ျမန္မာေတြ စဥ္းစားရမယ့္ ခရုိင္းမီးယား သင္ခန္းစာ

Zawzaw Zaw

Options for this story

ျမန္မာေတြ စဥ္းစားရမယ့္ ခရုိင္းမီးယား သင္ခန္းစာ

လတ္တေလာျဖစ္ပြားေနတဲ့ ႐ုရွားလက္နက္ကိုင္ေတြ ယူကရိန္းႏိုင္ငံရဲ့ ခ႐ိုင္းမီးယားေဒသကို ဝင္တပ္စြဲတာကိုၾကည့္ျပီး ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးအတြက္ ႏိႈင္းယွဥ္ သင္ခန္းစာထုတ္စရာေတြ ျဖစ္လာေနပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးစနစ္နဲ႔ ပထ၀ီ နုိင္ငံေရးရူ႔ေထာင့္ ၾကည့္ရင္ ရုရွားနဲ႔ တရုတ္တို႔ ၾကားမွာ တူညီခ်က္မ်ားစြာရွိသလုိ ယူကရိန္းနဲ႔ ျမန္မာတို႔ၾကားမွာ တူညီခ်က္မ်ားစြာ ရွိပါတယ္။ ဒီလိုပဲ ရုရွား-ယူကရိန္း ဆက္ဆံေရးနဲ႔ တရုတ္-ျမန္မာဆက္ဆံေရးမွာ ႏႈုိင္းယွဥ္စဥ္းစားစရာ အခ်က္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားတူေနလို႔ ခရုိင္းမီးယား အေရးက ျမန္မာျပည္အတြက္ စိုးရိမ္စရာေရာ၊ သင္ခန္းစာ ယူစရာေတြေရာ အေျမာက္အျမား ရွိပါတယ္။

ရုရွားဟာ ယူကရိန္းနဲ႔ ျခံစည္းရိုးခ်င္း ကပ္ေနတဲ့ ဂရိတ္ပါ၀ါ ျဖစ္သလုိ တရုတ္ဟာလည္း ျမန္မာနဲ႔ ျခံစည္းရိုးခ်င္း ကပ္ေနတဲ့ ဂရိတ္ပါ၀ါျဖစ္ေနတယ္။ ရုရွားဟာ ယူကရိန္းရဲ႔ အဓိက ကုန္သြယ္ဖက္ ျဖစ္သလို တရုတ္ဟာလည္း ျမန္မာရဲ႔ အဓိက ကုန္သြယ္ဖက္ျဖစ္တယ္။ ရုရွားဟာ ယူကရိန္းရဲ႔ အၾကီးဆံုး ေၾကြးရွင္ျဖစ္သလို၊ တရုတ္ဟာ ျမန္မာရဲ႔ အၾကီးဆံုး ေၾကြးရွင္ျဖစ္တယ္။ ရုရွားနဲ႔ တရုတ္တို႔ဟာ အာဏာရွင္ဆန္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြ ျဖစ္ျပီး ယူကရိန္းနဲ႔ ျမန္မာတို႔ဟာ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကို ကူးေျပာင္းဖုိ႔ အားယူေနဆဲ ႏုိင္ငံေတြျဖစ္တယ္။

ဒီမုိကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းတဲ့ ႏိုင္ငံနဲ႔ ျခံစည္းရိုးခ်င္း ကပ္လ်က္မွာ အားၾကီးတဲ့ အာဏာရွင္ႏုိင္ငံ ရွိျခင္း၊ မရွိျခင္းဆုိတဲ့ အခ်က္ဟာ ပညာရွင္ေတြ ထည့္သြင္း စဥ္းစားၾကတဲ့ အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ဟာ တရုတ္ျပည္ ေနာက္ေဖးေပါက္နားက ျမန္မာျပည္အတြက္ အထူး စဥ္းစားသင့္တဲ့ အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ ေျပာလို႔ အင္အားၾကီးတဲ့ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံနဲ႔ အိမ္နီးခ်င္းမို႔လို႔ ဒီမုိကေရစီ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြကို စြန္႔လႊတ္လုိက္ဖုိ႔ မဆုိလိုပါဘူး။ သင္ခန္းစာယူဖုိ႔နဲ႔ သတိရွိႏိုင္ဖုိ႔ လိုတယ္ ဆုိတာကို ေျပာခ်င္တာပါ။

