ကမာၻေက်ာ္ပုဂၢိဳလ္တစ္ရာ

by Moenge Aung on Friday, December 2, 2011 at 1:30pm

(ဤစာအုပ္မွာ ၂၀၁၀ တြင္ ကမၻာေက်ာ္ ဘရစ္တနီကားစြယ္စံု က်မ္းျပဳစုေရးအဖြဲ႕ Britannica Educational Publishing မွ ထုတ္ေ၀ခဲ့သည့္ စာအုပ္ ျဖစ္ပါသည္။ 29 East 21st Street,New York က ႐ိုက္ႏွိပ္ျဖန္႔ခ်ိသည္။ ဤစာအုပ္ကို အဓိကတည္းျဖတ္သူမွာ စီနီယာအယ္ဒီတာတစ္ဦး ျဖစ္သည့္ AMY MCKE NNA ျဖစ္သည္။ သူသည္ စြယ္စံုက်မ္းျပဳစုေရးအဖြဲ႕ ပထ၀ီ၀င္ႏွင့္ သမုိင္းဆုိင္ရာတာ၀န္ခံတစ္ဦး ျဖစ္သည္။)
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ယခုကဲ့သို႔ ပုဂၢိဳလ္တစ္ရာဆုိသည့္စာအုပ္ေတြ အေတာ္အသင့္ ရွိခဲ့ပါၿပီ။ သကၠရာဇ္ ၂၀၀၀ ျပည့္က တုိင္းမဂၢဇင္းက လည္း ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ ေလာေလာဆယ္ အထင္ရွားဆံုး စာအုပ္မွာ ဆရာႀကီး ေဒါက္တာသန္းထြန္း၏ ``ေက်ာ္စြာ ၁၀၀´´ စာအုပ္ျဖစ္လိမ့္မည္ထင္ပါသည္။ ထုိစာအုပ္ မွာ ၁၉၉၂ က MICHAEL H.HART ၏ The 100 A Ranking of the Most Influential Persons in History စာအုပ္ ျဖစ္ပါသည္။

ထုိစာအုပ္မွာ ေကာင္းမြန္ပါသည္။ တျခား (၁၀၀) စာအုပ္မ်ားကို ဆိုးသည္ဟု မဆိုလိုပါ။ ပုဂၢိဳလ္တစ္ရာမွာ စာအုပ္ေရြးခ်ယ္ျပဳစုသူ၏ စိတ္ဆႏၵျပ႒ာန္းခ်က္ အရသာ ျဖစ္ရာ တေျပးတည္းညီ ႏွစ္သက္လက္ခံႏုိင္ဖို႔ခဲယဥ္းသည္မွာ သဘာ၀က်ပါ သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အဆင္ကြဲ မူကြဲအမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိေနပါသည္။
ဤစာအုပ္မွာ ႏုိင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို အထူးအဓိကထား ေရြးခ်ယ္ပံုရတ ာ သတိျပဳမိပါသည္။ ေနာက္တစ္ေၾကာင္းက ပါ၀င္သည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကို ေရွ႕ေနာက္ စီစဥ္ပံုျခားနားမႈ ျဖစ္ပါသည္။ ေက်ာ္စြာ ၁၀၀ တြင္ နံပါတ္(၄)ေနရာမွ ျဖစ္ေသာ ဗုဒၶမွာ ဤစာအုပ္တြင္ (၂)ေနရာမွ ျဖစ္ေန သည္။ နံပါတ္(၁)မွာ မိုးဇတ္ျဖစ္ေနတာလဲ အံ့ၾသစရာျဖစ္ပါသည္။ (သမၼာ က်မ္းစာျပဳစုခဲ့ေသာ ဟီးဗ႐ူးပညာရွင္က