးနိမ့္တာခ်ည္း ေတြ႔ရတယ္။ က်ဳပ္က အရွုံးသမား မျဖစ္ခ်င္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဆယ္ဆ ပိုအလုပ္ လုပ္တယ္”ဇြဲ၊ လံုလ၀ီရိယနဲ႔ ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈျပဳရင္ မေအာင္ျမင္ဘူးဆိုတာ မရွိႏုိင္ဘူး။ တစ္ႀကိမ္မွာ မေအာင္ျမင္ ေသးရင္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္၊ ေနာက္တစ္ႀကိမ္မွာေတာ့ ေအာင္ျမင္မႈကို မလြဲမေသြရရွိမွာသာျဖစ္တယ္။

Ref: Jim Hartness and Neil Eskelin တို႔ေရးတဲ့ The 24 Hour Turn-Around စာအုပ္ထဲက စာပုဒ္ကို ျပန္လည္ေဖာက္သည္ခ်ထားတာပါ။

၁၄၊ ၃၊ ၂၀၀၆။လူထုစိန္၀င္း၏ ပထမတန္းစားစိတ္ဓာတ္မွ