ယူကရိန္းရဲ႔ ပထမအမွားက ရုရွားရဲ႔ အက်ဳိးစီးပြားကို လ်စ္လ်ဴရူ႔ခဲ့တယ္။ ယူကရိန္းမွာ အက်င့္ပ်က္ျပီး ည့ံဖ်င္းတဲ့ အစိုးရကို လူထုအံုၾကြမႈနဲ႔ ျဖဳတ္ခ်ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ေကာက္ခါငင္ခါ အာဏာရလာတဲ့ အစိုးရ တရပ္အေနနဲ႔ ျခံစည္းရိုးခ်င္းကပ္ေနရံုသာမက အင္အားၾကီးတဲ့ အိမ္နီးခ်င္းနဲ႔ ဆက္ဆံတဲ့ေနရာမွာ လက္ေတြ႔က်ျပီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တဲ့ ပံုစံမ်ဳိး မျဖစ္ခဲ့ဘဲ ရုရွားဆန္႔က်င္ေရး စိတ္ဓာတ္ေတြကို ျပသခဲ့တယ္။ တကယ္ေတာ့ ယူကရိန္း ႏုိင္ငံတည္ျငိမ္ေရးအတြက္ ရုရွားရဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈကို မရရင္ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။

ဒုတိယအမွားက လူနည္းစု အခြင့္အေရးနဲ႔ ဆုိင္ပါတယ္။ ကိယက္ျမိဳ႔ေတာ္ကေန ယန္ႏိုကူဗစ္ ထြက္ေျပးသြားတယ္ဆုိရင္ပဲ ယူကရိန္း လႊတ္ေတာ္က ရုရွားဘာသာစကားနဲ႔ တျခား လူနည္းစုေတြရဲ႔ ဘာသာစကားကို တရား၀င္အဆင့္အတန္းကေန ဖ်က္သိမ္းခဲ့တယ္။ ခရုိင္းမီးယား ေဒသမွာ ရုရွားလူဦးေရက ၆၀ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ယူကရိန္းက ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ တာတာ (မြတ္စလင္) ေတြက ၁၂ ရာခုိင္ႏႈန္း ရွိျပီး လူဦးေရရဲ႔ ၉၇ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ ရုရွားစကားကို အဓိက ဘာသာစကားအေနနဲ႔ အသံုးျပဳၾကပါတယ္။