တမန္ေတာ္ေယ႐ႈ၏ ေရွ႕ကိုေရာက္ ေနသည္။) ေက်ာ္စြာ ၁၀၀ တြင္ အမ်ဳိးသမီး(၂)ဦးသာ ပါေသာ္လည္း၊ ဤစာအုပ္တြင္ ကလီယိုပက္ထရာ၊ ဂ်ံဳးေအာ့ဖ္အတ္၊ ပထမအဲလီဇဘတ္၊ ကက္သရင္းႏွစ္၊ အင္ဒီယာဂႏၶီ၊ မာသာရက္သက္ခ်ာ စသျဖင့္ အေတာ္ အတန္ ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ႕ရပါသည္။ ထုိ႔ျပင္ ဗင္ဒရဲလား၊ ခ်ီေဂြဗားရား၊ ဂိုဗာေခ်ာ့၊ ဒလုိင္လားမား၊ ပူတင္မွ အိုဘားမား အထိပါ၀င္ပါသည္။ ခိုေမနီ၊ ဘင္လာဒင္၊ စတာလ္ဒ္၊ ပိုေပါ့၊ ဆဒမ္ဟူစိန္တို႔ကိုလည္း မွတ္တမ္းတင္ဖို႔ ေမ့ေလ်ာ့မေနခဲ့ပါ။ ေက်ာ္စြာ ၁၀၀ တြင္ မပါ၀င္သည့္ ဂႏၶီ၊ ဟိုခ်ီမင္းလို ပုဂၢိဳလ္မ်ဳိး ပါ၀င္ေနသည္ကိုလည္း ေတြ႕ရပါသည္။ သို႔ေသာ္ ... ဤ စာအုပ္ႏွစ္အုပ္လံုးတြင္ ``မာသာထေရဇာ´´ လုိ ပုဂၢိဳလ္မ်ဳိးမပါ၀င္သည္ကို ေတာ့ အနည္းငယ္ မေက်မခ်မ္း ျဖစ္မိပါသည္။ အႀကီးအက်ယ္ မေက် မခ်မ္းျဖစ္မိသည္ကေတာ့ ဘီလ္ဂိတ္လို လူမ်ဳိးမပါ၀င္သည့္အခ်က္ ျဖစ္ပါ သည္။ ဘီလ္ဂိတ္၏ တီထြင္စြမ္းေဆာင္မႈေၾကာင့္ ကမၻာႀကီး ...ေျပာင္းလဲ သြားရမႈမွာ လ်စ္လ်ဴ႐ႈသင့္ေသာ အရာမဟုတ္ဟု ထင္ပါသည္။ လူ႔အဖြဲ႕ အစည္းကို အက်ဳိးျပဳပံုႏွင့္ ပတ္သက္လ်င္လည္း ကမၻာ့ဘာသာေရး ေခါင္း ေဆာင္ႀကီးမ်ား ေနာက္တြင္ သူ႔ကိုေနရာေပးသည္ ထင္ပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္ သာ စိတ္ႀကိဳက္ပုဂၢိဳလ္ ၁၀၀ စာရင္းျပဳစုရလွ်င္ ဘီလ္ဂိတ္ကို နံပါတ္ (၁၀) အတြင္း ထားျဖစ္ေအာင္ ထားမိမည္ထင္ပါသည္။ ဤစာအုပ္ပါ ပုဂၢိဳလ္ တစ္ရာစာရင္းကို ၾကည့္ရင္း၊ စာဖတ္သူ အႀကိဳက္ႏွင့္မကိုက္ညီသည္ရွိ ေသာ္ စာအုပ္ျပဳစုသူ၏ အခြင့္အေရးကို အသိအမွတ္ျပဳကာ ခြင့္လႊတ္ၾက ေစလိုပါေၾကာင္း။

MOSES
(ဘီစီ ၁၄ ရာစုႏွင့္ ၁၃ ရာစု အတြင္း)


ဟီးဗ႐ူးပေရာဖက္၊ သင္ၾကားသူ အာစရိ၊ လူမ်ဳိးေခါင္းေဆာင္စသည့္ ဂုဏ္ပုဒ္မ်ားျဖင့္ မိုးဇက္ကို သိၾကသည္။ သူသည္ အီဂ်စ္ေက်းကြၽန္ဘ၀ ေရာက္ေနေသာ သူ႔လူ မ်ားကို အီဂ်စ္တို႔လက္ ေအာက္မွ ခြဲထုတ္ ကယ္တင္ၿပီး၊ ယခု အခါအစၥေရးဟု လူသိ မ်ားသည့္ ဘာသာေရး လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုကို ဦးေဆာင္ ထူေထာင္ခဲ့သူ ျဖစ္ေလသည္။ ယေန႔ အေနာက္တိုင္းယဥ္ေက်းမႈ၏ လူမႈေရးကိုယ္က်င့္တရား၊ စရဏက်င့္စဥ္၊ ဘာသာေရးဘ၀မ်ားအေပၚ ၾသဇာေညာင္းသည္။ Ten Commondments ကို ေဖာ္ထုတ္ခဲ့သူလည္း ျဖစ္၏။ ယေန႔ကမၻာေပၚတြင္ လူအဖတ္အမ်ားဆံုး စာအုပ္မ်ားျဖစ္သည့္ ထြက္ေျမာက္ရာက်မ္း (Exodus)၊ လွည့္လည္ရာက်မ္း (Numbers) အပါအ၀င္ ထင္ရွားသည့္ ဓမၼေဟာင္းက်မ္း ငါးက်မ္းကိုလည္း ျပဳစုခဲ့ေလသည္။
ဟီးဗ႐ူးအမည္မွာ မိုးေရွး(Moshe) ျဖစ္သည္။ သူ႔ေမြးအေမက သူ႔အတြက္ ကေလးထိန္းငွားခဲ့ရာ၊ သူမထံမွ ဟီးဗ႐ူးသမုိင္းႏွင့္ ထံုးတမ္း စဥ္လာမ်ားကို သိခဲ့ရ၏။ တစ္ရက္ သူခရီးသြားေနစဥ္၊ ဟီးဗ႐ူး ကြၽန္ တစ္ေယာက္ကို ႐ိုက္ႏွက္ၿပီး ရက္ရက္စက္စက္ ခုိင္းေစေနသည့္ အီဂ်စ္ သခင္ေယာက္ကို သူသတ္လိုက္မိ၏။ ထိုအျပစ္ကို ေၾကာက္ၿပီး မစ္ဒီယန္ (ယခုအာေရဗ် အေနာက္ေျမာက္မွာရွိ) အရပ္သို႔ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေနခဲ့ သည္။ ထုိအရပ္တြင္ သုိးထိန္းလုပ္ကာ ေနရင္း၊ ဘရင္ဂ်ီဘုန္းႀကီး Jethno ၏ သားမက္ျဖစ္လာ၏။ တစ္ေန႔ သူသိုးမ်ားထိန္းမေက်ာင္းေနစဥ္ အနီးရွိ ၿခံဳပုတ္မွ မီးထေတာက္တာ ေတြ႕ရ၏။ သူက အတိတ္ေကာက္ကာ ေကာင္းကင္ဘံုရွိ ဖန္ဆင္းရွင္ထာ၀ရက သူ႔ကိုအလိုရွိ၍ အခ်က္ျပသည္ ယူလိုက္၏။ ေယဟိုး၀ါ(Yahweh)၏ တရားေတြ ေဟာေျပာေတာ့သည္။ အီဂ်စ္ဖားေရာ့ဘုရင္ဒုတိယေျမာက္ ရမ္ေဆးက လံုး၀သေဘာမက်။ ဖိႏွိပ္မႈ ျပဳသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သူ႔လူ(ဂ်ဴးေက်းကြၽန္)မ်ားကို ေခၚကာ၊ အီဂ်စ္ လက္ ေအာက္က ဆုိင္းႏိုင္းကုန္းေျမဘက္ ထြက္ေျပးရေလသည္။ (ယခုအခါ အီဂ်စ္အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္း တြင္ရွိသည့္ ပင္နင္ဆူလာ Pininsula အရပ္။)

ဒုတိယရမ္ေဆး၏ လူမ်ားက လုိက္လံတုိက္ခိုက္သည့္အတြက္ အေရွ႕စူးစူး က်ဴေတာေပၚလယ္ (Sea of Reeds ျဖစ္ပါသည္။ Red Sea ပင္လယ္ မဟုတ္ပါ) ကို ျဖတ္ကာ ေျပးသည္။ အီဂ်စ္တပ္မ်ားက ၀ိုင္းရံ ထားေသာ္လည္း ေအာင္ျမင္စြာ ျဖတ္ေက်ာ္ႏုိင္ခဲ့၏။ ထုိမွ Canaan အရပ္(ဘုရားသခင္က အဲဗဟမ္အား ဗ်ာဒိတ္ေပးခဲ့သည့္ Promised Land, ေဂ်ာ္ဒန္ျမစ္ အေနာက္ဘက္ ယခုပါလက္စတုိင္းေနရာ)ကို ခရီးဆက္ခဲ့ သည္။ ထိုေနရာတြင္ အေျခခ်ေနထိုင္ၾကခိုက္၊ မိုးဇက္ကို အတိုက္ခံလုပ္လို သူေတြ တစ္ေန႔တျခားတိုပြားသျဖင့္ တစ္ရက္၌ နယ္ေျမသစ္ရွာဦးမည္ဟု ေျပာကာ မိုးဇက္သည္ Pisgah (ယခု ေဂ်ာ္ဒန္တြင္ရွိ) ေတာင္ေပၚသို႔ တစ္ကိုယ္တည္း ထြက္ခြာသြား၏။ ထုိအခ်ိန္ကစ၍ မိုးဇက္ကို မည္သူမွျပန္ မေတြ႕ရေတာ့ေခ်။ သူေသဆံုးေၾကာင္း အခုိင္အမာ သက္ေသမရွိ။ သူ႔ဘ၀ နိဂံုးသည္ လွ်ိဳ႕၀ွက္သဲဖိုဆန္ဆန္ ပေဟဠိတစ္ပုဒ္ ျဖစ္ေနေလသည္။ သို႔ေသာ္ သူသာမရွိခဲ့လွ်င္ ယေန႔ကမၻာေပၚ၌ အစၥေရးႏိုင္ငံ မရွိႏုိင္သကဲ့သို႔ The Torah ေခၚ ဟီးဗ႐ူးဘာသာ ဓမၼေဟာင္းက်မ္းမ်ားသည္လည္း ရွိလိမ့္ မည္ မထင္ပါေခ်။
٭
BUDDHA GOTAMA
(ေျခာက္ရာစု ဘီစီမွ ေလးရာစုဘီစီ အတြင္း)



မူရင္းစာအုပ္တြင္ ေဂါတမ ဗုဒၶေခၚဘုရားရွင္၏ ေမြးဖြားရာ ခုႏွစ္ကို အတိအက် မဆို။ ကပိလ၀တၳႏုိင္ငံ သက်(Sakys)မင္း သုေဒၶါဒနႏွင့္ မာယာ ေဒ၀ီ၏ သားေတာ္ ျဖစ္သည္။ လုမဗိနီ ဥယ်ာဥ္ (နီေပါႏုိင္ငံ ယခု Padaria ဟု ေခၚေသာအရပ္) ၌ ေမြးဖြားသည္။ မေမြး ဖြားမီ မယ္ေတာ္သည္ ဆင္ျဖဴေတာ္ ၀မ္းထဲ၀င္သည္ဟု ထူးျခားေသာအိပ္မက္ ကို ျမင္မက္ရာ၊ နိမိတ္ဖတ္သူေတြက စၾကာ၀ေတးမင္း သို႔မဟုတ္ ဘုရားျဖစ္ မည့္သူဟု နိမိတ္ဖတ္ၾကသည္။ ငယ္မည္ မွာ သိဒၶတၳျဖစ္၏။ မိခင္သည္ ဖြားျမင္ၿပီး ခုႏွစ္ရက္ တြင္ ကြယ္လြန္းခဲ့သျဖင့္ မိေထြးလည္းျဖစ္ အေဒၚလည္းျဖစ္သူ ေဂါတမီက ေမြးျမဴေစာင့္ေရွာက္ခဲ့သည္။ ၁၆ ႏွစ္ အရြယ္တြင္ (တခ်ဳိ႕က ၁၉ ႏွစ္ဟု ဆုိပါသည္) ေဒ၀ဒတၳဘုရင့္သမီးေတာ္ ၀မ္းကြဲႏွမ ယေသာ္ဓရာ ႏွင့္ လက္ထပ္ခဲ့သည္။ ၂၉ ႏွစ္အထိ နန္းစည္းစိမ္ကို ခံစားကာ၊ နမိတ္ ႀကီးေလးပါး (သူအို၊ သူနာ၊ သူေသ၊ ရဟန္း) ကိုျမင္၍ ေလာကီလူ႔ဘံု ဘ၀ကို ၿငီးေငြ႕ကာ သားေတာ္ရာဟုလာ ေမြးဖြားေသာေန႔၌ပင္ ေတာထြက္ ေတာ္မူသည္။ ေတာထဲတြင္ ဒုကၠရစရိယာ ေခၚ ခက္ခဲေသာအက်င့္ကို (၆) ႏွစ္က်င့္ေသာ္လည္း တရားထူးမရ။