ကီယက္ျမိဳ႔မွာ ယူကရိန္း အစုိးရသစ္က ရုရွား ဘာသာစကားကို တရား၀င္ ဘာသာစကားအျဖစ္ကေန ဖ်က္သိမ္းလုိက္တဲ့အခါ ခရုိင္းမီးယားက ရုရွားလိုလားတဲ့ အရပ္သားေတြကပဲ လႊတ္ေတာ္ကို ၀င္သိမ္းဖုိ႔ ၾကိဳးစားၾကတယ္။ ယူကရိန္းေျမေပၚမွာ ရုရွားေတြအတြက္ အႏၱရာယ္ က်ေရာက္ေတာ့မယ့္ အရိပ္အေယာင္ေတြ ေတြ႔ေနရတယ္ဆိုျပီး ပူတင္အတြက္ အေၾကာင္းျပ တခါတည္း ရသြားပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေတြကတည္းက ပထ၀ီ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ေရွ႔ျဖစ္ေဟာ စာေရးဆရာေတြက အင္အားၾကီး ႏုိင္ငံေတြၾကားက အာဏာျပိဳင္ေတြကို ၾကိဳတင္နိမိတ္ဖတ္ခဲ့ပါတယ္၊ ေရာဘတ္ကာဂန္ (Robert Kagan) ေရးတဲ့ “သမုိင္းတေက်ာ့ျပန္ႏွင့္ အိပ္မက္မ်ား နိဂံုး” (The Return of History and the End of Dreams) စာအုပ္နဲ႔ သိပ္မၾကာခင္က ထြက္ထားတဲ့ ေဂ်ာ့ ဖရုိင္းမင္း (George Friedman) ရဲ႔ ေနာက္လာမယ့္ ႏွစ္ ၁၀၀ ( The Next 100 years) စာအုပ္မွာ ဒီေန႔ ခရုိင္းမီးယား ျပႆနာကို ၾကိဳတင္ နိမိတ္ဖတ္ထားပါတယ္၊ ေဂ်ာ့ဖရုိင္းမင္းဆုိရင္ ၂၀၂၀ မတုိင္ခင္မွာ ရုရွားက ဆုိဗီယက္ ျပည္ေထာင္စုအဖြဲ႔၀င္ေဟာင္းေတြအေပၚ ၾသဇာစက္ကြင္းခ်ဲ႔ထြင္တာကို အထင္အရွားေတြ႔ရလတၱံလို႔ နိမိတ္ဖတ္ခဲ့ပါတယ္၊ ရုရွားလိုပဲ သတိထားရမယ့္ ႏိုင္ငံက တရုတ္ႏုိင္ငံလို႔ ဆုိထားပါတယ္။

“ရုရွားက ခရုိင္းမီးယား ေဒသကို က်ဴးေက်ာ္ခြင့္ရသြားရင္ ဒါက ပထမ ေျခလွမ္းပဲ။ အက်ုိးဆက္က ယူကရိန္း ပိုင္နက္တခုတည္း မဟုတ္ဘူး၊ တကမၻာလံုးအေပၚ ဂယက္ရုိက္သြားမယ္လို႔ ေျပာရဲတယ္” လို႔ ယူကရိန္းရဲ႔ အထင္ရွားဆံုး အတုိက္အခံ ႏိုင္ငံေရးသမားလည္းျဖစ္၊ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ေဟာင္းလည္း ျဖစ္တဲ့ တီမိုရွန္ကိုက သတိေပးတယ္။ အလားတူ သတိေပးတဲ့ တေယာက္ကေတာ့ နာမည္ေက်ာ္ စာေရးဆရာ ဇာကာရီယာ ျဖစ္ပါတယ္။

သူက “ ရုရွားက အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံဆီကကေန အစိတ္အပိုင္းတခုကို သိမ္းသြင္းတာကို လက္ပိုက္ၾကည့္ေနၾကရင္ တရုတ္ႏိုင္ငံလို တျခား ဂရိတ္ပါ၀ါေတြကလည္း အလားတူ လုိက္လုပ္ၾကရင္ မခက္ကုန္ဘူးလား” လို႔ သတိေပးပါတယ္။ ဇာကာရီယာရဲ႔ ခန္႔မွန္းခ်က္သာ အမွန္ျဖစ္ခဲ့ရင္ ယူကရိန္လို ကံၾကမၼာမ်ဳိး ပထမဆံုးၾကံဳရမယ့္ ႏုိင္ငံဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံလို႔ ထင္ပါတယ္။ ခရုိင္းမီးယား ေဒသလိုပဲ သမုိင္းေၾကာင္းအရေရာ၊ ပထ၀ီ ႏိုင္ငံေရးအရေရာ အမွားမခံတဲ့ နယ္နိမိတ္မ်ဥ္းေတြ (fault lines) ျမန္မာျပည္နဲ႔ တရုတ္ျပည္ နယ္နိမိတ္မ်ဥ္း တေလွ်ာက္လံုးမွာ ရွိေနပါတယ္။

တရုတ္နဲ႔ျမန္မာတို႔ ၾကားက နယ္နိတ္မ်ဥ္းကို သတ္မွတ္ႏုိင္တာ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ရွိျပီ ဆုိေပမယ့္ ျမန္မာျပည္ တည္ျငိမ္ေရးဟာ ယူကရိန္းလုိပဲ တရုတ္ရဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ လိုအပ္ပါတယ္။ ဥပမာ ၀ နယ္ဆုိရင္ ခရုိင္းမီးယား ေဒသနဲ႔ အေတာ္ေလး ဆင္တူပါတယ္။ “၀” ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသမွာ အစိုးရက ေရြးေကာက္ပြဲေတြကို မက်င္းပႏုိင္ပါဘူး။ “၀”ေတြ ျမန္မာစကားကို မေျပာၾကပါဘူး။ ျမန္မာအစိုးရက ကခ်င္နယ္ကို စစ္ဆင္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ တရုတ္က ၀ တပ္ကို ေခတ္မီ လက္နက္ေတြကို တပ္ဆင္ေပး ေနတယ္ဆုိတဲ့ ထုိင္းအေျခစုိက္ လံုျခံဳေရးဆုိင္ရာ သုေတသန အဖြဲ႔ (HIS Jane’s Intelligence Review) က အစီရင္ခံပါတယ္။ တရုတ္သံရံုးက ဒါကို ျငင္းဆန္ပါတယ္။

ေသခ်ာတာကေတာ့ ၀ နယ္ဟာ တရုတ္ေငြ၊ တရုတ္ဆဲလ္ဖုန္းကို သံုး၊ တရုတ္ျပည္က လွ်ပ္စစ္ကို သြယ္ယူျပီး တရုတ္ျပည္က အင္တာနက္နဲ႔ ခ်ိတ္ထား ပါတယ္။ ဒါက ဥပမာ တခုကိုပဲ ထုတ္ျပတာပါ။ တကယ္ေတာ့ တရုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္က မုိင္ေပါင္း (၁၃၀၀) ရွည္ျပီး နယ္စပ္တေလွ်ာက္မွာ အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ေနတဲ့ တုိင္းရင္းသားတပ္ေတြ ရွိေနပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ယူကရိန္းနဲ႔ ရုရွားတို႔ၾကားမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၂၀ က နယ္ေျမ မက်ဴးေက်ာ္ေရး အက်ံဳး၀င္တဲ့ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆုိထားတာရွိပါတယ္။ ယူကရိန္းက နယူးကလီးယား လက္နက္ကို စြန္႔လႊတ္ေရးနဲ႔ ယူကရိန္းရဲ႔ လြတ္လပ္ေရးနဲ႔ နယ္ေျမပိုင္နက္ကို အာမခံေရး နားလည္မႈ စာခ်ဳပ္ Budapest Memorandum (1994) ရွိပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ခရုိင္းမီးယား အေရးအခင္းက စာခ်ဳပ္စာတမ္းေတြဟာ ဘာ အာမခံခ်က္မွ မရွိဘူးဆိုတဲ့ အဓိပါယ္ သက္ေရာက္ပါတယ္။

အဲဒီစာခ်ဳပ္မွာ ယူေကနဲ႔ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုတို႔လည္း လက္မွတ္ ထိုးထားလို႔ သူတို႔ ဘာတတ္ႏိုင္မလဲ ဆုိတာကို ေစာင့္ၾကည့္ရမယ့္ သေဘာရွိပါတယ္။ “သမုိင္းတေက်ာ့ျပန္ႏွင့္ အိပ္မက္ေတြရဲ႔ နိဂံုး” စာအုပ္ထဲက အေျဖက စိတ္ပ်က္စရာပါ၊ “ အကယ္၍ ယူကရိန္း ဒါမွမဟုတ္ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာမွာ ရုရွားက စြန္႔စြန္႔စားစား ႏုိင္ငံေရးကစားလာရင္ အေမရိကားေရာ၊ ဥေရာပႏုိင္ငံေတြပါ ဘာလုပ္ႏုိင္မလဲလို႔ ေမးရင္ အေျဖက ဘာမွ မလုပ္ႏုိင္ပါဘူး” တဲ့။

ဆုိဗီယက္ျပိဳကြဲျပီးခါစ (၁၉၉၂-၁၉၉၃) ႏွစ္ေတြမွာ ရုရွား၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ Yegor Gaidar ရဲ႔ အၾကံေပး တာ၀န္ယူခဲ့ဖူးတဲ့ ထင္ရွားတဲ့ စီးပြားေရးပညာရွင္ ဂ်က္ဖရီဆာ့ခ်္စ္ကေတာ့ ခရုိင္းမီးယား ျပႆနာကို ပဋိပကၡမၾကီးထြားေစဘဲ ေျဖရွင္းဖုိ႔ဆုိရင္ ရုရွားဘက္က ယူကရိန္းရဲ႔ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာနဲ႔ နယ္ေျမပိုင္နက္ကို ေလးစားဖုိ႔နဲ႔၊ ယူကရိန္းကလည္း ရုရွားရဲ႔ အက်ဳိးစီးပြားနဲ႔ စိုးရိမ္ေသာကေတြကို နားလည္ဖုိ႔လိုတယ္ ဆုိတာပါပဲ။

ယူကရိန္းနဲ႔ ရုရွားဆက္ဆံေရးလိုပဲ ျမန္မာနဲ႔ တရုတ္ဆက္ဆံေရးမွာလည္း တရုတ္အက်ဳိးစီးပြား ဆုိတာကို လ်စ္လ်ဴမရူ႔ဖို႔ လိုပါလိမ့္တယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ တရုတ္အက်ဳိးစီးပြား ၄ မ်ဳိး ရွိတယ္လို႔ Brookigns Institution က သုေတသီ ယန္ဆန္ရဲ႔ စာတမ္းမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ နယ္စပ္တည္ျငိမ္ေရး၊ စြမ္းအင္ဖူလံုေရး၊ စီးပြားေရးရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ၊ ပထ၀ီ ႏိုင္ငံေရးအရ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ အသံုး၀င္မႈတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ခရုိင္းမီးယား ျပႆနာကို နမူနာယူျပီး ျမန္မာျပည္ အကူးအေျပာင္းကာလမွာ တရုတ္ရဲ႔ အေရးၾကီးတဲ့ အက်ဳိးစီးပြားေတြကို သတိနဲ႔ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း ကိုင္တြယ္ရမယ့္ သေဘာရွိပါတယ္။

တဖက္မွာ ျမန္မာျပည္အေပၚ တရုတ္ရ႔ဲ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈ ၾကီးထြားလာရတဲ့ သမုိင္းေၾကာင္းကို ေျခရာျပန္ေကာက္ဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ “တရုတ္ဖဲ” ဗ်ဴဟာကို ျပန္သံုးသပ္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ျမန္မာတုိင္းရင္းသား အခ်င္းခ်င္း စစ္မွန္တဲ့ ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရး အတြက္ အေပးအယူလုပ္ ညွိႏႈုိင္းတာ မလုပ္ဘဲ တရုတ္အားကိုးနဲ႔ ျပိဳင္ဖက္ကို အႏုိင္ယူဖို႔ ၾကိဳးစားရင္း ေနာက္ဆံုးေတာ့ ဘယ္သူ႔ဘယ္သူမွ အႏုိင္မရဘဲ တရုတ္ရဲ႔ အသံုးခ်ဘ၀ကို ေရာက္မွန္းမသိ ေရာက္သြားရတဲ့ အျဖစ္ကို ေနာင္တရၾကဖို႔ အခ်ိန္တန္ပါျပီ၊ ဒီလိုမွမဟုတ္ရင္ေတာ့ အမ်ဳိးသား အက်ဳိးစီးပြားခ်င္း ယွဥ္တဲ့ အခါတုိင္း ျမန္မာေတြကပဲ တရုတ္ကို အေလွ်ာ့ေပး တပမ္းရွံုးေနရတဲ့ ဘ၀ကေန ရုန္းထြက္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီမုိကေရစီနဲ႔ အလွမ္းေ၀းေနပါလိမ့္မယ္။ ( ဧရာဝတီ )