ထုိအက်င့္ကို စြန္႔ကာ မဇၩိမ ပဋိပဒါ အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္ကို က်င့္မွ ေဗာဓိေညာင္ပင္ေအာက္တြင္ (ယခု ဗုဒၶဂါယာေခၚေသာအရပ္) သစၥာေလးပါးကို ထိုးထြင္း သိျမင္ကာ ဗုဒၶအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူသည္။ ထုိေန႔ကား ေမလ၊ လျပည့္ေန႔ျဖစ္၏။ ဗုဒၶ၏အဓိပၸာယ္ကား ဉာဏ္အလင္း ရွင္ (enlightened)၊ ႏုိးၾကားသူ (awakened one) ျဖစ္သည္။ သူ၏ ပထမ ဆံုး တပည့္သံဃာဟု ဆိုႏိုင္သည့္ ပဥၥ၀ဂၢီ(၅)ဦးကို ဓမၼစၾကာတရား၊ အႏုတၱ လကၡဏာသုတ္တို႔ကို စတင္ေဟာေျပာေတာ္မူသည္။ ထို႔ေနာက္ သူသိေသာ တရားမ်ားကို (၄၅)၀ါ ပတ္လံုးလွည့္လည္ေဟာေျပာ၍၊ သက္ေတာ္ (၈၀) တြင္ (ဘီစီ ၄၇၇) မလႅင္မင္းတို႔၏ အင္ၾကင္းဥယ်ာဥ္ ကုသိႏၷ႐ုံ (ယခု Kasia ေခၚသည့္အရပ္)၌ ဖြားေသျခင္းဆိုေသာ စက္ရဟတ္ကို ရပ္စဲေတာ္ မူသည္။ ဘုရားရွင္လက္ထက္ေတာ္ ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လံုး လွည့္လည္ေျပာ ေဟာခဲ့သည့္ တရားေတာ္တို႔ကို စုစည္းမွတ္တမ္းတင္ထားသည့္ ပါဋိ တိပိဋက ေခၚ ပိဋကတ္သံုးပံုသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔၏ အထြဋ္အျမတ္ ထားရာ က်မ္းစာပင္ ျဖစ္သည္။ ထို႔အတူ ေဂါတမအျဖစ္ မေမြးဖြားမီ ဘ၀ ေပါင္းမ်ားစြာ က်င္လည္ခဲ့စဥ္က ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သည္ဆိုေသာ အေလာင္းေတာ္ ျမတ္အေၾကာင္း ဇာတက(Jatakas)မ်ားသည္ ဗုဒၶယဥ္ေက်းမႈဗုဒၶစာေပ၌ အေရးႀကီးေသာ အပိုင္းက ပါ၀င္ေနေပသည္။

CONFUCIUS
(ဘီစီ ၅၅၁ - ဘီစီ ၄၇၉)



ကြန္ျဖဴးရွပ္သည္ တ႐ုတ္ ျပည္၌ အေက်ာ္ၾကားဆံုး ဒႆန ဆရာႀကီး၊ သင္ၾကားပို႔ခ်သူ (အာစရိ)၊ ႏုိင္ငံေရး သေဘာ တရားဆရာ၊ ပညာရွင္ႀကီး ျဖစ္ ေလသည္။ သူ႔ကို လု Les (ယခု အခါ ရွန္ေဒါင္းျပည္နယ္)၊ Qufu က်ဴဖု႔ရပ္တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ငယ္နာမည္မွာ Kong Qiu ျဖစ္ သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သူ႔ကို ဆရာႀကီးေကာင္း Master Kong (တ႐ုတ္လို Kangfuzi ဟု ေခၚၾကသည္။) Confucius မွာ လက္တင္စကား ျဖစ္သည္။ အမ်ားစုက သူ႔ကို ဘီစီ ၅၅၁ စက္တင္ဘာ ၂၈ တြင္ ေမြးဖြားသည္ဟု လက္ခံၾကသည္။ ထုိေန႔ကို ဆရာမ်ားေန႔ဟု သတ္မွတ္ကာ တုိင္ေပ (ထိုင္၀မ္)တြင္ ႐ုံးပိတ္ရက္အျဖစ္ ေၾကျငာထားသည္။ သူသံုးႏွစ္သားတြင္ ဖခင္ကြယ္လြန္သြားသျဖင့္ ဆင္းဆင္းရဲရဲ ႀကီးျပင္းခဲ့ရသည္။ အရြယ္ေရာက္ စဥ္က အစိုးရရာထူးငယ္ေလးမ်ားမွာ အမႈထမ္းခဲ့ကာ၊ ၁၉ ႏွစ္အရြယ္တြင္ လက္ထပ္ခဲ့သည္။
အသက္သံုးဆယ္အရြယ္တြင္ သူ႔ဒႆနကို လွည့္လည္ေဟာေျပာ ပို႔ခ်ရာ၊ အထူးေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ သူပို႔ခ်သည့္ ဘာသာရပ္ေျခာက္မ်ဳိးမွာ ထံုးတမ္းဓေလ့၊ ျမားပစ္၊ ဂီတ၊ စစ္ရထားအတတ္၊ လက္ေရးလက္သား ပညာႏွင့္ ဂဏာန္းသခ်ၤာတို႔ ျဖစ္သည္။ အသက္ငါးဆယ္အရြယ္တြင္ ႏုိင္ငံ တရားေရး၀န္ႀကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ျခင္း ခံရေသာ္လည္း တာရွည္မခံ။ အုပ္စိုး သူမ်ားႏွင့္ သေဘာျခင္းမတိုက္ဆုိင္သျဖင့္ ျပည္ႏွင္ဒဏ္အေပးခံရေလ သည္။ ထုိႏွစ္(၁၃)ႏွစ္အတြင္း သူသည္ နယ္လွည့္ကာ သူ႔အယူ၀ါဒမ်ားကို ေဟာေျပာပို႔ခ်ခဲ့သည္။ ၆၇ ႏွစ္မွာ သူ႔ဇာတိသို႔ျပန္လာကာ စာေပပို႔ခ် သင္ၾကားေပးရင္း (၇၃) ႏွစ္အရြယ္မွာ ကြယ္လြန္ေလသည္။ ခ်င္မင္းဆက္ ရွီဟြန္တီဘုရင္လက္ထက္မွာ တစ္ႀကိမ္၊ တ႐ုတ္ျပည္မွာ ကြန္ျဖဴးရွပ္၏ အယူ၀ါဒမ်ားမွ ေခတၱေမွာမွိန္ခဲ့ရေသာ္လည္း ယေန႔တုိင္ေအာင္ အေရွ႕ အာရွလူ႔အဖြဲ႕အစည္း၌ သူ႔ၾသဇာသည္ အခုိင္အမာရွိဆဲျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့ လာေတြ႕ ရွိရေပသည္။ သူကြယ္လြန္ စဥ္က်န္ရစ္ခဲ့ေသာ သူ႔တပည့္သံုးရာ က ႐ူဂိုဏ္းကိုထူေထာင္ကာ လြင့္ယီးဒႆနကို ျဖန္႔ျဖဴးခဲ့ေသာ ေက်းဇူးပင္ ျဖစ္ေလသည္။

ALEXANDER THE GREAT
(ေမြးဖြား - ၃၅၆ ဘီစီ Pella မက္ဆီဒိုနီးယား၊
ကြယ္လြန္- ဇြန္ ၁၃၊ ၃၂၃ ဘီစီ ေဘဘီလံု)



သူသည္ မဟာအလက္ဇႏၵယားအမည္ ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ တတိယေျမာက္ အလက္ဇႏၵယား အမည္ျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ မက္ဆီဒိုးနီး ယား ဘုရင္အျဖစ္၊ ႀကီးမားလွေသာ ပါရွန္း အင္ပါယာႀကီးတစ္ခုလံုး (၃၃၆ မွ ၃၂၃ ဘီစီ အတြင္း) အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေလသည္။ သူ႔ဖခင္မွာ မက္ဆီဒိုးနီးယားဘုရင္ ဒုတိယ ဖိလစ္၊ မိခင္မွာ မင္းသမီး အိုလံပီယား ျဖစ္သည္။ သူသည္ ၁၃ ႏွစ္ မွ ၁၆ ႏွစ္အတြင္း ဂရိဒႆနိက ဆရာႀကီး အရစၥတိုတယ္ထံတြင္ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ သူစိတ္၀င္စားေသာ ဘာသာရပ္မ်ားမွာ ဒႆနိက၊ ေဆးပညာႏွင့္ သိပၸံနည္းက် စူးစမ္းေလ့လာမႈ(သုေတသန)တို႔ ျဖစ္သည္။
သူသည္ ၁၈ ႏွစ္သားကပင္ Chaeronea စစ္ေျမျပင္တြင္ အစြမ္းျပ တိုက္ခိုက္ႏုိင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၃၃၆ တြင္ သူ႔အေဖ လုပ္ႀကံခံရ၍ကြယ္လြန္ေသာအခါ၊ နန္းေမြ ဆက္ခံမႈကို ကန္႔ကြက္သူမရွိပဲ အလြယ္တကူ ရရွိခ့ဲသည္။
သူသည္ ဘုရင္ ျဖစ္ သည္ႏွင့္ စစ္တပ္ကို ေတာင့္ တင္းခုိင္မာ ေကာင္းမြန္ေအာင္ ျပင္ဆင္ဖြဲ႕စည္းကာ နယ္ခ်ဲ႕ တုိက္ပြဲမ်ား ဆင္ႏႊဲေတာ့သည္။ သူသည္ ကိုယ္တိုင္ရဲစြမ္းသတၱိ ျပည့္စံု႐ုံမက၊ စစ္မက္ေရးရာ၌ ပါ ကြၽမ္းက်င္လိမၼာသူ ျဖစ္ သည္။ ဂရိႏုိင္ငံ Thebes ကို ကိုယ္တုိင္၀င္တိုက္သည္။ ရန္သူ ၆၀၀၀ ကို သတ္ျဖတ္လိုက္ကာ ဖမ္းမိ ေသာ သံု႔ပန္းမ်ားကို ေက်းကြၽန္မ်ားအျဖစ္ ေရာင္းခ်လိုက္သျဖင့္ က်န္ဂရိ ႏုိင္ငံမ်ား ေၾကာက္လန္႔ေျခာက္ခ်ားကာ အလိုအေလ်ာက္ပင္ အညံ့ခံလာၾက သည္။ ၃၃၄ ေဆာင္တြင္းတြင္ ပါရွန္းအင္ပါယာႀကီးတစ္ခုလံုး၏ ၀င္ေပါက္ ျဖစ္ေသာ အာရွမိုင္းနား အေနာက္ပိုင္းကို တိုက္ခိုက္သိမ္း ပိုက္လိုက္၏။ ၃၃၃ တြင္ ပါရွန္းတစ္ႏုိင္ငံလံုး သိမ္းယူႏုိင္ခဲ့သည္။
ပါရွန္းဘုရင္ တတိယေျမာက္ ဒ႐ိုင္းယပ္စ္က လက္နက္ခ် အညံ့ခံ တာကိုပင္ လက္မခံခဲ့။ ထို႔ေနာက္တြင္ ေျမာက္ဘက္ဆီးရီးယားႏွင့္ ဖိုနီဆီး ယား (Phoenicia) ကို ခ်ီတက္တုိက္ခိုက္သည္။ ကြၽန္းၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္သည့္ တုိင္ယာ Tyne ကို ခုႏွစ္လ ၾကာေအာင္ ပိတ္ဆို႔တုိက္ခုိက္ခဲ့ရ ၏။ ႏုိ၀င္ဘာ ၃၃၂ တြင္ အီဂ်စ္ကို ေအာင္ႏုိင္သည္။ အီဂ်စ္ေတြက အညံ့ခံလာျခင္း ျဖစ္သည္။ သူ႔ကို အီဂ်စ္ဘုရင္ ဖားေရာ့အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခဲ့ၾက၏။ သူသည္ ႏုိင္းျမစ္အေနာက္ဘက္ကမ္းေျခတြင္ ယခုတုိင္ ထင္ရွားဆဲ ျဖစ္သည့္ အလက္ဇႏၵယားၿမိဳ႕ကို ထူေထာင္ခဲ့သည္။ အီဂ်စ္ကို ရရွိသျဖင့္ မက္ဒီ တာေရးနီးယန္း အေရွ႕ပိုင္းတစ္ခုလံုးကို ခ်ဳပ္ကိုင္ဖုိ႔ လြယ္ကူသြား၏။ ၃၃၂ တြင္ တိုင္ယာကိုျပန္၍ နန္းစံသည္။ ပါရွန္းနန္းက်ဘုရင္ ဒ႐ိုင္းယပ္စ္ လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ခံရေသာအခါ၊ သူသည္ ၿပိဳင္ဘက္မရွိ ဧကရာဇ္မင္း ျဖစ္လာသည္။
၃၂၇ ေႏြဦးတြင္ Hinds Kush ကို ျဖတ္၍ အိႏၵိယကို ၀င္တုိက္ သည္။ သူ၏ ေနာက္ဆံုးႏွင့္ အႀကီးအက်ယ္ဆံုး တုိက္ပြဲမ်ား ျဖစ္သည္။ Hydaspes (ယခု TheLum) ျမစ္ ကမ္းပါးတြင္ ၿမိဳ႕ႏွစ္ၿမိဳ႕ထူေထာင္ခဲ့ သည္။

သူ႔ေအာင္ပြဲကို ဂုဏ္ျပဳသည့္ Alexandria Nicaea ႏွင့္ တုိက္ပြဲတြင္ ေသဆံုး သြားသည့္ သူ႔ျမင္းအမည္ကို အစြဲျပဳမွည့္ေခၚသည့္ Buceph-ala တို႔ ျဖစ္ သည္။ သူ႔တပ္ပမ္းေနသျဖင့္ တပ္ေခါက္ခဲ့ရသည္။ ၃၂၄ တြင္ ပါရွန္း ၿမိဳ႕ေတာ္ စူစ(SuSa) ျပန္ေရာက္သည္။ ပါရွန္းအင္ပါယာတစ္ခုလံုး သူ အုပ္မိုးထားႏုိင္ၿပီ ျဖစ္သည္။ သူ႔ရည္ရြယ္ခ်က္က ပါရွန္းႏွင့္ မက္ဆီဒို ေဗးနီးယန္းတို႔ ေသြးေႏွာကာ ဓေလ့ထံုးစံမ်ား ညႇိႏႈိင္း၍ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးအျဖစ္ အရွည္တည္တ့ံႏုိင္ဖို႔ ျဖစ္၏။
ထို႔ေၾကာင့္ သူကိုယ္တုိင္ ပါရွန္းမင္းသမီး တစ္ပါးကို လက္ထပ္ ယူကာ၊ သူ႔လက္ေအာက္အရာရွိ ရွစ္ဆယ္(၈၀)ေက်ာ္ကိုလည္း ပါရွန္း အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို လက္ထပ္ယူေစသည္။ ပါရွန္းလူမ်ဳိးမ်ားကို သူ႔စစ္တပ္ တြင္ စစ္မႈထမ္းခြင့္ေပးသည္။ ေနာက္ သူသည္ ေဘဘီလံုၿမိဳ႕မွာ ေျပာင္း ေရႊ႕စံသည္။ ထုိၿမိဳ႕တြင္ ဂုဏ္ျပဳစားေသာက္ပြဲႀကီးကို ကာလၾကာျမင့္စြာ က်င္းပသည္။ ထုိပြဲအၿပီး သူသည္ ျပင္းထန္စြာ မမာမက်န္းျဖစ္ကာ ၂၀ ရက္ ၾကာေသာအခါ ကြယ္လြန္ေလသည္။ သူ႔အေလာင္းကို ေရႊေခါင္းျဖင့္ ထည့္ကာ အီဂ်စ္ရွိ အလက္ဇႏၵယားၿမိဳ႕ကို သယ္ေဆာင္၍ ခမ္းနား ႀကီးက်ယ္စြာ သၿဂႋဳဟ္ခဲ့ၾကေလသည္။

သစၥာနီ